ائلچین ELÇİN

تورک دیلی و ادبیاتی

باللی‌قایا قتل‌عامی

+0 بگندیم

باللی‌قایا قتل‌عامی

باللی‌قایا قتل‌عامی — ارمنیستان سیلاحلی قووّه‌لری‌نین یاراتدیغی خارابکارلیق قروپونون ۲۸ آقوست ۱۹۹۲-جی ایل تاریخده دینج اهالی‌یه قارشی سوی‌قیریمی. 

حادیثه اؤنجه‌سی

  ۱۹۹۲-جی ایلین مئی آیی‌نین ۱۸-دن سونرا ارمنیستان جومهوریتی سیلاحلی قووّه‌لری طرفیندن اراضیسی ایشغال ائدیلمیش لاچین رایونوندان اولان مجبوری کؤچکون‌لر عبدالله‌یئف عبدالله‌ بدل اوغلونون، هومبتوف وزیر اسماعیل اوغلونون، محرموف کامل ابراهیم‌خلیل اوغلونون، محرموف جمیل ابراهیم‌خلیل اوغلونون، مهدی‌یئف بینّت هومبت اوغلونون، مهدی‌یئف هومبت ابوالقاسم اوغلونون، مهدی‌یئف محمد ابوالقاسم اوغلونون، مهدی‌یئف رهبر محمد اوغلونون عاییله‌لری لاچین رایونونون ایشغالیندان سونرا[1] خانلار رایونونون (گؤی‌گؤل رایونو) اراضی‌سینده،مورووداغین اتکلرینده، ساری‌قایا دئییلن اراضیده دوغما یوردا — لاچینا دؤنمک اومیدی ایله مووقّتی مسکونلاشدیلار[2][3][4]. 

  المحمدوف شمیل المحمد اوغلونون و المحمدوف سخاوت شمیل اوغلونون عاییله‌لری ایسه خیزی رایونونونفیندیغان کندینده مجبوری کؤچکون کیمی مسکونلاشدی.

  ۱۹۹۲-جی ایلین آقوست آیی‌نین سون گونلرینده مجبوری کؤچکونلوک حیاتی یاشایان، آذربایجانین فرقلی بؤلگه‌لرینده مسکونلاشان، یاخین قوهوملوق موناسیبتلری اولان بو عاییله‌لر مسکونلاشدیقلاری اراضی‌لرین حئیواندارلیق اوچون الوئریش‌سیز اولدوغوندان مصلحت‌لشمه‌لر آپاردیقدان سونرا حئیواندارلیق اوچون داها الوئریشلی شراییط یاراتماق مقصدی ایله گورانبوی رایونونون باللی‌قایا کندی‌نین اراضی‌سینده یئرلشن گولوستان مئشه‌سی آدلانان اراضی‌سینده آلاچیقدا (چادیردا) مسکونلاشدیلار.[5]



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : ائرمنی‌لر, ائرمنیستان, سوی‌قیریم, قاراباغ, آذربایجان,

باشلی‌بئل فاجیعه‌سی

+0 بگندیم

باشلی‌بئل فاجیعه‌سی و یا باشلی‌بئل قیرغینی — کلبجر رایونونون ایشغالی زامانی ارمنی‌لر طرفیندنآذربایجانلی‌لارا قارشی تؤره‌دیلمیش قیرغین.[1][2]

فون

  ۱۹۹۳-جو ایلین آوریل آیی‌نین اوّل‌لرینده کلبجر رایونو ارمنی‌لر طرفیندن ایشغال اولوندو. بو زامان ۲ مینه یاخین اهالیسی اولان باشلی‌بئل کندی‌نین ۷۳ نفر ساکینی ائولرینی واختیندا ترک ائده بیلمه‌دیلر. آوریلین ۲-ده کند ساکین‌لری‌نین بیر قروپو موحاحصیره‌دن چیخماغا چالیشسالار دا، بونا نایل اولا بیلمه‌ییبلر. بو زامان ساکین‌لردن ۹ نفر یولدا قتله یئتیریلیب، ۵ نفر گیروو گؤتورولوب. دیگر ۶۲ نفر ایسه داغلارا چکیله‌رک کاهالارا سیغینماقلا اؤزلرینی قوروماغا چالیشیبلار.[1] 

قیرغین

  آما اونلار جمعی ۱۸ گون گیزلی یاشایا بیلدیلر. آوریلین ۱۸-ده ارمنی سیلاحلی بیرلشمه‌لری دینج ساکین‌لرین سیغیندیغی کاهالارین یئرینی آشکارلادیقدان سونرا اونلارین اوزرینه سیلاحلی هوجوما کئچدیلر. همین گئجه کنددن بیر قدر یوخاریدا یئرلشن "پوْرتدا"  کاهالارینا سیغینمیش ساکین‌لرین اوزرینه آمان‌سیز هوجوم زامانی دینج ساکین‌لردن ۱۴ نفر گیروو گؤتورولوب، ۱۸ نفر قتله یئتیریلیب.[1] ساغ قالان ۳۰ نفر ایسه سیغیناجاق یئرلرینی کندین اراضی‌سینده کی  دیگر کاهالارا دییشه‌رک موحاصیره حیاتینی داوام ائتدیریب. اونلار ۱۱۳ گوندن سونرا – ژوئن‌ین ۱۷-ده سیغیناجاغی ترک ائده‌رک یالنیز گئجه‌لر حرکت ائتمکله گیزلی داغ یوللاری واسیطه‌سیله ارمنیستان اوردوسونون موحاصیره‌سیندن چیخا بیلیبلر. ۹۳ یاشلی علعسگر کاظموف ایسه دوغما کندینی ترک ائتمه‌یه‌رک سیغیناجاقدا موحاصیره حیاتینی داوام ائتدیریب.[2]



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : سوی‌قیریم, قاراباغ, آذربایجان,

شوشانین داغلاری باشی دومانلی

+0 بگندیم

 

شوشانین داغلاری باشی دومانلی

شوشانین داغلاری باشی دومانلی — خواننده خان شوشینسکی‌نین شوشا شهرینه حصر ائتدیگی وطنپرور آذربایجان خالق ماهنیسی، اثرده شهر گؤزل قیزلا موقاییسه ائدیلیر. تار و کامانچانین موشاییعتی ایله موغام اوسلوبوندا ایفا اولونور. 

  تاریخی

  ماهنینی 20. عصرده یاشامیش آذربایجانلی خواننده خان شوشینسکی یازیب. ماهنی قرامافون والینا یازیلارکن بیلدیریلمیشدی کی، ماهنی‌دا  "دومان "  و  "‌اؤلورم‌"  کیمی چوخلو کدرلی سؤزلر وار، خواننده جاوابیندا شوشانین دومانلی داغ زیروه‌لریندن بیرینه ایشاره ائده‌رک، سؤیله‌دی کی، داغلارین زیروه‌لری ائله دومانلی اولمالی‌دیر،  "‌اؤلورم‌"  کلمه‌سی ایسه حقیقی اؤلمک معناسیندا دئییلمیر.[1] بونا باخمایاراق، شوشینسکی‌دن ماهنی سؤزلری‌نین دَییشدیریلمه‌سینی طلب ائده‌رک سؤیله‌دیلر کی، سووئت شوشا داغلاری‌نین باشی  "‌دومانلی‌"  اولا بیلمز، خواننده ایلک سطیری  "‌شوشانین داغلاری دئییل دومانلی‌"-یا دَییشدیره‌رک ماهنینی یازدی.[1][2] لاکین ماهنی ایندیکی گونوموزده ده اؤز ایلکین واریانتیندا ایفا اولونور. 



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : شوشا, قاراباغ, آذربایجان, موسیقی,

ائرمنی‌‌لرین گونئی قافقازا کؤچورولمه‌سی و آذربایجان اراضی‌‌لرینه یئرلشدیریلمه‌سی

+0 بگندیم

ائرمنی‌‌لرین گونئی قافقازا کؤچورولمه‌سی و آذربایجان اراضی‌‌لرینه یئرلشدیریلمه‌سی

  ائرمنی‌‌لرین ایراندان، تورکیه‌دن و دیگر اراضی‌‌لردن پلانلی صورتده گونئی قافقازا کؤچورولمه‌سی پروسه‌سی، روسیه‌نین حیمایه‌‌‌سی آلتیندا ائرمنی دؤولتی‌نین یارادیلماسی، همچنین ائرمنی‌‌لرین ایران و تورکیه‌دن روسیه‌نین ایشغال ائتدیگی تورپاق‌لارا کؤچورولمه‌سی تصادوفی حادیثه  اولماییب، ائرمنی-روس موناسیبت‌لری‌نین قانوناویغون نتیجه سی ایدی کی، بو موناسیبت‌لرین اساسینی روس و ائرمنی تاریخی ادبیاتیندا تبلیغ ائدیلدیگی کیمی، یالنیز تیجارت علاقه‌‌لری دئییل، باشلیجا او‌لاراق شرقین موسلمان دؤولت‌لرینه، خوصوصیله تورکیه‌یه، 18. عصردن اعتیباراً ایسه هم ده آذربایجانا قارشی دوشمنچی‌لیک موناسیبتی تشکیل ائدیردی.[1]

....

بئله‌لیکله، گلمه ائرمنی‌‌لرین 19. عصرین بیرینجی یاریسیندا قوزئی آذربایجان تورپاق‌لاریندا، او جومله‌دن قاراباغدا کوتلوی شکیلده یئرلشدیریلمه‌سی آذربایجان خالقی‌نین گله‌جک فاجیعه‌لری‌نین باش وئره‌جگینه ال‌وئریشلی شراییط  یاراتماق مقصدی داشیمیشدیر.



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : آذربایجان, ائرمنیستان, قاراباغ, سوی‌قیریم, تورک, ائرمنی, تاریخ,

آذربایجانین میلی قهرمانی: آللاه وئردی باغیروف

+0 بگندیم

آذربایجانین میلی قهرمانی:

آللاه وئردی باغیروف

آللاهوئردی تئیمور اوغلو باغیروف (22 آوریل 1946،آغدام – 12 ژوئن 1992، آرانزمین، خوجالی رایونو) — آذربایجانین میلّی قهرمانی، قاراباغ ساواشی‌ شهیدی،قاراباغ فوتبال کلوبونون فوتبالچی‌سی و کئچمیش باش مشقچیسی.   

  1992-جی ایلده آللاهوئردی باغیروف اوچ گون عرضینده 1003 خوجالی اسیرینی ارمنی‌لرین الیندن خیلاص ائتمیشدیر.[۱][۲]



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : آذربایجان, قاراباغ,

فریاد (فیلم)

+0 بگندیم



فریاد — 1993-جو ایلده، 1. قاراباغ ساواشیو خوجالی فاجیعه‌سی حاقیندا ایستحصال اولونموش آذربایجان فیلمی.[۱]


مضمونو


 " اؤگئی آنا "  فیلمی‌نین باش قهرمانی-بالاجا اسماعیل (جئیهون میرزه‌یئف) آرتیق بؤیوموش، عاییله صاحیبی اولموشدور. بو فیلمده اسماعیل حسینوف آرتیق باتالیون (گردان) کوماندیری‌دیر. او، وطن تورپاق‌لاری‌نین ارمنیایشغالچی‌لاریندان آزاد اولونماسی اوغروندا مردلیکله ووروشور، اسیر دوشور...[۲] 

  فیلم قاراباغ موحاریبه‌سینا حصر اولونموشدور. باش قهرمانین پروتوتیپی وار و بورادا تصویر اولونان حادیثه‌لر رئال فاکت‌لارا اساس‌لانیر. 

     اکران اثری قاراباغ موحاریبه‌سینده دؤیوشن عسگرلردن بیری‌نین باشینا گتیریلن احوالاتدان بحث ائدیر.   



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : فیلم, خوجالی فاجیعه‌سی, قاراباغ, آذربایجان,

شوشا آزاد اولدو...

+0 بگندیم


 




آچار سؤزلر : قاراباغ, آذربایجان,

لاچین دهلیزی

+0 بگندیم


لاچین دهلیزی - 1992-جی ایلین مه‌‌ آییندا آذربایجان جومهوریتی‌ین اراضیسینده ائرمنی قووّه‌لری طرفیندن[۱]قاراباغین قوندارما  " داغلیق قاراباغ جومهوریتی "  ایلهائرمنیستان جومهوریتی آراسیندا آچیلان دهلیزدیر.   

  1994-جو ایلده قاراباغ ساواشی نین آتش‌کس راضیلاشماسیندان سونرا قوندارما داغلیق قاراباغ جومهوریتینظارتی آلتیندادیر. لاکین رسمی اولاراق آذربایجان جومهوریتی نین لاچین رایونونون بیر حیصه‌سی‌دیر. 

  بو دهلیزدن قوندارما داغلیق قاراباغ جومهوریتی ائرمنیستانابؤیوک میقداردا ارزاق و دیگر ماتریال‌لار کئچیریر. عوضینده ایسه ائرمنیستان جومهوریتی داغلیق قاراباغ جومهوریتیندن الکتریک آلیر.[۱]



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : آذربایجان, قاراباغ,

زنگه‌زوُر

+0 بگندیم

زنگه‌زوُر

زنگه‌زوُر — ائرمنیستانین جنوب حیصه‌سینی و آذربایجان اراضی‌لری‌نین کیچیک بیر حیصه‌سینی احاطه ائدن تاریخی ماحال. زنگه‌زوُر ماحالی قافان، گوْروُس، قاراکیلیسا(سیسیان)، مِغری (مِهری) زنگیلان،قوُبادلی و لاچین‌ین بیر حیصه‌سینی احاطه ائدیردی. 20. اول‌لرینده زنگه‌زوُر ماحالیندا 149 تورک، 91 کوردو 81 ائرمنی کندی وار ایدی.[۱]

  توپونیمین سونونداکی «زوُر» تورک دیلینده «دره»، «یارغان» معناسیندا ایشلنن جار (>زار>زوُر -ای.ب) سؤزونون فونِتیک واریانتی‌دیر. اِتنوتوپونیم‌دیر. قورولوشجا مورکّب توپونیم‌دیر. 



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : آذربایجان, قاراباغ,

تورپاغا قاریشان قان

+0 بگندیم

 

تورپاغا قاریشان قان

   آرتیق اوچ گون ایدی کی، ائرمنی‌لر کندی آتش آلتیندا ساخلاییردیلار. بونونلا دا کیچیک و ایری‌چاپلی سیلاح‌لاردان آتیلان گولله‌‌لرله دینج اهالینی واهیمه‌یه سالماغا چالیشیردیلار. هله ایکی آی بوندان اول، یعنی 2020-جی ایلین ژوئیه آییندا ائرمنی‌لر طرفیندن سرحد‌لریمیزه ائدیلن هوجوم نتیجه‌سینده گئدن بئش‌گونلوک ساواش دا عئینی سناریو ایله باشلانمیشدی. دوشمن مسافه‌جن قاراباغدان چوخ اوزاقدا اولان سرحد کند‌لریمیزی آتشه توتموش، بیر نئچه دینج ساکین‌لریمیزین ائو‌لرینی بومبالامیشدی. بونون نتیجه‌سینده اؤز حَیطینده آغاج‌لاری سولایان قوجامان کند ساکینی 76 یاشلی عزیز کیشی‌نین ائوینه غفلتاً دوشن بومبانین قلپه‌‌لری اونون حیاتینا سون قویموش، حَیطده کی  توت آغاجینا هؤروکلنمیش بیر ساغمال اینگینی و پیه‌ده اولان سککیز قویونونو، حَیط-باجادا هرلنن یوزه یاخین تویوق-جوجه‌سینی یئره سرمیشدی. قونشویا یوخا سالماغا کؤمگه گئتمیش نیسه آرواد پارتلاییش سسینی ائشیدن کیمی ال‌لری اونلو حالدا اؤزونو حَیط‌لرینه یئتیرنده آرتیق گئج اولدوغونو، اللی ایل‌لیک عؤمور-گون یولداشی‌نین باشیندان و سینه‌سیندن آلدیغی قلپه نتیجه‌سینده جانسیز حالدا تورپاغا یاییلان قان ایچینده یئرده اوزاندیغینی گؤرموشدور. او، یاواش-یاواش آلوولانان، اوچوب-داغیلمیش ائوینه باخاراق اری‌نین مئیدی‌نین یانیندا یئره چؤکموش، سون دفعه   " سنی یاناسان ائرمنی! "  ایفاده سینی هایقیراراق ساچلارینی یولماق اوچون ال‌لرینی یوخاری قالدیرماق ایسته‌دیگی آندا آلدیغی قلب حمله‌سیندن ائله یئرینده‌جه دونیاسینی دَییشمیشدی ...  



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : آذربایجان, قاراباغ,

قاراباغ -آذربایجان (فیلم)

+0 بگندیم


Qarabağ



آچار سؤزلر : سوی‌قیریم, قاراباغ, آذربایجان,

خوجالی سوی‌قیریمی دونیانین گؤزو ایله

+0 بگندیم

خوجالی سوی‌قیریمی دونیانین گؤزو ایله

خوجالی ساکینلری ایله گؤروشن ژورنالیستلر

 

واشینگتون پوست، 28 فئورال 1992

 آذربایجان شهرلرینده دفن اولونموش داغلیق قاراباغ شهیدلری

قاچقینلار ائرمنی هوجوملاری زامانی یوزلرله اینسانین اؤلدورولدویونو دئییر

 توماس قولتس، آغدام، آذربایجان، 27 فئورال

      دؤیوش وضعیتینده اولان داغلیق قاراباغ آنکلاوی‌نین شرقینده یئرلشن بو شهرین باش مسجیدی‌نین خیدمتچییلری دئدیلر کی، بو گون اونلار ائرمنیلرین چرشنبه گونو ایشغال ائتدیگی آنکلاودا یئرلشن آذربایجان شهریندن گتیریلمیش 17 نفری دفن ائدیبلر.

      آنکلاوین پایتاختی ستئپاناکئرتین شیمال-قربینده یئرلشن و 6.000 نفر اهالیسی اولان خوجالی شهریندن اولان قاچقینلار هوجوم زامانی قادین و اوشاقلار داخیل اولماقلا 500 نفرین اؤلدورولدویونو دئدیلر. آغدام مسجیدی‌نین دیرئکتورو سید صادیقوو بیلدیردی کی، خوجالی شهریندن اولان قاچقینلار چرشنبه گونوندن بری اونون مسجیدینه 477 مئییت گتیریبلر.

     باکی رسمیلری خوجالیدا 100 نفرین اؤلدورولدویونو ایدیعا ائدیر، ائرمنی رسمیلری ایسه اؤز پایتاختلاری ایرواندان بیلدیریرلر کی، جمعی 2 آذربایجانلی قتله یئتیریلیب. باکی رسمیسی بیلدیردی کی، اونون حؤکومتی اؤلولرین دقیق سایینی بیلن زامان آذربایجانلیلارین غضبلنه‌جگیندن ناراحاتدیر.

    بوگون بورادا گؤردویوموز 7 جنازه‌دن ایکیسی اوشاق، اوچو قادین ایدی. آغدام خسته‌خاناسیندا موعالیجه اولونان دیگر 120 قاچقین آغیر یارالاردان اذیت چکیر.

    راضییه آسلانووا آغداما چرشنبه گونو گئجه چاتیب. او، دئدی کی، چرشنبه آخشامی گئجه خوجالییا هوجوما کئچن ائرمنیلر دایانمادان آتیردیلار. اونون اری و کورکه‌نی اؤلدورولموش، قیزی ایتکین دوشموشدور.

    داغلیق قاراباغدان بورا قاچیب گلن قاچقینلار آراسیندا کئچمیش سووئت داخیلی قوشونلاریندا خیدمت ائدن ایکی تورکمن عسگری وار ایدی. اونلار اؤتن جومعه حربی حیصه لرینی ترک ائتمیش و خوجالیدا سیغیناجاق تاپمیشلار. عسگرلر دئدی کی، ائرمنی چاووشلاری اونلاری "موسلمان اولدوقلاری اوچون" دؤیوردولر.

    فراریلر بیلدیردی کی، اونلارین کئچمیش حربی حیصه‌سی 366-جی آلای خوجالینی ایشغال ائدن ائرمنی حربچیلرینی دستکله‌ییردی. اونلار بیلدیردی کی، قادین و اوشاقلارا قاچماغا کؤمک ائدیردیلر. عسگرلردن بیری آغامحمت موتیف دئدی: "بیز داغلاردان کئچه‌رک بیر قروپ گتیریردیک. بو زامان ائرمنیلر بیزی گؤردو و آتش آچماغا باشلادیلار. اون ایکی نفر اؤلدورولدو".



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : آذربایجان, قاراباغ,