ائلچین ELÇİN

تورک دیلی و ادبیاتی

شیروان خانلیغی

+0 بگندیم

شیروان خانلیغی

شیروان خانلیغی و یا شاماخی خانلیغی —1747-جی ایلدن 1820-جی ایله‌دک آذربایجان اراضیسینده ایقتیداردا اولموش دؤولت. پایتاختی شاماخی شهری، آرابیر یئنی شاماخی (آغسو)، ان سوندا ایسه فیت‌ داغ شهری اولوب. 



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : آذربایجان, آذربایجان خانلیقلاری,

ناخچیوان خانلیغی

+0 بگندیم

ناخچیوان خانلیغی‌نین بایراغی و خریطه‌سیی

ناخچیوان خانلیغی

ناخچیوان خانلیغی — خانلیغین اساسی کنگرلی طایفا باشچیسی حیدرقولو خان طرفیندن قویولموشدور. زنگه‌زور کندیندن باشلامیش آراز چایی وادیسینه قدر اوزانان گئنیش اراضیده یئرلشن ناخچیوان خانلیغی، غربی آذربایجا‌نین(ایندیکی ائرمنیستان) بؤیوک بیر حیصه‌سینی احاطه ائدیردی. داغلار خانلیغی قالا کیمی احاطه ائدیردی. شیمال-غربدن دره‌له‌یَز داغلاری، جنوب-شرقدن ایلانلی‌داغ، شیمال-شرقدن بؤیوک و کیچیک آغری داغلاری خانلیغین سرحدلری بویو اوزانیردی. ناخچیوان خانلیغی ایروان، قاراباغ، خوی و ماکو خانلیقلاری ایله همسرحد ایدی.



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : آذربایجان خانلیقلاری, آذربایجان,

باکی خانلیغی

+0 بگندیم

باکی خانلیغی‌نین بایراغی
باکی خانلیغی‌نین بایراغی

باکی خانلیغی

باکی خانلیغی – 18. عصرده چاغداش آذربایجان جومهوریتی‌ینین اراضیسینده یارانمیش، پایتاختی باکی شهری اولان فئودال دؤولت. 

خانلیغین یارانماسی و تصروفات حیاتی
نادر شاه اؤلدورولدوکدن سونرا ایراندا صفویلر یئنیدن حاکیمیتی الا آلدی ( راضیه سلطان ) آذربایجان دا ایسه 18.عصرین اورتالاریندا موستقیل خانلیقلار یاراندی. 18. عصرین 40-جی ایللرینده آبشئرون یاریماداسیندا یارانمیش باکی خانلیغی قوبا، شاماخی و جاواد خانلیقلاری ایله همسرحد ایدی. خانلیغین ترکیبینه 39 کند داخیل ایدی: ماشتاغا، نارداران، بیلگح، بوُزووْنا، مَرده‌کان، تورکان، کورکند، زیره، قالا، هؤوسان، رامانا، زابرات، محمدی، دیگاه، فاطمایی، گؤره‌دیل، پیرشاغی، کورده‌خانی، کئشله، احمدلی، زیغ، امیرجان، بولبوله، صابونچو، بینه‌قَدی، ماسازیر، نوْوخانی، شاغان، سارای، جوْرات، شووه‌لان، گوزدک، قوْبوُ، خوجاحسن، بیله‌جری، پیره‌کشکول، سوُراخانی، بالاخانی، بیبی هئیبت.



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : آذربایجان, آذربایجان خانلیقلاری,

مرند خانلیغی

+0 بگندیم

مرند خانلیغی

مرند خانلیغی — مرکزی مرند شهری اولماقلا آذربایجان خانلیقلاریندان بیریدیر.شیمالدان گرگر ماحالی، شرقدن قاراداغ خانلیغی، جنوبدان تبریز خانلیغی، غربدن خوی خانلیغی ایله حودودلانیردی .

تاریخی
خانلیغین یارادیجیسی محمدرضا خان‌دیر. محمدرضا خان نادر شاه قیرخلی-آوشارین اؤلوموندن سونرا مرندین حاکیمی اولموشدو. حاکیمیت اوغروندا اصلاً یئکان ماحالیندان اولان میر قیلینج بابا خا‌نین تؤرمه‌لری ایله خویدان اولان دونبیلی ائلی‌نین نوماینده‌لری موباریزه آپاریردیلار. 



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : آذربایجان, آذربایجان خانلیقلاری,

سراب خانلیغی

+0 بگندیم

سراب خانلیغی

سراب خانلیغی –آذربایجان اراضیسینده خانلیق. (18. عصرین 40-جی ایللری – 19. عصرین اوّللری). اراضیسی اردبیل، قاراداغ، تبریز، ماراغا خانلیقلاری و ایرانلا حودودلانیردی. مرکزی سراب شهری. 



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : آذربایجان, آذربایجان خانلیقلاری,

ماراغا خانلیغی

+0 بگندیم

ماراغا خانلیغی

ماراغا خانلیغی - آذربایجان اراضیسینده یارانمیش خانلیق. (18. یوزایلین 40-جی ایللری – 19. یوزایلین 20-جی ایللری). جنوبدان ساققیز ماحالی، شرقدن میانه، شیمالدان تبریز، غربدن اورمیه گؤلو و سولدوز ماحالی ایله حودودلانیردی. مرکزی ماراغا شهری. 



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : آذربایجان, آذربایجان خانلیقلاری,

قاراداغ خانلیغی

+0 بگندیم

قاراداغ خانلیغی

قاراداغ خانلیغی – 1747-جی ایلده  آذربایجاندا یارانمیش فئودال دؤولت اولموشدور. مرکزی اهر شهری ایدی. غربدن خوی خانلیغی، شرقدن لنکران خانلیغی، جنوبدان تبریز و اردبیل خانلیقلاری ایله حودودلانیردی. 

تاریخی
قاراداغلی طایفاسی صفویلرین حاکیمیته گلمه‌سینده فعالیت گؤستردیگیندن 1. شاه اسماییلدان باشلایاراق قاراداغ ویلایتی‌نین ایداره‌سینه نایل اولا بیلمیشدی. 16. عصردن 19. عصرین اوّللرینه‌دک قاراداغ ویلایتی‌نین ایداره‌سی ایرثی اولاراق موعین نسیل اوزره اولموشدو. اونلار هم ده روحانی صلاحیتلرینه مالیک ایدی. 18. یوزیلین اوّللرینده صفوی سولاله‌سی ضعیفله‌دیگیندن حاکیم کاظم خان مرکزی حاکیمیته تابئع‌چیلیکدن چیخمیش، شاه سلطان حسین‌ین ائحتیرامینا لاییق گؤرولن روس آ.وولینسکینی اهره قویمامیشدی. نادر مرکزی حاکیمیته تابئع اولمایان خانین گؤزلرینی چیخارتدیرمیشدی. نادرین اؤلوموندن سونرا قاراداغ خانلیغی موستقیل‌لشمیش، کاظم خان قاراداغ خانی اولموشدو. 



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : آذربایجان خانلیقلاری, آذربایجان,

ماکو خانلیغی

+0 بگندیم

ماکو خانلیغی

ماکو خانلیغی —آذربایجان اراضیسینده خانلیق. (18. عصرین 40-جی ایللری - 1922-جی ایل). مرکزی ماکو شهری. خوی، قاراداغ، ناخچیوان، ایروان خانلیقلاری و عثمانلی ایمپراتورلوغو ایله حودودلانیردی.

عومومی معلومات

ماکو ایالتی صفوی حؤکمرانلیغی دؤورونده چوخورسعد بیگلربیگلیگینه داخیل اولان یاریم‌موستقیل سولطانلیقدان عیبارت ایدی. اونو بایات طایفاسیندان اولان نسلی حاکیملر ایداره ائدیردی. ماکو خانلیغی اؤز اطرافیندا 30 کندی بیرلشدیریردی.



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : آذربایجان خانلیقلاری, آذربایجان,

زنجان خانلیغی

+0 بگندیم

زنجان خانلیغی

زنجان خانلیغی — تاریخی آذربایجان تورپاقلاریندا مؤوجود اولموش آذربایجان دؤولتلریندن بیری.

خانلیغین تاریخی

زنجان خانلیغین بانیسی ذولفقار خان امیرلی-آوشار ایدی. آوشار ائلی‌نین امیرلی اویماغی‌نین زنجان اطرافیندا چکیسی آغیر ایدی. "کتاب مجموع السلطانیه"‌نین 370-جی صحیفه سینده یازیلیر: "امیرلی-آوشار ائلیندن بیر طایفا آدیدیر کی، خمسه‌‌نین (زنجا‌نین) اطرافیندا ساکیندیرلر.



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : آذربایجان خانلیقلاری, آذربایجان,

خوی خانلیغی

+0 بگندیم

خوی خانلیغی

خوی خانلیغی - آذربایجان اراضیسینده خانلیق. (18. یوزایلین اورتالاری - سونلاری). مرکزی خوی شهری. خوی خانلیغی آراز چایی،ناخچیوان، ماکو، اورمیه، تبریز خانلیقلاری و تورکیه ایله حودودلانیردی. 

عومومی معلومات
خوی خانلیغی‌نین اساسینی دونبولی طایفا باشچیلاری قویموشدو. دونبولی احمد خان اون سککیزینجی عصرین 60-جی ایللرینده تبریزده ده مؤحکملنمیشدی. خوی خانلیغی ایروان، ناخچیوان و قاراداغ خانلیغینی دا اؤزونه تابئع ائتمیشدی. قاراباغ خانلیغی ایله موتّفیقلیک حاکیمیتی‌نین مؤحکملنمه‌سینه موثبت تاثیر گؤستردی. 
1775-جی ایلده خوی خانی احمد خاندان چیلدیر والیسی سلیمان پاشایا گؤندریلن مکتوبدا "شیمالی قافقازین ایستیلاسیندان قووّت آلان روسیه‌نین و اونونلا ایتّیفاق یارادان ایراکلی خا‌نین تجاووزونه ایمکان وئرمه‌مه‌سی اوچون آذربایجان و قافقاز خانلاری‌نین "دؤولتی-عالیه" (عثمانلی ایمپراطورلوغو - ق.گ.) ایله بیرگه موباریزه آپارماسی‌نین واجیب اولدوغو بیلدیریلیردی". 



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : آذربایجان خانلیقلاری, آذربایجان,

تبریز خانلیغی

+0 بگندیم

تبریز خانلیغی

تبریز خانلیغی – اون سککیزینجی عصرین اورتالاریندا کئچمیش تبریز بیگلربیگلیگی‌نین مرکزینده تبریز خانلیغی یارانیر. خانلیغین اساسینی دونبولی طایفاسیندان اولان امیراسلان خان قویموشدور. خانلیغین مرکزی ده تبریز شهری اولموش، خوی، ناخچیوان، قاراداغ، سراب و ماراغا خانلیقلار ایله سرحدلنمیشدی. امیراسلان خان قیسا بیر زاماندا تبریز، خالخال، اردبیل و آذربایجانین بیر سیرا جنوب ایالتلرینی اؤزونه تابئع ائدیر.تبریز اوغروندا موباریزه‌یه قوشولانلارین چوخ اولماسی بو شهره تئز-تئز هوجوملارا، شهرین الدن-اله کئچمه‌سینه سبب اولور. نادر شاهین قارداشی اوغلو ابراهیم میرزه گوجلو اوردو ایله تبریزه هوجوم ائده‌رک شهری اله کئچیریر. لاکین مشهد و ایصفاهاندا باش وئرمیش عوصیان خبرینی ائشیدیب مشهده قاییدیر و دؤیوش زامانی هلاک اولور.

بوندان سونرا فتحعلی خان افشار تبریزی توتور و شهرین ایداره‌سینی نجف‌قولو خان دونبولی‌یه تاپشیریر.اورمیه خانلیغی‌نین سوقوطوندان سونرا تبریز تام موستقیل خانلیغا چئوریلیر. 1780-جی ایلده ایسه خانلیغین فعالیتینه سون قویولماقلا اراضیسی خوی خانلیغینا بیرلشدیریلیر.



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : آذربایجان خانلیقلاری, آذربایجان,

اورمیه خانلیغی

+0 بگندیم

اورمیه خانلیغی

اورمیه خانلیغی (اینگیلیسجه: Khanate of Urmia ) ؛ 1747 و 1868/1869-جو ایللر آراسیندا، مرکزی اورمیه شهری اولماقلا، آذربایجانین غربینده یئرلشمیش ان نوفوذلو خانلیقلاردان بیری.

عومومی معلومات

اراضیسی: خوی و ماراغا خانلیقلاری، عثمانلی ایمپراتورلوغو ایله حودودلانیردی.

مرکزی: اورمیه

خانلاری: فتحعلی خان افشار (بیر چوخ منبعلرده – فاتح علی خان)، علی خان، ایمامقولو خان، امیراسلان خان افشار، محمدقولو خان.



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : آذربایجان, آذربایجان خانلیقلاری,

میرات – ساتیریک درگی

+0 بگندیم

میرات – ساتیریک درگی

تاریخی
"موللا نصرالدین" ادبی مکتبی‌نین تاثیری ایله یارادیلان بیر نئچه ساتیریک درگی نشر اولونوردو کی، اونلاردان بیری ده "میرات" ایدی. "میرات" گولگو مجموعه‌سی اولوب 1910 - جو ایلین اییون آیی‌نین 19 - دان اعتیباراً باکیدا نشر اولونماغا باشلامیشدیر. درگی‌نین رئداکتورو علی‌عباس تاغی‌زاده ایدی. م.ب.محمدزاده‌نین "آذربایجان تورک مطبوعاتی" کیتابیندا "میرات"-ین یالنیز بیر سایی‌نین ایشیق اوزو گؤردوگو قئید اولونسا دا، اصلینده بو ساتیریک درگی‌نین 5 نؤمره‌سی ایشیق اوزو گؤرموشدو. آشاغیداکی ایکی میصراعنی اؤز فعالیت پرینسیپی کیمی سئچن "میرات" حیاتدا باش وئرنلره لاقئید قالمایاجاغینی، دوغرونو یازاجاغینی، موشاهیده اولونان نؤقصانلاری کسکین تنقید ائتمگی اوخوجولارا وعد ائدیردی. بو میصراعلاردا درگی‌نین حقیقتدن یازاجاغیندان، تنقید اولوناجاق آداملارین درگی صحیفه‌لرینده اؤز صورتلرینی گوزگوده گؤردوکلری کیمی گؤره‌جگیندن خبر وئریردی. درگی‌نین بوتون نؤمره‌لرینده ائپیقراف اولاراق آشاغیداکی ایکی میصراع شئعیر وئریلیردی

دئمه روسوای ائده‌جک عالمه "میرات" منی، 
اولدوغون صورت ایله گؤستره‌جک خلقه سنی

اصلینده ایسه درگی‌نین مؤلیفلری حیات حقیقتلرینه صادیق قالمیردیلار. بها سید کیمی مورتجئع فیکیرلی یازیچیلار بو درگیدن ایستیفاده ائدیب، آذربایجان خالقینا، آذربایجان یازیچیلارینا بؤهتانلار یاغدیریردیلار



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : آذربایجان, درگیلر,

مزه‌لی (درگی)

+0 بگندیم

مزه‌لی —  هفته‌لیک ایجتیماعی، سیاسی، ساتیریک درگی. هاشم بیگ وزیرووون رئداکتورلوغو ایله چیخیردی.

تاریخی:

"مزه‌لی" درگیسی 1914-جو ایلین دئکابرین 27-ده نشره باشلامیش، 1915-جی ایل اوکتیابرین 17-ده نشرینی دایاندیرمیشدیر. درگی باکیدا آذربایجان تورکجه‌سینده نشر ائدیلیردی. درگی‌نین اساس ماتئریاللارینی رئداکتور اؤزو یازیردی. 25-جی سایینا کیمی ناشیری و رئداکتور هاشم بیگ وزیروو، 25-37 سایلاریندا مووقّتی مودیری ه.قاسم‌اوو، سونرا ایسه یئنیدن مودیر و ناشیری ه.وزیروو اولموشدور. هاشم بیگ وزیروو "کئفیم گلنده" سرلؤوحه‌لی "بیریسی" ایمضالی فئلیئتونلار ایله مشهور اولموشدور. "مزه‌لی"نین 42 نؤمره‌سی چاپدان چیخمیشدیر.[1]

مؤوضوسو:

"کئیفیم گلنده" عومومی باشلیغی آلتیندا یازدیغی فئلیئتونلار اوخوجولار آراسیندا گئنیش یاییلمیشدی. درگیده یالانچی موللالار، فیریلداقچی حاجیلار، مشدیلر، پول‌پرست، اؤزگه مالیندا گؤزو اولان آداملار کسکین تنقید اولونوردو. "مزه‌لی" درگیسی دا اساس تنقید اوصولونو "موللا نصرالدین"-ه بنزه‌دیردی. ظارافات، سؤزو ائیهاملا دئمک اساس تنقید اوصولو ایدی. موحاریبه دؤورونون ضیدیّتلی مسله‌لری ده درگیده اؤز عکسینی تاپیردی.

"مزه‌لی"نین ایدئیا- ایجتیماعی مسلکی و قاباقجیل مؤوقئعیی ایلک سایینداکی پروقرام سجیّه‌لی "یولوموز" مقاله‌سینده اؤز عکسینی تاپمیشدیر. "مزه‌لی"-ده ع.نظمی، ع.غمکسار، ج.عسگرزاده، ع.مذنب، ه.رازی، ب.سیدزاده و ب. ایشتیراک ائتمیشلر. ع.عظیم‌زاده‌نین درگی اوچون چکدیگی 100-دن آرتیق کاریکاتورادا "موللا نصرالدین" درگیسی‌نین عنعنه‌لری تبلیغ ائدیلمیشدیر. "مزه‌لی" ایمپئریالیست موحاریبه‌سی‌نین تؤرتدیگی دهشتلری، ایجتیماعی عدالتسیزلیگی، قادین حوقوقسوزلوغونو ایفشا ائتمیش، مطبوعات، ادبیات، تئاتر مسله‌لرینی ایشیقلاندیرمیش، ساوادسیزلیغین لغوی و آنا دیلی‌نین صافلیغی اوغروندا موباریزه آپارمیشدیر. "موللا نصرالدین" ادبی اوسلوبو ایله یازیلمیش "سیاحت‌نامه‌ چاققولو بیگ" و "قاراباغ سیاحت‌نامه‌سی"-نده ایجتیماعی حاقسیزلیق تنقید اولونموشدور.

قایناقلار:

  • آذربایجان مطبوعاتی تاریخی (درس وسائطی). ن.زینال‌اوو، 1. حیصه، باکی،1973، ص،95-96
  • جلیل محمد‌قولوزاده ائنسیکلوپدیاسی، باکی 2008، ص 191

ایستیناد:

[1] شاه‌وئردی‌یئو آ.ب. آذربایجان مطبوعاتی تاریخی."تحصیل" نشریاتی، 2006 ص 248

کؤچورن: عباس ائلچین




آچار سؤزلر : درگیلر, آذربایجان,

آذربایجان جومهوریتی‌نین دؤولت بایراغی گونو

+0 بگندیم
آذربایجان جومهوریتی‌نین دؤولت بایراغی گونو
ویکی‌پدیا، آچیق بیلیک‌لیک‌دن

آذربایجان جومهوریتی‌نین دؤولت بایراغی گونو-آذربایجاندا غیری-ایش گونو اولان بایرام.


آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : بایراق, آذربایجان,