+0 بگندیم
اوشاقلار و موسیقی: اوشاقلارین اینکیشافیندا موسیقی‌نین فایدالاری
اولکر نصیرووا - موسیقی‌شوناس
موسیقی، مدنیتیمیزده و گونده لیک حیاتیمیزدا چوخ واجیب بیر رول اویناییر. گونده لیک حیات حاقیندا دوشونرکن موسیقی موختلیف سوسیال و تحصیل فعالیتلرینده ایشتیراک ائدیر. حیاتیمیزین بیر چوخ ساحه لرینده: تئاتر، تلویزیون، فیلم، عیبادت، تعطیل، آد گونو، حؤکومت و حربی مراسیملرده موسیقی موهوم رول اویناییر. بیر چوخ مراسیملرین اکثریتینده موسیقی‌نین ایشتیراکی و اهمیتی وار. بوتون قئید اولونان بو کیمی واجیب مقاملاری نظره آلساق، دوغوشدان اعتیبارا والیدئینلرین سئوینجینی، سئوگیسینی ایفاده ائتمک، اوشاقلارینی مشغول ائتمک و یا ساکیتلشدیرمک، یاتیرتماق اوچون اینستینکتیو اولاراق موسیقیدن ایستیفاده ائتمه‌لری تعجوبلو دئییل. ائوده ایسه موسیقی، عاییله مدنیتیمیزین، گونده‌لیک تجروبه لریمیزین طبیعی بیر حیصه سی اولا بیلر. بئله کی، والیدئینلر، موسیقی‌نین اوشاغین اینکیشافینا نئجه تاثیر گؤستره بیله‌جگینی، سوسیال باجاریقلارینی آرتیراجاغینی و هر یاشدان اولان اوشاقلارا فایدا وئره بیله‌جگینی اؤیرنه‌رک اؤز ایشلرینی بو طبیعی اینستینکتلر اوزرینده قورا بیلرلر.
لاکین بو مقامدا خوصوصیله قئید ائدیلمه‌لی‌دیر کی، صؤحبت اوشاقلارین یاشینا اویغون اولان موسیقیدن گئدیر. چوخ تأسوفلر اولسون کی، بو گون بعضی والیدئینلر ائولادلارینا اوشاقلار اوچون اولمایان، حتّی بایاغی (مثلا، ائل شنلیکلرینده دینله‌دیکلری و رقص ائتدیکلری ماهنیلاری) موسیقی‌لری دینله‌دیر، رقص ائتمه‌یه مجبور ائدیر و بونونلا دا اونلارین ائرکن یاشلاردان اعتیباراّ ذؤوقلرینی کورلاییرلار. حتّی بیر چوخ والیدئینلر سون زامانلار اوشاقلارین گئج یاشدا دیل آچمالاریندان، دانیشمامالاریندان، آقرئسیو، یوخوسوز اولمالاریندان شیکایت ائدیرلر. اگر بیر والیدئین اوشاقلا دانیشمیرسا، مشغول اولمورسا، هله ده نه اولدوغو معلوم اولمایان، ذؤوقسوز، هئچ سؤزلرینی منیم بئله چتینلیکله آنلاییب، چوخ زامان دا هئچ بیر منطیق تاپمادیغیم بیر موسیقینی، ماهنینی اونلارا دینله دیب، آچیق دئسک اونون ساکیت قالماسی اوچون باشلاریندان ائدیرلرسه، بو زامان هانسی دوزگون فورمالاشمادان، اینکیشافدان صؤحبت گئده بیلر؟ عزیز والیدئینلر هئچ اولماسا اوشاقلارینیزی یاتیردارکن اونلارا ساکیت بیر موسیقی صدالاری نین موشاییعتی ایله ماراقلی کیتابلار اوخوماغا چالیشین. حتّی اوخویارکن یولا وئرمگین، باش وئرن حادیثه لری اوبرازلی شکیلده اونلارا چاتدیرماغا چالیشین. اولا بیلر کی، سیزین اوشاقلاریزین باشقا پروبلملری ده وار. بو مومکوندور. لاکین، فیکریمجه دیگر باشقا مقاملارلا یاناشی، قئید ائتدیگیم بو کیمی بعضی نوانسلار دا بئله پروبلئملی اوشاقلارا تاثیر ائدن عامیللردندیر. بو کیمی مقاملارین دفعه لرله شاهیدی اولموشام. عزیز والیدئینلر، اگر سیز اوشاقلار اوچون اولان ماهنیلارین سؤزلرینی دینله سنیز، اورادا دفعه لرله تکرارلانان قیسا ایفاده لره راست گه لرسینیز. همین بو تکرارلانمالار ماهنی نین مؤوضوسونا اویغون اولاراق سیزین اوشاقلارینیزا موعین سؤزلری اؤیرنمه لرینه بؤیوک تاثیر گؤستریر. خوصوصیله ده هر هانسی بیر ماهنینی سیزین ائولادینیز قیسا ویدئوچارخ، گؤرونتو ایله دینلسه، بو داها دا ایکی‌قات و افکتیو تاثیر گوجونه مالیک اولور. مثلا، بئله اوشاق ماهنیلارینا نومونه اولاراق — " قاتار " (سؤزلری زینال جبارزاده و موسیقیسی فیکرت آمیروف)، " اویناق توپوم " ( سؤزلری میرمهدی سئیدزاده و موسیقیسی سولطان حاجی بیگوف)، " سرچه " ( سؤزلر تئیمور ائلچین و موسیقیسی اوقتای زولفوقاروف)، " جوجه لریم " ( سؤزلری توفیق مطلب اوف و موسیقیسی قمبر حسینلی) و س. بو کیمی اوشاق ماهنیلارینی گؤسترمک اولار. سوال اولونا بیلر کی، بس بو ماهنیلاری گؤرونتو ایله نئجه الده ائدک؟ بونون چوخ ساده بیر یولو وار. سیز یووتوب – دا ایسته دیگینیز ماهنینی و یاخود دا اگر بو ماهنیلارین آدلارینی بیلمیرسینیزسه، معلوماتسیزسینیزسا ساده‌جه اولاراق اورادا " اوشاق ماهنیلار " ای یازیب آختاریش وئرسنیز بونونلا باغلی اولان بوتون کاناللار سیزین قارشینیزا چیخاجاق.
بوتون بونلارلا یاناشی، عئینی زاماندا ائرکن اوشاقلیغین اینکیشافیندا دا موسیقی خوصوصی اهمیته و تاثیره مالیکدیر. اکثر مکتبه قدر اوشاقلار موسیقی دینله مگی و یا اوخوماغی سئویرلر. آراشدیرمالار گؤستریر کی، زنگین بیر موسیقی موحیطی یارادان والیدئینلر اوشاقلارینی اَیلندیرمکله یاناشی، اونلارا واجیب اولان هم عومومی، هم ده موسیقی وردیشلرینی اینکیشاف ائتدیرمه یه کؤمک ائدیرلر.
اگر بیز ساغلام جمعیت ایسته ییریکسه، او زامان گلین کؤرپه لریمیزی ساغلام تفکورده و هر بیر نؤقطه‌یی-نظریندن ذؤوقلو یئتیشدیرک. چونکی ساغلام جمعیتین فورمالاشماسی ائله بیزیم ائویمیزدن، عاییله‌میزدن باشلاییر.
کؤچورن: عباس ائلچین
