ائلچین ELÇİN

تورک دیلی و ادبیاتی

باللی‌قایا قتل‌عامی

+0 بگندیم

باللی‌قایا قتل‌عامی

باللی‌قایا قتل‌عامی — ارمنیستان سیلاحلی قووّه‌لری‌نین یاراتدیغی خارابکارلیق قروپونون ۲۸ آقوست ۱۹۹۲-جی ایل تاریخده دینج اهالی‌یه قارشی سوی‌قیریمی. 

حادیثه اؤنجه‌سی

  ۱۹۹۲-جی ایلین مئی آیی‌نین ۱۸-دن سونرا ارمنیستان جومهوریتی سیلاحلی قووّه‌لری طرفیندن اراضیسی ایشغال ائدیلمیش لاچین رایونوندان اولان مجبوری کؤچکون‌لر عبدالله‌یئف عبدالله‌ بدل اوغلونون، هومبتوف وزیر اسماعیل اوغلونون، محرموف کامل ابراهیم‌خلیل اوغلونون، محرموف جمیل ابراهیم‌خلیل اوغلونون، مهدی‌یئف بینّت هومبت اوغلونون، مهدی‌یئف هومبت ابوالقاسم اوغلونون، مهدی‌یئف محمد ابوالقاسم اوغلونون، مهدی‌یئف رهبر محمد اوغلونون عاییله‌لری لاچین رایونونون ایشغالیندان سونرا[1] خانلار رایونونون (گؤی‌گؤل رایونو) اراضی‌سینده،مورووداغین اتکلرینده، ساری‌قایا دئییلن اراضیده دوغما یوردا — لاچینا دؤنمک اومیدی ایله مووقّتی مسکونلاشدیلار[2][3][4]. 

  المحمدوف شمیل المحمد اوغلونون و المحمدوف سخاوت شمیل اوغلونون عاییله‌لری ایسه خیزی رایونونونفیندیغان کندینده مجبوری کؤچکون کیمی مسکونلاشدی.

  ۱۹۹۲-جی ایلین آقوست آیی‌نین سون گونلرینده مجبوری کؤچکونلوک حیاتی یاشایان، آذربایجانین فرقلی بؤلگه‌لرینده مسکونلاشان، یاخین قوهوملوق موناسیبتلری اولان بو عاییله‌لر مسکونلاشدیقلاری اراضی‌لرین حئیواندارلیق اوچون الوئریش‌سیز اولدوغوندان مصلحت‌لشمه‌لر آپاردیقدان سونرا حئیواندارلیق اوچون داها الوئریشلی شراییط یاراتماق مقصدی ایله گورانبوی رایونونون باللی‌قایا کندی‌نین اراضی‌سینده یئرلشن گولوستان مئشه‌سی آدلانان اراضی‌سینده آلاچیقدا (چادیردا) مسکونلاشدیلار.[5]



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : ائرمنی‌لر, ائرمنیستان, سوی‌قیریم, قاراباغ, آذربایجان,

باشلی‌بئل فاجیعه‌سی

+0 بگندیم

باشلی‌بئل فاجیعه‌سی و یا باشلی‌بئل قیرغینی — کلبجر رایونونون ایشغالی زامانی ارمنی‌لر طرفیندنآذربایجانلی‌لارا قارشی تؤره‌دیلمیش قیرغین.[1][2]

فون

  ۱۹۹۳-جو ایلین آوریل آیی‌نین اوّل‌لرینده کلبجر رایونو ارمنی‌لر طرفیندن ایشغال اولوندو. بو زامان ۲ مینه یاخین اهالیسی اولان باشلی‌بئل کندی‌نین ۷۳ نفر ساکینی ائولرینی واختیندا ترک ائده بیلمه‌دیلر. آوریلین ۲-ده کند ساکین‌لری‌نین بیر قروپو موحاحصیره‌دن چیخماغا چالیشسالار دا، بونا نایل اولا بیلمه‌ییبلر. بو زامان ساکین‌لردن ۹ نفر یولدا قتله یئتیریلیب، ۵ نفر گیروو گؤتورولوب. دیگر ۶۲ نفر ایسه داغلارا چکیله‌رک کاهالارا سیغینماقلا اؤزلرینی قوروماغا چالیشیبلار.[1] 

قیرغین

  آما اونلار جمعی ۱۸ گون گیزلی یاشایا بیلدیلر. آوریلین ۱۸-ده ارمنی سیلاحلی بیرلشمه‌لری دینج ساکین‌لرین سیغیندیغی کاهالارین یئرینی آشکارلادیقدان سونرا اونلارین اوزرینه سیلاحلی هوجوما کئچدیلر. همین گئجه کنددن بیر قدر یوخاریدا یئرلشن "پوْرتدا"  کاهالارینا سیغینمیش ساکین‌لرین اوزرینه آمان‌سیز هوجوم زامانی دینج ساکین‌لردن ۱۴ نفر گیروو گؤتورولوب، ۱۸ نفر قتله یئتیریلیب.[1] ساغ قالان ۳۰ نفر ایسه سیغیناجاق یئرلرینی کندین اراضی‌سینده کی  دیگر کاهالارا دییشه‌رک موحاصیره حیاتینی داوام ائتدیریب. اونلار ۱۱۳ گوندن سونرا – ژوئن‌ین ۱۷-ده سیغیناجاغی ترک ائده‌رک یالنیز گئجه‌لر حرکت ائتمکله گیزلی داغ یوللاری واسیطه‌سیله ارمنیستان اوردوسونون موحاصیره‌سیندن چیخا بیلیبلر. ۹۳ یاشلی علعسگر کاظموف ایسه دوغما کندینی ترک ائتمه‌یه‌رک سیغیناجاقدا موحاصیره حیاتینی داوام ائتدیریب.[2]



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : سوی‌قیریم, قاراباغ, آذربایجان,

اورمیه و اطرافیندا ائرمنی و آسوری‌لارین فعالیت‌لری (1917-1918) (جیلولوق فاجیعه‌سی )

+0 بگندیم

 

اورمیه و اطرافیندا ائرمنی و آسوری‌لارین  فعالیت‌لری (1917-1918)

(جیلولوق  فاجیعه‌سی )

دوکتور باریش متین 

  اؤزت 

  اوکتوبر 1917 بولشویک اینقیلابیندان سونرا روسیه ساواشدان کنارا چکیلدی.  بو وضعیت بیرینجی دونیا ساواشی ایللرینده روسیه، اینگیلیس، عثمانلی  و آلمان آراسیندا موختلیف موناقیشه‌‌لره، او جومله‌دن فاکتیکی ساواشا صحنه اولان ایراندا تورک و آلمان قووّه‌لری اوچون اوستونلوک تأمین ائتدی. سؤزو گئدن مودّتده تورک قوشون‌لاری، ایران داخیلیندن قافقازلارا یؤنلمگه باشلارکن، اینگیلیس ده ایراندا روسیه‌نین بوشالتدیغی بؤلگه‌لری اله گئچیرمگه چالیشدی. اینگیلیس، تورک قووّه‌‌‌لریندن اؤنجه ایرانین قوزئیینی ایشغال ‌ائتمک ایسته‌مه‌سینه باخمایاراق بو ایش اوچون عسگری گوجونون یئترسیز اولماسی سببی‌ ایله اورمیه و اطرافیندا توپلانماغا باشلایان ائرمنی و آسوری‌لارا دستک وئردی. ائرمنی و آسوری‌لار دا بو بؤلگه‌لرده کی   تورک قووّه‌لرینه و دینج موسلمان اهالی‌یه سالدیریب بیر چوخونو قتله یئتیردیلر.  

  آچار سؤزلر : ائرمنی، آسوری، اورمیه، اینگیلیس، روسیه، عثمانلی،جیلولوق 



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : آذربایجان, عثمانلی, تورک, تاریخ, ائرمنی, آسوری, اورمیه, سلماس, جیلولوق, سوی‌قیریم,

خوجالی‌یا عدالت!

+0 بگندیم

 




آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : سوی‌قیریم, آذربایجان, خوجالی, خوجالی سوی‌قیریمی,

قانلی کریسمس

+0 بگندیم

 

قانلی کریسمس

قانلی کریسمس (تورکیه تورکجه‌سی: Kanlı Noel)

20 دسامبر[۱] و یا 21 دسامبر 1963-جو ایلده قیبریس تورکلرینه قارشی سیلاحلی هوجوم‌لارا [۲] وئریلن آددیر. بو آدادا ایجماع‌لارآراسی قارشی‌دورمالارین باشلانغیجی حساب اولونور.[۳] حادیثه‌لرده جمعی 364 قیبریس تورکو و 174 قیبریسلی یونان حیاتینی ایتیردی.[۴] 

آکریتاس پلانی

سوئیس‌ین زوریخ شهرینده یونان، تورکیه و بیریتانیا آراسیندا کئچیریلن گؤروش‌لرده حاضیرلانان آنایاسا ایله 16 آقوست 1960 تاریخینده قیبریس جومهوریتی موستقیل بیر دؤولت اولاراق قورولدو.[۵] قیبریس جومهوریتی‌نین ایلک پرزیدنتی سئچیلن اوچونجو ماکاریوس قیبریس‌ین 1961-جی ایلده مؤوجود آنایاسا ایله ایداره ائدیله بیلمه‌یه‌جگینی ایدیعا ائتمگه باشلادی[۶] و 1963-جو ایلین نوامبریندا آنایاسادا اون اوچ مادّه‌یه دییشیک‌لیک تکلیف ائتدی.[۷] قیبریس تورک بیرلیگی‌نین بو دییشیکلیک‌لری قبول ائتمه‌سی اوچون قیبریسلی روم فاناتیک‌لری[۸] آکریتاس پلانی آدی آلتیندا آدادا گرگین‌لیگی آرتیران قزئت‌لر نشر ائتمگه[۹] باشلادیلار. 



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : تورک دونیاسی, تورک, قیبریس, تورکیه, تاریخ, سوی‌قیریم,

آذربایجانلی‌لارین سوی‌قیریمی گونو

+0 بگندیم

 

آذربایجانلی‌لارین سوی‌قیریمی گونو

آذربایجانلی‌لارین سوی‌قیریمی گونو —آذربایجاندا مارسین 31-ی آذربایجانلی‌لارین سوی‌قیریمی گونو قئید ائدیلیر. آذربایجانلی‌لارین سوی‌قیریمی 200 ایل ارمنی‌لرین الی ایله موختلیف خالق‌لار طرفیندن آذربایجانلی‌لارا قارشی بیر غدار سیاست‌دیر. 

 تاریخی

آذربایجانلی‌لارا قارشی ایکی عصر داوام ائدن سوی‌قیریم دوشونولموش شکیلده گئنیش‌میقیاسلی قانلی آکسیا نتیجه‌سینده یوزلرله یاشاییش منطقه‌سینی یئرله-یکسان ائدیب، مینلرله آذربایجانلینی بؤیوک غدارلیقلا قتله یئتیرمیشلر. ارمنی‌لرین آذربایجانا قارشی اوزون ایل‌لر بویو آپاردیغی آردیجیل اتنیک تمیزله‌مه، سوی‌قیریم و تجاووزو نتیجه‌سینده مینلرله اینسان ائویندن-اوباسیندان دیدرگین دوشموشدور. 

سوی‌قیریم سیاستینی حیاتا کئچیرمک اوچون 15-19.عصرلر عرضینده اؤز دؤولت‌لرینه مالیک اولمایان ارمنی‌لر  "‌بؤیوک ائرمنیستان‌"  دؤولتینی یاراتماق اوچون روسیه‌نین ایمپریالیزم سیاستیندن آلت کیمی ایستیفاده ائتمیشدیلر.

آذربایجانین 19-20. عصرلرده باش وئرن بوتون فاجیعه‌لری تورپاق‌لاری‌نین ضبطی ایله موشاییعت اولوناراق، ارمنی‌لرین آذربایجانلی‌لارا قارشی دوشونولموش، پلانلی صورتده حیاتا کئچیردیگی سوی‌قیریمی سیاستی‌نین آیری-آیری مرحله‌لرینی تشکیل ائتمیشدیر. 

1813-1828-جی ایل‌لر روسیه ایله ایران آراسیندا گئدن ایکی موحاریبه‌نین ( 1804-1813، 1826-1828) سونوندا ایمضالانمیش گولوستان (12 اوکتوبر 1813-جو ایل) و تورکمن‌چای (10 فوریه 1828-جی ایل) موقاویله‌لری آذربایجان خالقی‌نین تاریخینده فاجیعه‌وی رول اوینامیش و آذربایجانین پارچالانماسینا گتیریب چیخارمیشدیر. آذربایجانین قوزئیی روسیه‌نین، گونئیی ایسه ایرانین ایداره‌چی‌لیگینه کئچمیشدیر.



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : آذربایجان, سوی‌قیریم, ائرمنی, ائرمنیستان, تورک, تاریخ,

ائرمنی‌‌لرین گونئی قافقازا کؤچورولمه‌سی و آذربایجان اراضی‌‌لرینه یئرلشدیریلمه‌سی

+0 بگندیم

ائرمنی‌‌لرین گونئی قافقازا کؤچورولمه‌سی و آذربایجان اراضی‌‌لرینه یئرلشدیریلمه‌سی

  ائرمنی‌‌لرین ایراندان، تورکیه‌دن و دیگر اراضی‌‌لردن پلانلی صورتده گونئی قافقازا کؤچورولمه‌سی پروسه‌سی، روسیه‌نین حیمایه‌‌‌سی آلتیندا ائرمنی دؤولتی‌نین یارادیلماسی، همچنین ائرمنی‌‌لرین ایران و تورکیه‌دن روسیه‌نین ایشغال ائتدیگی تورپاق‌لارا کؤچورولمه‌سی تصادوفی حادیثه  اولماییب، ائرمنی-روس موناسیبت‌لری‌نین قانوناویغون نتیجه سی ایدی کی، بو موناسیبت‌لرین اساسینی روس و ائرمنی تاریخی ادبیاتیندا تبلیغ ائدیلدیگی کیمی، یالنیز تیجارت علاقه‌‌لری دئییل، باشلیجا او‌لاراق شرقین موسلمان دؤولت‌لرینه، خوصوصیله تورکیه‌یه، 18. عصردن اعتیباراً ایسه هم ده آذربایجانا قارشی دوشمنچی‌لیک موناسیبتی تشکیل ائدیردی.[1]

....

بئله‌لیکله، گلمه ائرمنی‌‌لرین 19. عصرین بیرینجی یاریسیندا قوزئی آذربایجان تورپاق‌لاریندا، او جومله‌دن قاراباغدا کوتلوی شکیلده یئرلشدیریلمه‌سی آذربایجان خالقی‌نین گله‌جک فاجیعه‌لری‌نین باش وئره‌جگینه ال‌وئریشلی شراییط  یاراتماق مقصدی داشیمیشدیر.



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : آذربایجان, ائرمنیستان, قاراباغ, سوی‌قیریم, تورک, ائرمنی, تاریخ,

ایران حاکیمیتی‌نین آذربایجانا قارشی آیری‌‌سئچکی‌لیک سیاستی،

+0 بگندیم

 


  ایران حاکیمیتی‌نین آذربایجانا قارشی آیری‌‌سئچکی‌لیک سیاستی،

"‌21 آذر‌" سوی‌قیریمی و نتیجه‌لری حاقّیندا 

   

" من اینانیرام کی، اینسان‌لاری آنا دیلینده تحصیل آلماقدان محروم ائتمکله یالنیز بیر میلتی و یا اتنیک قروپو و یا بیر نسلی محو ائتمیریک، اوندان داها آرتیق اولانی – اینسان‌لیغی محو ائدیریک "  

  (فیلوسوف و هومانیتار علم‌لر ساحه‌سینده تانینمیش تدقیقاتچی مصطفی ملکیانین اصغر زارع کهنموی‌نین  " تک‌دیللی‌لیگین سونو "  کیتابی باره ده رأییندن) 

   

   1946-جی ایلین 12 دسامبر گونونده (21 آذرده) ایران داخیلینده اؤلکه‌نین اراضی بوتؤولوگونو قوروماق، اوندان آیریلماماق و عئینی زاماندا اؤز میلّی حاق و حوقوق‌لارینی تأمین ائتمک شوعاری آلتیندا آذربایجان دموکرات فیرقه‌سی‌نین رهبرلیگی آلتیندا آذربایجان میلّی حؤکومتینی قورموش اینسان‌لارا - آذربایجانلی‌لارا قارشی تؤره‌دیلمیش غئیری-بشری، غئیری-اینسانی حرکت‌لری، وحشی‌لیک‌لری، قتل و غارت‌لری، بیر سؤزله اونلارا قارشی تؤره‌دیلمیش سوی‌قیریم آکتینی آنلاماق، اونو دَیرلندیرمک اوچون  "قیسا سیاسی سؤزلوک‌"  کیتابیندا  "‌سوی‌قیریم"  ایفاده‌سینی بیر داها دیقتله نظردن کئچیریرم:  "ژنوساید - هر هانسی بیر میلتی، اتنیک، عیرقی و دینی قروپو تامامیله و یا قیسماً محو ائتمک مقصدیله تؤره‌دیلن آکت‌دیر. بیرلشمیش میلت‌لر تشکیلاتی‌نین 1948-جی ایل کونوانسیونوندا سوی‌قیریمی تؤرتمگه گؤره جینایت و جزا تدبیرلری باره ده مادّه‌لر ده تصدیق ائدیر کی، سوی‌قیریمین دینج زاماندا و یا ساواش شرایطینده تؤره‌دیلمه‌سیندن آسیلی اولمایاراق، او، بین‌الخالق حوقوق نورمالارینی پوزان جینایت حساب ائدیلیر‌"‌.  

  آذربایجانلی‌لارا قارشی سوی‌قیریمی بؤیوک بیر حوزه‌ده - قوزئی و گونئی آذربایجاندا، شرقی آنادولودا روسیه، اینگیلیس و فرانسه کیمی قودرتلی دؤولت‌لرین اؤنجه‌‌دن ایشلنمیش پلان‌لاری اساسیندا 20. عصرین اوّل‌لریندن باشلایاراق بو گونه کیمی حیاتا کئچیریلمیشدیر. بو سوی‌قیریم آکتی 624 ایل بؤیوک بیر اراضیده نوفوذ صاحیبی اولموش و حاکیمیت ائتمیش عوثمانلی ایمپراتورلوغونون چؤکدورولمه‌سی شرطلری داخیلینده ایجرا ائدیلمیشدیر. 



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : آذربایجان, 21 آذر, سیدجعفر پیشه‌وری, کولتور, دیل, سوی‌قیریم,

​ قوندارما ائرمنی‌‌ سوی‌قیریمی:اساس‌سیز ایدیعالار

+0 بگندیم

 

قوندارما ائرمنی‌‌ سوی‌قیریمی:اساس‌سیز ایدیعالار     

  هر ایل دونیا ائرمنی‌‌‌لری و اونلاری دستکله‌ین‌لر، آوریل‌ین 24-ده تاریخده اولمایان و ائرمنی‌‌ یالان‌لاری اساسیندا گونده‌مه گتیریلن قوندارما سوی‌قیریمینی قئید ائتمگه حاضیرلاشیرلار. بو مقصدله غربده کی ، او جومله دن فرنسه و آمریکاداکی ائرمنی‌‌ لوبی‌سی اؤز حؤکومت‌لرینه موراجیعت ائده‌رک قوندارما سوی‌قیریمی‌نین تانینماسی اوچون موختلیف جهدلره باش وورورلار.   

قوندارما ائرمنی‌‌ سوی‌قیریمی 

  مسله‌نین بو طرفینه دیقتی جلب ائدن تانینمیش تورک تاریخچیسی کمال کارپات  " ائرمنی‌‌ مسله‌سی " ‌نین 19-جو یوزایل‌لیگین 70-جی ایل‌لرینده اورتایا چیخدیغینی خاطیرلادیب. کمال کارپاتین سؤزلرینه گؤره، 1877-1878-جی ایل‌لرده روس اوردولاری عوثمانلی تورپاق‌لاری اولان بو گونکو بولقاریستانا داخیل اولارکن اورادا مسیحی بولقارلاردان عیبارت دؤولت قورولماسی گونده‌مه گلدی. لاکین همین اراضی‌‌لرده مسیحی بولقارلارین موسلمان اهالیدن آز اولماسی نتیجه‌سینده بو نیتی حیاتا کئچیرمک اوچون تورکلرین آنادولویا کؤچورولمه‌سی، بیر حیصه‌سی‌نین ایسه محو ائدیلمه‌سی قرارا آلیندی. نتیجه ده 300 مین نفردن چوخ تورک قتله یئتیریلدی، 1 میلیوندان یوخاری موسلمانی ایسه یورد-یوواسیندان زورلا قووولدو. 



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : ائرمنی, ائرمنیستان, سوی‌قیریم, تورک,

خوجالی فاجیعه‌سینی اونوتمایاق

+0 بگندیم



آچار سؤزلر : خوجالی, خوجالی سوی‌قیریمی, سوی‌قیریم, آذربایجان,

قاراباغ -آذربایجان (فیلم)

+0 بگندیم


Qarabağ



آچار سؤزلر : سوی‌قیریم, قاراباغ, آذربایجان,