ایران حاکیمیتینین آذربایجانا قارشی آیریسئچکیلیک سیاستی،
"21 آذر" سویقیریمی و نتیجهلری حاقّیندا
" من اینانیرام کی، اینسانلاری آنا دیلینده تحصیل آلماقدان محروم ائتمکله یالنیز بیر میلتی و یا اتنیک قروپو و یا بیر نسلی محو ائتمیریک، اوندان داها آرتیق اولانی – اینسانلیغی محو ائدیریک "
(فیلوسوف و هومانیتار علملر ساحهسینده تانینمیش تدقیقاتچی مصطفی ملکیانین اصغر زارع کهنموینین " تکدیللیلیگین سونو " کیتابی باره ده رأییندن)
1946-جی ایلین 12 دسامبر گونونده (21 آذرده) ایران داخیلینده اؤلکهنین اراضی بوتؤولوگونو قوروماق، اوندان آیریلماماق و عئینی زاماندا اؤز میلّی حاق و حوقوقلارینی تأمین ائتمک شوعاری آلتیندا آذربایجان دموکرات فیرقهسینین رهبرلیگی آلتیندا آذربایجان میلّی حؤکومتینی قورموش اینسانلارا - آذربایجانلیلارا قارشی تؤرهدیلمیش غئیری-بشری، غئیری-اینسانی حرکتلری، وحشیلیکلری، قتل و غارتلری، بیر سؤزله اونلارا قارشی تؤرهدیلمیش سویقیریم آکتینی آنلاماق، اونو دَیرلندیرمک اوچون "قیسا سیاسی سؤزلوک" کیتابیندا "سویقیریم" ایفادهسینی بیر داها دیقتله نظردن کئچیریرم: "ژنوساید - هر هانسی بیر میلتی، اتنیک، عیرقی و دینی قروپو تامامیله و یا قیسماً محو ائتمک مقصدیله تؤرهدیلن آکتدیر. بیرلشمیش میلتلر تشکیلاتینین 1948-جی ایل کونوانسیونوندا سویقیریمی تؤرتمگه گؤره جینایت و جزا تدبیرلری باره ده مادّهلر ده تصدیق ائدیر کی، سویقیریمین دینج زاماندا و یا ساواش شرایطینده تؤرهدیلمهسیندن آسیلی اولمایاراق، او، بینالخالق حوقوق نورمالارینی پوزان جینایت حساب ائدیلیر".
آذربایجانلیلارا قارشی سویقیریمی بؤیوک بیر حوزهده - قوزئی و گونئی آذربایجاندا، شرقی آنادولودا روسیه، اینگیلیس و فرانسه کیمی قودرتلی دؤولتلرین اؤنجهدن ایشلنمیش پلانلاری اساسیندا 20. عصرین اوّللریندن باشلایاراق بو گونه کیمی حیاتا کئچیریلمیشدیر. بو سویقیریم آکتی 624 ایل بؤیوک بیر اراضیده نوفوذ صاحیبی اولموش و حاکیمیت ائتمیش عوثمانلی ایمپراتورلوغونون چؤکدورولمهسی شرطلری داخیلینده ایجرا ائدیلمیشدیر.
آردینی اوخو/ Ardını oxu