ائلچین ELÇİN

تورک دیلی و ادبیاتی

خالخال خانلیغی

+0 بگندیم

خالخال خانلیغی

خالخال خانلیغی — مرکزی خالخال شهری اولماقلا آذربایجان خانلیقلاریندان بیریدیر.

تاریخی

خانلیغین یارادیجیسی امیرگونه خان‌دیر. امیرگونه خان امیرلی-آوشار نادر شاه قیرخلی-آوشارین اؤلوموندن سونرا گیلا‌نین والیسی اولموشدو. سونرا طاروما باشچیلیق ائتمیشدی. امیرگونه خان آوشار فتحعلی خان آراشلی-آوشارلا بیرلشیب کریم خان زنده قارشی چیخدی. سونرا کریم خا‌نین طرفینی توتوب فتحعلی خانی ساتدی. کریم خان اونو شیرازا "فخری قوناقلیغا" آپاریب عالی شورایا داخیل ائتدی.



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : آذربایجان خانلیقلاری, آذربایجان,

"آی ملا عمی "(قزئت)

+0 بگندیم

آی ملا عمی

آی ملا عمی (قزئت) - قاجار حؤکومتینده بیلاواسیطه مورتجئع و محمدعلی میرزه‌نین سارایینا باغلی قووّه‌لرین اورقانی ساییلان، 1908-جی ایلده تبریزین دوه‌چیلر محلّه‌سینده ایسلامیّه جمعیتینین واسیطه‌چیلیگیله نشر ائدیلن قزئت.

قزئتین نشری

21. عصرین سونلاریندان ایراندا قاجار حؤکومتی علئیهینه اؤز-اؤزونه سیچراییشلار شکلینده تظاهور ائدن خالق نوماییشلری آرتیق 1905-جی ایلین سونوندا شوعورلو، نیظاملی فورمالار آلماغا باشلادی. حؤکومته قارشی اولان بو کوتلوی حرکاتلار، اینقیلابلا نتیجه‌لندی و تاریخه مشروطه اینقیلابی (1906-1911) آدی ایله داخیل اولدو. 20. عصرین اوّللرینده آذربایجانین گونئیینده یاشایان تورکلرده «اومّت‌چیلیکدن میلّتچیلیگه» کئچمه مئیللری یارانیردی. تدریسین تورک دیلینده آپاریلدیغی مکتبلر قورولور، تورکجه مطبوعات یارانیردی. بئله بیر دؤورده آذربایجان تورکجه‌سینده درج ائدیلن مطبوع اورقانلاریندان بیری ده «آی ملا عمی» آدلانان قزئت اولموشدور. بو قزئت تبریزین دوه‌چیلر محلّه‌سینده ایسلامیّه جمعیتینین واسیطه‌چیلیگیله نشر ائدیلیردی. دؤورون مورتجئع قزئتلریندن اولان اَیلنجه‌لی «آی ملا عمی» ایسلامیّه جمعیتی طرفیندن 1908-جی ایلده (ه.ق.1326) هم فارس، هم ده تورک دیللرینده چاپ اولونوردو. آذربایجان تورکجه‌سینده اولان «آی ملا عمی» قزئتی قبول اولونموش قایدادا اساساً کیچیک حجمده بصیرت مکتبینین مودیری، عئینی زاماندا «اوخووّت»، «ایتّیحاد» و «ایسلامیّه»نین قزئتلری نین رهبری اولان میرزه احمد طرفیندن تبریزده چاپ اولونوردو. «آی ملا عمی»، باشقا بیر منبعه ایستیناداً، میرزه حسن و سعیدالسلطان‌ین رهبرلیگی آلتیندا نشر اولونوردو.



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : آذربایجان, درگیلر,

"فیوضات" (درگی)

+0 بگندیم

"فیوضات" (درگی)

"فیوضات" (درگی) - ایجتیماعی درگی. بیر ایل عرضینده 32 سایی ایشیق اوزو گؤروب 

آدی
درگی‌نین ایلک ساییندا مرام و مقصدلرینی آچیقلایان علی‌بیگ حسین‌زاده "حیات و مئیلی-فیوضات" مقاله‌سینده فیوضات کلمه‌سی‌نین معناسینی آچیقلایاراق یازیردی:


مجموعه‌میزه "فیوضات" آدی تصادوفی وئریلمییور، بو نام حیاتدان طبیعی اولاراق تولّود ائدییور... "فیوضات" لفظون "فیض"-ین جمیل-جمعی اولوب ریفاه و برکت، بوللوغا، مادّی و معنوی نئعمتلرین بوللوغونا، ترقّیات و کمالاتین شأنیه-تجلّی‌سینه دلالت ائدرسه ده، فقط اصل مفهومو سعادت و علی الخصوص سعادتی-معنویه‌دیر، حقیقی ذؤوق و صفالردن عیبارت بیر سعادتی-معنویه‌دیر. حیات ایسه معنایی باطینی‌سیله دایمی بیر مئیلی-سعادت، بیر مئیلی-فیوضاتدیر. " 
"فیوضات" کلمه‌سی عربجه "فیض" سؤزوندن اولوب لوغوی معناسی بوللوق، برکت، نعمت، مووفّقیت، خئییر فایدا، لذت، حضّ، حیات گئرچکلرینی دویماق، درک ائتمک، اونلاردان حضّ آلماق، ذؤوق، فیض آلماق، فیض‌یاب اولماقدیر."



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : درگیلر, آذربایجان,

جاواد خانلیغی

+0 بگندیم

جاواد خانلیغی

جاواد خانلیغی — بیر چوخ آذربایجان خانلیقلاری کیمی نادر شاه افشارین اؤلوموندن سونرا یارانمیشدیر. ایندیکی آذربایجان جومهوریتی‌نین اراضیسینده قاراباغ خانلیغی ایله شاماخی خانلیغی‌نین و سالیان سلطانلیغی‌نین آراسیندا یئرلشیردی. جاواد خانلیغی 1747-جی ایلده یارادیلمیشدیر. مرکزی جاواد قالاسی ایدی.



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : آذربایجان خانلیقلاری, آذربایجان,

گنجه خانلیغی

+0 بگندیم

 

 

گنجه خانلیغی‌نین بایراغی و خریطه‌سی

گنجه خانلیغی

گنجه خانلیغی – اون سککیزینجی عصرین اورتالاریندا، پایتاختی گنجه شهری اولماقلا یارانان آذربایجان خانلیقلاریندان بیریدیر. گنجه خانلیغی موُرووْداغ سیلسیله‌سیندن کور چایینادک اولان تورپاقلار، قاراباغ، ایروان خانلیقلاری، قازاخ و شَمشَددیل سولطانلیقلاری و گورجوستانلا همسرحد ایدی. خانلیغین مرکزی گنجه شهری ایدی



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : آذربایجان خانلیقلاری, آذربایجان,

شکی خانلیغی

+0 بگندیم


 

شکی خانلیغی‌نین بایراغی و خریطه‌سی


شکی خانلیغی

شکی خانلیغی — اون سککیزینجی عصرده آذربایجان اراضیسینده مؤوجود اولموش ان گوجلو خانلیقلاردان بیری.




آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : آذربایجان خانلیقلاری, آذربایجان,

تالیش خانلیغی

+0 بگندیم

تالیش خانلیغی

تالیش خانلیغی و یا لنکران خانلیغی- آذربایجانین شیمال خانلیقلاریندان بیری

 

خانلیغین یارانما تاریخی

1747-جی ایلده مای آیی‌نین 9-دا نادر شاه اؤلدورولدوکدن سونرا آذربایجاندا خانلیقلار یارانماغا باشلادی. بو دؤورده یارانان خانلیقلاردان بیری ده تالیش خانلیغی ایدی. خانلیغین اراضیسی دئمک اولار کی، آذربایجان رئسپولیکاسی‌نین ایندیکی آستارا، لنکران، لئریک، یاردیملی، ماساللی رایونلاری‌نین اراضیلرینی و ایندیکی ایرا‌نین گیلان اوستا‌نی‌نین آستارا و هشتپر (حاضیردا تالیش آدلانیر) بؤلگه‌لرینی احاطه ائدیردی.

سرحدلری تخمینن شیمالدان بولقارچایین، شرقدن کور چایی‌نین منصبینه‌دک خزر دنیزین، جنوبدان و غربدن ایران سرحدلرینه قدر بیر اراضینی احاطه ائدیردی. بئله کی، تالیش خانلیغی شیمال-شرقده قوبا خانلیغینا تابئع اولان سالیان سلطانلیغی ایله، شیمالدا اراضیسی سونرادان شاماخی خانلیغی ایله قاراباغ خانلیغی آراسیندا بؤلوشدورولموش جاواد خانلیغی ایله، شیمال-غربده قاراداغ خانلیغی ایله، غربده اردبیل خانلیغی ایله، جنوبدا ایسه گیلان خانلیغی ایله همسرحد ایدی.

تالیش خانلیغی‌نین مرکزی اوّلجه قیزیل‌آغاج کندی، سونرا آستارا، سوندا ایسه لنکران شهری اولموشدور.



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : آذربایجان خانلیقلاری, آذربایجان,

سالیان خانلیغی

+0 بگندیم

سالیان خانلیغی

سالیان خانلیغی و یا سالیان سولطانلیغی— بیر چوخ آذربایجان خانلیقلاری کیمی نادر شاه افشارین اؤلوموندن سونرا یارانمیشدیر.

تاریخی

سالیان خانلیغی 1747-جی ایلده یارادیلمیشدیر. مرکزی سالیان شهری ایدی.



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : آذربایجان خانلیقلاری, آذربایجان,

دربند خانلیغی

+0 بگندیم

دربند خانلیغی

دربند خانلیغی - افشارلار دؤولتی‌نین سوقوطو نتیجه‌سینده یارانمیش آذربایجان خانلیقلاریندان بیری.. خانلیغین اساسی 1747-جی ایلده محمدحسن خان طرفیندن قویولموشدور.دربند خانلیغی 1806-جی ایلده روسیه ایمپراتورلوغو طرفیندن ایشغال اولونموشدور.[4] روسیه‌یه بیرلشدیریلرکن دربند خانلیغی‌نین ساحه سی 7 مین  ک.م ایدی.



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : آذربایجان خانلیقلاری, آذربایجان,

قوبا خانلیغی

+0 بگندیم

قوبا خانلیغی

قوبا خانلیغی  1810-1680 جو ایللرده آذربایجانین شیمال-شرقینده مؤوجود اولموش ان گوجلو تاریخی فئودال دؤولتلردن بیری. خانلیغین اساسینی 1726-جی ایلده حسینعلی خان قویدو. او، اوّلجه خانلیغی حاکیم کیمی، نادر شاه افشارین اؤلوموندن سونرا ایسه موستقیل ایداره ائتمگه باشلادی. خانلیغین ایقامتگاهی اوّلجه خودات قالاسی، 1735-جی ایلدن ایسه قوبا شهری اولدو. قوبا شرق اوصولو ایله دیوار و قالالارلا مؤحکملندیریلمیش بیر شهر ایدی. خانلیق شرقده خزر دنیزی، شیمالدا دربند خانلیغی و تاباساران اراضیلری، غربده شکی خانلیغی، جنوبی-غربده شاماخی خانلیغی، جنوبدا باکی خانلیغی ایله همسرحد ایدی. ترکیبینده قوبا، روستوو، بوُدوق، موشکور، برمک و دیگر ماحاللار واردی.
18. عصرین اورتالاریندا قوبا خانلیغی‌نین تاختینا حسینعلی خان کئچدی. 18. عصرین 40-جی ایللرینده حسینعلی خان قوبا ایالتینی موستقیل خانلیق ائتمیشدی. 1747-جی ایلده نادر شاهین اؤلوموندن سونرا ایراندا فئودال چکیشمه‌لرین باشلاندیغی دؤورده او، روسیه ایله دوستلوق موناسیبتینی ساخلایاراق، حاکیمیتینی داها دا مؤحکملندیردی. 1756-جی ایلده سالیان خانلیغینی قوبا خانلیغینا بیرلشدیردی. اونون دؤورونده آختیپارا، آلتیپارا، دوققوزپارا قوبا خانلیغینا بیرلشدیریلدی. 1770-جی ایلده آذربایجاندا اولموش س. قمئلینین معلوماتینا گؤره، قولقان، شابران، رودبار دا قوبا خانلیغینا بیرلشدیریلدی. 1758-جی ایلده حسینعلی خان وفات ائتدی. حاکیمیته اونون 22 یاشلی اوغلو فتحعلی خان کئچدی.
فتحعلی خانین دؤورونده خانلیق اؤزونون یوکسلیش دؤورونو یاشادی. فتحعلی خان 31 ایللیک حاکیمیتی عرضینده قونشو خانلیقلارین تورپاقلارینی ایلحاق ائتمک یولو ایله اؤز اراضیسینی گئنیشلندیرمگه چالیشیردی. باشقا خانلارین سعیلریندن فرقلی اولاراق، اونون جهدلری داها گئنیش میقیاس آلدی و آذربایجان تورپاقلاری‌نین بیرلشمه‌سی ایله نتیجه‌لندی. او، قاجار ایرانی، کارتلی-کاخئتییا، شکی خانلیغی و روسیه‌ ایمپراتورلوغو ایله علاقه‌لر ساخلایاراق موختلیف غلبه‌لر قازاندی. فتحعلی خان 1789-جو ایلده وفات ائتدی. اونون اؤلوموندن سونرا قوبا تاختینا بؤیوک اوغلو احمد کئچدی. فتحعلی خانین اؤلومو ایله آسیلیلیغیندا اولان خانلیقلار موستقیل اولدولار.
احمد خان 2 ایل خان تاختیندا اوتوردو. اونون اؤلوموندن سونرا حاکیمیته شیخ‌علی خان گلدی. 1796-جی ایلده والئریان زوبوولا آپاردیغی موحاریبه‌لرده مغلوب اولاراق دربندی روسیه‌نین اراضیسینه وئردی. شیخ‌علی خان 15 ایللیک حاکیمیتی دؤورونده قوبا خانلیغینی روسیه آسیلیلیغیندان قوروسا دا، او، آتاسی کیمی باجارلیقلی اولا بیلمه‌دی. آپاردیغی موحاریبه‌لر خانلیغی نیسبتاً ضعیفلتدی. او، 1802-جی ایلده روسیه ایله گئورگییئوسک موقاویله‌سینی ایمضالادی. 1806-جی ایلده قوبا خانلیغی روسیه طرفیندن اله کئچیریلدی. 1810-جو ایلده ایسه ایالته چئوریلدی. ایالتین نظارتی باکی خانی 2. میرزه محمد خانا وئریلدی. شیخ‌علی خان داغلارا قاچدیقدان بیر مودّت سونرا وفات ائتدی. او، اؤلومونه قدر روسیه ایله موباریزه‌لر آپاردی. 



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : آذربایجان, آذربایجان خانلیقلاری,

شیروان خانلیغی

+0 بگندیم

شیروان خانلیغی

شیروان خانلیغی و یا شاماخی خانلیغی —1747-جی ایلدن 1820-جی ایله‌دک آذربایجان اراضیسینده ایقتیداردا اولموش دؤولت. پایتاختی شاماخی شهری، آرابیر یئنی شاماخی (آغسو)، ان سوندا ایسه فیت‌ داغ شهری اولوب. 



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : آذربایجان, آذربایجان خانلیقلاری,

ناخچیوان خانلیغی

+0 بگندیم

ناخچیوان خانلیغی‌نین بایراغی و خریطه‌سیی

ناخچیوان خانلیغی

ناخچیوان خانلیغی — خانلیغین اساسی کنگرلی طایفا باشچیسی حیدرقولو خان طرفیندن قویولموشدور. زنگه‌زور کندیندن باشلامیش آراز چایی وادیسینه قدر اوزانان گئنیش اراضیده یئرلشن ناخچیوان خانلیغی، غربی آذربایجا‌نین(ایندیکی ائرمنیستان) بؤیوک بیر حیصه‌سینی احاطه ائدیردی. داغلار خانلیغی قالا کیمی احاطه ائدیردی. شیمال-غربدن دره‌له‌یَز داغلاری، جنوب-شرقدن ایلانلی‌داغ، شیمال-شرقدن بؤیوک و کیچیک آغری داغلاری خانلیغین سرحدلری بویو اوزانیردی. ناخچیوان خانلیغی ایروان، قاراباغ، خوی و ماکو خانلیقلاری ایله همسرحد ایدی.



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : آذربایجان خانلیقلاری, آذربایجان,

باکی خانلیغی

+0 بگندیم

باکی خانلیغی‌نین بایراغی
باکی خانلیغی‌نین بایراغی

باکی خانلیغی

باکی خانلیغی – 18. عصرده چاغداش آذربایجان جومهوریتی‌ینین اراضیسینده یارانمیش، پایتاختی باکی شهری اولان فئودال دؤولت. 

خانلیغین یارانماسی و تصروفات حیاتی
نادر شاه اؤلدورولدوکدن سونرا ایراندا صفویلر یئنیدن حاکیمیتی الا آلدی ( راضیه سلطان ) آذربایجان دا ایسه 18.عصرین اورتالاریندا موستقیل خانلیقلار یاراندی. 18. عصرین 40-جی ایللرینده آبشئرون یاریماداسیندا یارانمیش باکی خانلیغی قوبا، شاماخی و جاواد خانلیقلاری ایله همسرحد ایدی. خانلیغین ترکیبینه 39 کند داخیل ایدی: ماشتاغا، نارداران، بیلگح، بوُزووْنا، مَرده‌کان، تورکان، کورکند، زیره، قالا، هؤوسان، رامانا، زابرات، محمدی، دیگاه، فاطمایی، گؤره‌دیل، پیرشاغی، کورده‌خانی، کئشله، احمدلی، زیغ، امیرجان، بولبوله، صابونچو، بینه‌قَدی، ماسازیر، نوْوخانی، شاغان، سارای، جوْرات، شووه‌لان، گوزدک، قوْبوُ، خوجاحسن، بیله‌جری، پیره‌کشکول، سوُراخانی، بالاخانی، بیبی هئیبت.



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : آذربایجان, آذربایجان خانلیقلاری,

مرند خانلیغی

+0 بگندیم

مرند خانلیغی

مرند خانلیغی — مرکزی مرند شهری اولماقلا آذربایجان خانلیقلاریندان بیریدیر.شیمالدان گرگر ماحالی، شرقدن قاراداغ خانلیغی، جنوبدان تبریز خانلیغی، غربدن خوی خانلیغی ایله حودودلانیردی .

تاریخی
خانلیغین یارادیجیسی محمدرضا خان‌دیر. محمدرضا خان نادر شاه قیرخلی-آوشارین اؤلوموندن سونرا مرندین حاکیمی اولموشدو. حاکیمیت اوغروندا اصلاً یئکان ماحالیندان اولان میر قیلینج بابا خا‌نین تؤرمه‌لری ایله خویدان اولان دونبیلی ائلی‌نین نوماینده‌لری موباریزه آپاریردیلار. 



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : آذربایجان, آذربایجان خانلیقلاری,

سراب خانلیغی

+0 بگندیم

سراب خانلیغی

سراب خانلیغی –آذربایجان اراضیسینده خانلیق. (18. عصرین 40-جی ایللری – 19. عصرین اوّللری). اراضیسی اردبیل، قاراداغ، تبریز، ماراغا خانلیقلاری و ایرانلا حودودلانیردی. مرکزی سراب شهری. 



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : آذربایجان, آذربایجان خانلیقلاری,