+0 بگندیم
قوشون چکمه‌دن، تورک دونیاسینی فتح ائدن شاعیر
علیشیر نوایی(1501-1441)
اگر بیر قوم، گر یوز، یۉقسه مینگدور،
معین تورک اولوسی خود مېنینگدور.
آلیبمېن تحتی فرمانیمده آسان،
چېریک چېکمه‌ی خیتادین تا خوراسان.
خوراسان دېمه کیم، شیراز و تبریز،
کی قیلمیشدور نَی‌یی کیلکیم شکر ریز.
کۉنگول بېرمیش سۉزومگه تورک جان هم،
نې یالغیز تورک، بلکه تورکمان هم.
نې ملک ایچره‌کی بیر فرمان ییباردیم،
انینگ ضبطیغه بیر دېوان ییباردیم.
+0 بگندیم
افغانستان‌ده‌گی تورکی مطبوعات‌نینگ قیسقه‌چه تاریخی
یازوچی: الحاج محمد کاظم امینی
افغانستان‌ده مـطـبـوعـات تـاریـخی رسمی صورت‌ده، امیر شیر علی‌خان حـکمدارلیگی پیتی‌ده «شمس النهار» نـاملـی جـریـده‌نینگ نشـرگـه ایـتـیـلیـشـی بـیـلـن باشله‌نسه هم، انه شو دولتی مطبوعات اون تورتینچی شمسی هجری عصرنینگ بیرینچی رُبعی‌نینگ سونگی‌گه‌چه، فقط‌گینه اولکه پایتختی بولگـَچ کابل‌ده خاص بیر نرسه‌گه ایله‌نیب کیتگن ایدی. شوکبی محمود طرزی محرریتی آستیده کابل‌ده اوز ایش و فعالیتینی باشله‌گن «سراج الاخبار» ۱۲۹۰ نچی هجری شمسی ییل‌نینگ میزان آیی، اکتوبر ۱۹۱۱ موقوت نشریه‌سی، همده «امان افغان»، (۲۲ حمل ۱۲۹۸ هجری- ۱۲ اپریل ۱۹۱۹) نشریه‌سی هم انه شو وضعیت‌گه ایگه ایدی
+0 بگندیم
AFANDI HAQIDA LATIFALAR
Xo‘ja Nasriddin afandi deyilganda beixtiyor odamlarning yuziga tabassum yoyiladi. Zero, Nasriddin afandi necha asrlardan beri o‘zining topqirligi, hozirjavobligi, aqlu donishmandligi bilan xalqning og‘irini yengil kilib, befahm, andishasiz, johil boyonlarning dodini berib kelyapti.
Ushbu kitobchaga jamlangan latifalar sizlarga manzur bo‘ladi, degan umiddamiz.
Nasriddin afandi nega kuldi
Nasriddin afandining xotini achchiq garmdorini yaxshi ko‘rar, afandining esa achchiqqa sira toqati yo‘q edi. Shu sababdan tez-tez urishib turishardi. Bir kuni hatto ish qo‘ydi-chiqdigacha boribdi. Qarindoshu qo‘ni-qo‘shnilar o‘rtaga tushib ularni yarashtirib qo‘yishibdi. Afandining xotini endi ovqatga sira garmdori solmayman, deb tilxat beribdi.
Baribir o‘rgangan ko‘ngil deganlaridek, kunlarning birida Nasriddin afandi yo‘g‘ida xotini achchiqqina qilib osh damlabdi, oshga shunchalik ko‘p garmdori solganidan, beixtiyer ko‘zlari yoshlanibdi.
-Nima bo‘ldi, xotin? Nega yig‘layapsan? - so‘rabdi shu payt uyiga kirib kelgan afandi.
-Quvonganimdan, dadasi, - erkalanibdi xotini osh solingan laganni yashirarkan. — Meni yaxshi ko‘rishingiz rost ekan, bu kun erta qaytibsiz.
Afandi ham anoyi emas, darrov gap nimadaligini paykab, kulib yuboribdi.
-Siz nega kulyapsiz?
-Topqirligingga balli, xotin... Ammo, men xam achchiq ko‘z yosh to‘kamanmi, deb qo‘rqyapman.
-Nega? - so‘rabdi xotin.
-Nega bo‘lardi, tilxatingni yo‘qotib qo‘ydim-da.
Bu gapni eshitgan xotini xandon otib kulib yuboribdi.
+0 بگندیم
Go’ro’g’lining tug’ilishi
Bir vaqtlar Turkman eli Urganchga qarar edi. Zamonlar ag'darilib, Urganch podsholigi barham topib, Urganchda bir podsho turadigan bo'lib qoldi. Undan keyin taka, yovmit, ersari, ko'klang turkmanlarining oqsoqollari bir joyga yig'ilib, Og'alibek deganni podsho ko'tarib, Yovmitni o'rtaliq, deb Yovmitda bir qulay joyni Og'alibekka o'rda qilib berib, bozor yurgizdirib qo'ydilar. Turkman chochuv o'tirganligi sababli qizilboshlar har doim turkmanga yov bo'lib kelib, bu yog'idan, u yog'idan talab, mol, odam o'lja qilib ketar edi. Og'alibek hcch qizilboshning uddasidan chiqa bilmas edi. Og'alibekning Gajdumbek, Hasanbek, Ahmadbek degan uch o'g'li bor edi. Gajdumbek bilan Hasanbek, otasi Og'alibekning qirq yigitlari el qo'rib yurar edi, Ahmadbek bo'lsa, hali yosh edi.
Kunlardan bir kun qizilbosh yurtidan bir katta yov kelib, turkmanni ko'p ovora qilib, Og'alibekni o'Idirib, turkmandan o'g'il-qiz asir qilib ketdi. Shu taloto'pda Gajdumbek bilan Hasanbek ham bandi bo'lib ketgan edi. Qizilboshlaming podshosi Xunxorshoh Gajdumbek bilan Hasanbekni tekshirib, Og'alibekning o'g'illari ekanini bilib: "Turkmanning belgili o'g'lonlari ekan, bularning orqasidan elati oyoqqa turmasin", deb xavf qilib, Gajdumbek bilan Hasanbekni ozod qilib, yurtidagi bir to'da ozod qilingan turkmanlarga Gajdumbekni boshliq qilib, shaharning bir chctidagi qo'riqni bularga yer qilib berdi. Shu yerda Gajdumbek bir to'da turkmanga bosh bo'lib, bechorachilik bilan tinch yashay berdi. Hasanbek bo'lsa, bir to'da mol qilib, boy bo'lib, qo'riqda turkmanlar bilan yashar edi. Gajdumbek bo'lsa, shaharda turib, har zamonda qo'riqqa kelib-ketib turar edi. Bular shu ahvolda qizilbosh yurtida yashay bersin. Endi turkman yurtidan cshiting.
Og'alibek o'ldirilgandan keyin turkman yurti yana bepodsho qolib, elat oqsoqollari yig'ilib, Jig'alibek degan bittasini podsho ko'tardilar. Ammo Jig'alibek juda qari odam edi. Uning Ravshanbek degan bir yosh o'g'li bor edi. Ravshanbek kattarib yigit bo'lib, qirq yigit bilan elat qo'riydigan bo'ldi. Endi gapni Xunxordan cshiting.
+0 بگندیم
کلاسیک ایرث؛ جیغاتای (اؤزبک) ادبییاتی
دوکتور آلماز عولوی
جیغاتای (اؤزبک) ادبیاتی ایصطیلاحی مونقول ایستیلاسیندان سونرا اورتا آسییادا تشکّول ائتمیش تورک دیللی ادبییاتا، خوصوصن امیر تئیمور و تئیموریلر دؤورونده مئیدانا گلن تورک دیللی ادبیاتا شامیل ائدیلیر. قئید ائدک کی، تورک ادبیاتی تاریخینده‌کی جیغاتای (اؤزبک) ادبیاتی دؤورو بیردن-بیره یارانمامیشدیر. بو ادبیاتین قدیم کؤکلری آوئستاداکی شئعیر و اساطیرلر، اورخان –یئنی‌سئی آبیده‌لرین، تورک-اویغور ادبیاتینا و س. گئدیب چیخیر. ادبیاتشوناسلیقدا ایسه بو دؤور ادبی آبیده‌لری تورک دیللی خالقلارین موشترک ادبییاتی حساب ائدیلیر. جیغاتای (اؤزبک) ادبیاتی‌نین یاخین تاریخینه ایسه ایسلامدان سونراکی دؤورده یارانمیش-یوسیف بالاساقونلونون "قوتادقو-بیلیک" ،ماحمود قاشقارلی‌نین "دیوان لغات الترک" و س. اثرلر عاییددیر. عئینی زاماندا اونون یئنی بیر اینکیشاف مرحله‌سینی خارزم – آلتین اوردو تورک ادبیاتی احاطه ائدیر. 17 عصرلیک تاریخه مالیک اولان جیغاتای-تورک ادبیاتی بوتؤولوکده تورک‌دیللی ادبیاتین نهنگ بیر قولودور. یوخاریدا قئید ائدیلدیگی کیمی، دار معنادا نظرده توتولان جیغاتای ادبیاتی‌نین ایسلامدان سونراکی دؤورونون یئنی بیر صحیفه‌سی اولان خارزم و آلتین اوردو جیغاتای (اؤزبک) ادبیاتی خوراسان و ماوراوننهرده تشکّول تاپمیش و اینکیشاف ائتمیشدیر. بو دؤور شاه و شاهزاده‌لر ساراییندا اساس دیل تورک - جیغاتای (اؤزبک) دیلی ایدی. امیر تئیمور دؤورونون ایلک بدیعی اثری تاریخی فاکت اولاراق امیرین اؤزونون 1381-جی ایلده اویغور الیفباسی ایله یازیلمیش اون بیر سطیرلیک «کیتابه‌سی»دیر. همین «کیتاب»نین متنینی آوروپالی تورکولوق ن. ن. پوننئ ترجومه ائتمیشدیر: (کیتابه‌نین باش طرفینده‌کی اوچ سطیر-عرب حرفلری ایله اولان سطیرلر اوخونمامیشدیر) "یئددی یوز. . . . قارا توخماق" (تخمینن قیپچاق) اؤلکه‌سینه قویون ایلی باهاری‌نین اورتا آییندا تورانین سولطانی تیمور بی ایکی یوز مین عسگری ایله آد-سانی اوچون توختامیش خانین اوزرینه هوجوم ائتدی. بو یئره گلیشی تاریخه دوشسون دئیه موحاریبه ائتدی. تانری بونو عدالته یازسین، اینشالللاه. تانری خالقا رحم ائیله‌یه و بیزی دوعا ایله یاد ائده‌لر" (6،ص80-103).
+0 بگندیم
اؤزبک خالق ناغیلی:
حسن و زهره
بیر بار اېکن، بیر یۉق اېکن، قدیم زمانده بیر پاده‌چی چال بیلن کمپیر بار اېکن. اولر‌‌‌‌‌نینگ نصیبه، گولبهار و زلفیه دېگن اوچ قیزی بۉله‌ر اېکن. آیدن آی، ییلدن ییل اۉتیبدی، قیزلر‌‌‌‌نینگ بۉیی یېتیبدی. نصیبه ییگیرمه بیرگه، گولبهار اۉن تۉقّیزگه، زلفیه اۉن سکّیزگه کیریبدی.
چال-کمپیر قیزلریگه ساوچی کېلمه‌گنی اوچون کېچه-یو کوندوز خفه بۉلیب یوریشیبدی. کونلردن بیر کونی چال کمپیرگه قره‌ب:
- قریگن چاغیمیزده جوده قیین احوالده قالدیک، بو اوچ قیز اۉغیل بۉلگنده بیزنی باقردی. هېچ بۉلمه‌سه بولرگه ساوچی کېلسه هم میلی اېدی، او هم یۉق، — دېب زارلنیبدی.
کمپیر چالگه جوابه‌ن:
— بیز‌نینگ کسبیمیز قشّاق پاده‌چیلیک بۉلگنیدن کېین قیزلریمیزنی کیم هم آله‌ر اېدی؟ — دېبدی. چال اۉیلب توریب، کمپیرگه بونده‌ی دېبدی:
— بیر مصلحت بار، قیزلریمیزنی اۉزیمیزگه اۉخشه‌گن کمبغلگه بېرسه‌ک دېیمن. اگر اولر معقول تاپسه، یېنگیل-اېلپی تۉی قیلیب، قیزیمیزنی بېره‌یلیک! چال‌‌‌‌‌نینگ بو مصلحتی کمپیرگه معقول توشیبدی.
+0 بگندیم
ÖZBƏK XALQ NAĞILI
Hasan va Zuhra
Bir bor ekan, bir yo‘q ekan, qadim zamonda bir podachi chol bilan kampir bor ekan.
Ularning Nasiba, Gulbahor va Zulfiya degan uch qizi bo‘lar ekan.
Oydan oy, yildan yil o‘tibdi, qizlarning bo‘yi yetibdi. Nasiba yigirma birga, Gulbahor o‘n to‘qqizga, Zulfiya o‘n sakkizga kiribdi.
Chol-kampir qizlariga sovchi kelmagani uchun kecha-yu kunduz xafa bo‘lib yurishibdi.
Kunlardan bir kuni chol kampirga qarab:
— Qarigan chog‘imizda juda qiyin ahvolda qoldik, bu uch qiz o‘g‘il bo‘lganda bizni boqardi. Hech bo‘lmasa bularga sovchi kelsa ham mayli edi, u ham yo‘q, — deb zorlanibdi.
Kampir cholga javoban:
— Bizning kasbimiz qashshoq podachilik bo‘lganidan keyin qizlarimizni kim ham olar edi? — debdi. Chol o‘ylab turib, kampirga bunday debdi:
— Bir maslahat bor, qizlarimizni o‘zimizga o‘xshagan kambag‘alga bersak deyman. Agar ular ma’qul topsa, yengil-elpi to‘y qilib, qizimizni beraylik!
Cholning bu maslahati kampirga ma’qul tushibdi.
+0 بگندیم
بابور نامه
ظهیرالدین محمد بابور: حیاتی، شخصیتی و اثرلری
عسکر رامیز
کؤچورن: عباس ائلچین
«بوتون شرق فاتئحلریندن فرقلی اولاراق او چوخ-چوخ اینسانپرور ایدی... آداملار اونون باره‌سینده باشقا معنادا نه دوشونورلرسه دوشونسونلر، بیز بو بؤیوک قلبلی و اونسیتجیل نهنگه درین رغبتله یاناشماقدان باشقا اونون حاقیندا هئچ نه دوشونه بیلمه‌ریک».
ب.ن.مورلئند.
«موسلمان هیندیستا‌نی‌نین آقرار سیستئمی» کیتابیندان.
معلوم اولدوغو کیمی، دونیانین ان زنگین، کؤکلو دیللریندن بیری اولان تورک دیلی اوچ بؤیوک قروپا - اوغوز، قیپچاق و قارلوق قروپلارینا آیریلیر. هر قروپ دا اؤز تاریخی اینکیشاف مرحلهسیندن آسیلی اولاراق اؤزلوگونده بیر نئچه قولا بؤلونور. مثلا، قارلوق قروپونا حاضیردا اؤزبک، اویغور، ساری اویغور، سالار و سایر دیللر داخیلدیر. واختیله مؤوجود اولموش قاراخانی و چاغاتای دیللری ایسه قارلوق تورکجه‌سی‌نین تاریخی ائتاپلاریدیر. اوسته‌لیک، بو دیللرده زنگین ادبیات یارانمیشدیر. قاراخانی دؤنمینده ماحمود کاشغاری «دیوان لغات الترک»و، یوسیف بالاساغونلو ایسه «قوتادغو بیلیگ»ی یازمیشدیر. بونلار اورتاق تورک ادبیاتی‌نین و تورک دونیاسی‌نین تمل اثرلریدیر. چاغاتایجادا دا تورکلوک اوچون بؤیوک اؤنم داشییان اثرلر قلمه آلینمیشدیر.
+0 بگندیم
اؤزبک خالق ناغیلی
آلدار کوسانین ائششک توخوملاری
چئویری: عباس ائلچین
خالق آراسیندا، بیر مثل وار: "کاسیبی دوه اوسته بؤوه سانجار،". یاغیشلی بیر گون آلدار کوسا دوه ایله یوخ، ائششگه مینیب ائوه گلیردی، او ائله‌جه‌ده چتین‌لیکله اؤزو ایله ایکی یوکلو ائششگینی چکیردی. گئجه یاریسی سمرقند ایله قونشو اولان عالیمکنت کندینه یئتیشدی.
عالیمکنت خالقی هئچ واخت یاشادیقلاری کنده فیکیرلشمه‌ییب کوچه‌لری همیشه باتاقلیق ایدی. بازارین اورتالاریندا، آلدار کوسانین ائششکلری باتاقلیغا باتدی. آلدار کوسا قیشقیریب خالقی یاردیما چاغیرسادا کیمسه ایستی یورغان- دوشگیندن چیخیب اونون یاردیمینا گلمه‌دی. عالیمکنت خالقی‌نین یوخوسو چوخ آغیر ایدی. باتلاق ائششکلری ایچینه چکیردی. آلدار کوسا گوجلوکله تکجه اؤزونو قورتارا بیلدی. یوکلردنسه، یالنیز لوبیا تورباسینی ساخلایا بیلدی.
سحره‌دک ائششکلر باتلاغا باتییب یالنیز قولاقلاری گؤرولدو. آلدار کوسا آغلاماغا باشلادی.لاپدان او زامان زنگین آدام جانبای سمرقنددن گلیردی. او آلدار کوسادان سوروشدو:
- "هوی! آلدار کوسا بورادا نه ائدیرسن؟
آلدار کوسا جاواب وئردی:
- "گون آیدین، قارداش. دینجیمی آلیرام"
جانبای شاشقین-شاشقین اوندان سوروشدو:
- " اونلار ائششگین قولاقلاری دئییل باتاقلیقدان گؤرونور؟"
آلدار کوسا:
- "هه، من ائششک اکمیشم".
جانبای:
- نه؟
آلدار کوسا:
- "من دونن اوچ ائششک توخومونو اکدیم ایندی اونلار بؤیویورلر".
جانبای سارسیلدی:
- " دویو بیتکیسی‌نین، بوغدا، پامبیق بیتکیسی‌نین توخومونون اکیله بیلمه‌سینی بیلیردیم آنجاق ایندییه‌دک ائششک توخومونون اکیلمه‌سینی ائشیتمه‌میشدیم".
آلدار کوسا اونا باتاقلیقدان گؤرولن ائششکلرین قولاقلارینی گؤسته‌ره‌رک دئدی:
- "گؤرمورسونوزمو؟ ائششکلر بؤیویور".
جانبای:
- " اونلار هاچان بؤیویه‌جکلر؛ اونلارا هاچان مینیب یوک چاتماق اولار؟"
آلدار کوسا:
- "بیر آیدان سونرا... آرتیق سورغو-سوال یئتر، من چوخ یورغونام. دایانمایین یولوزنوزو گئدین"!
آلدار کوسا اؤز-اؤزونه دئدی : "اؤلودن چوخ دیری!".
جانبای:
- "سیزده ائششک توخوملاریندان واردیر؟"
آلدار کوسا آغیزینی اییشدیره‌رک گولوب توربادا اولان لوبیا توخوملارینی گؤستردی.
آج گؤز جانبای، آلدار کوسانین گؤستردیگی توخوملاردان گؤیه‌ره‌جک ائششک سوروسونو گؤز اؤنونه گتیره‌‌رک، سوروشدو:
- "لوطفن، منه ائششکلرین توخوملارینی ساتین ".
آلدار کوسا دؤنه-دؤنه آلیش-وئریشدن بویون قاچیردی آنجاق سونوندا جانبای لوبیا تورباسینی بئش قیزیل روبل‌لا آلیب آتینی دا اوسته‌لیک وئردی.
آلدار کوسا جانباین آتینی مینیب اوچ-دؤرد قامچی چالاراق آرادان چیخدی.
جانبای چؤمبه‌لیب ائششکلرین بؤیومگینی گؤزله‌دی.
دئییلنلره گؤره، جانبای هله ده اورادا اوتوروب ائششکلری بؤیومگینی گؤزله‌ییر .
+0 بگندیم
Vatan haqida maqollar
وطن حقیده اوزبیک مقال‌لری
وطن حاققیندا اؤزبک آتالارسؤزلری
کؤچورن: عباس ائلچین
Ayrilmagin elingdan, Quvvat ketar belingdan
اَیریلمه‌گین اېلینگدن، قوّت کېتر بېلینگدن
آیریلما ائلیندن، قووّت گئدر بئلیندن
***
Badqavm bo‘lsang bo‘l, Beqavm bo‘lma
بدقوم بۉلسنگ بۉل، بېقوم بۉلمه
بد‌قؤوم اولسان اول، بئ قؤوم اولما
***
Baliq suv bilan tirik, Odam – el bilan
بلیق سوو بیلن تیریک، آدم – اېل بیلن
بالیق سو ایله دیری، آدام ائل ایله
***
Begona tuproq – devona tuproq
بېگانه توپراق – دېوانه توپراق
بیگانه توپراق- دیوانه توپراق
ژBulbul chamanni sevar, Odam – Vatanni
بلبل چمننی سېور، آدم – وطننی
بولبول چمنی سئور، آدام وطنی
***
Bulbulga bog’ yaxshi, Kaklikka tog’
بلبلگه باغ یخشی، ککلیککه تاغ
بولبوله باغ یاخشی، کهلیگه داغ
***
+0 بگندیم
اوزبیک مقال‌لری/ اؤزبک آتالار سؤزلری/ ضرب المثل‌های ازبکی
الف: احترام پدر و مادر
آتنگ باله‌سی بولمه ,آدم باله‌سی بول .
آتان بالاسی اولما، آدام بالاسی اول
بچه پدرت نباش ,بچه آدم باش .
آتنگ قریسه قل آلمه,آنگ قریسه چوری
آتان قوجالسا قول آلما، آنان قاریسا قاراباش.
اگرپدرت پیر شد غلام نگیر ,اگر مادرت پیرشد کنیز.
آتنگ‌نی اولدیر‌گنگه هم یخشی‌لیک قیل .
آنانی اؤلدورنه بئله یاخشی‌لیق قیل.
حتی به قاتل پدرت هم نیکی کن.
آته‌لر سوزی عقل نینگ کوزی .
آتالار سؤزو، عاغیلین گؤزو.
سخن نیاکان اساس عقل است.
+0 بگندیم
اؤزبک تورکجه‌سینده لطیفه
کؤچورن: عباس ائلچین
Bir qishloqning yo'lida kattakon chuqur bor ekan. Shu yo'ldan o'tgan odamlar chuqurga tushib, jarohatlanisharkan.
Kunlarning birida uchta odam shu chuqurni yoniga kelib, tortishib qolishibdi:
— Bilasizlarmi? Shu chuqurni yoniga tez yordam mashinasini olib kelib
qo'yish kerak. Shunda, yiqilgan odamga yordam ko'rsatish oson bo'ladi, -
debdi birinchisi.
— E, yo'g'-e! Undan ko'ra, shu yerga kasalxona qurish kerak. Yiqilgan odam darrov kasalxonaga boradi, - debdi ikkinchisi.
Shunda uchunchi odam o'ylanib turib:
— Obbo, ikkalangni ham aqling yo'q ekan. Yaxshisi, chuqurni ko'mib,
biror yaqin kasalxona oldidan chuqur kavlatish kerak, - degan ekan.
بیر قیشلاق نینگ یۉلیده کتته‌کان چوقور بار اېکن. شو یۉلدن اۉتگن آدملر چوقورگه توشیب، جراحتلنیشرکن. کونلر نینگ بیریده اوچته آدم شو چوقورنی یانیگه کېلیب، تارتیشیب قالیشیبدی:
— بیله‌سیزلرمی؟ شو چوقورنی یانیگه تېز یاردم مشینه‌سینی آلیب کېلیب قۉییش کېره‌ک. شونده، ییقیلگن آدمگه یاردم کۉرسه‌تیش آسان بۉله‌دی، - دېبدی بیرینچیسی.
— اې، یۉغ-اې! اوندن کۉره، شو یېرگه کسلخانه قوریش کېره‌ک. ییقیلگن آدم درراو کسلخانه‌گه باره‌دی، - دېبدی ایککینچیسی.
شونده اوچونچی آدم اۉیلنیب توریب:
— آبّا، ایککله‌نگنی هم عقلینگ یۉق اېکن. یخشیسی، چوقورنی کۉمیب، بیرار یقین کسلخانه آلدیدن چوقور که‌وله‌تیش کېره‌ک، - دېگن اېکن.
آذربایجان تورکجه‌سینده:
بیر کندین یولوندا بؤیوک بیر چوخور وار ایمیش. بو یولدان اؤتن آداملار چوخورا دوشوب یارالانیرمیش. گونلرین بیرینده اوچ آدام بو چوخورون یانینا گلیب، دارتیشیب دورموشدو:
- بیلیرسینیزمی؟ بو چوخورون یانینا تئز یاردیم ماشینی گتیریب قویماق گرهک. اوندا، ییخیلان آداما یاردیم گؤستریش آسان اولار- دئمیش بیرینجیسی.
- یوووخ! اونا گؤره، بو یئرده خسته‌خانا تیکمک گرهک. ییخیلان آدام تئزراق خسته‌خانه‌یا گؤتورولسون.- دئمیش ایکینجیسی.
اوندا اوچونجو آدام دوشونوب دوراراق:
-اووهو، ایکینیزین ده عاغلینیز یوخ ایمیش. یاخشیسی، چوخورو گؤموب(دولدوروب) بیر یاخین خسته‌خانا قاباغیندا چوخور قازیلسین- دئمیش.
+0 بگندیم
علیشیر نوایی‌نین لطیفه‌لری
آزاد یاشار
کؤچورن: عباس ائلچین
تانینمیش شاعیر و صوفی اوستادی علیشیر نوایی (1441 - 1501) زمانه‌سی‌نین نوفوذلو حؤکمداری سولطان حسین بایقارانین (1438 - 1506) ساراییندا وزیرلیک ائدیرمیش.
***
بیر گون سولطان اوندان سوروشور کی، دونیانین هاراسیندا آغجاقاناد یوخدور.
- اینسانین اولمادیغی یئرده.
وزیرینی پیس وضعیتده قویماق و یانیلدیغینی اونا ایثباتلاماق اوچون سولطان اونا آتا مینیب، شهر کنارینا گزینتییه گئتمگی تکلیف ائدیر. اوجقار بیر یئره گلیب چیخیرلار. بیر هووور دینجلمک اوچون بولاق باشیندا اوتوردوقلاری زامان بیر نئچه آغجاقانادین ویزیلتیسی سولطانین زهله‌سینی تؤکور. قانی قارالان حسین بایقارا ایستئهزا ایله نواییدن سوروشور:
- بس دئییردین اینسان اولمایان یئرده آغجاقانادلارا راستلانمیر؟
علیشیر نوایی سویوققانلی شکیلده جاواب وئریر:
- یوخسا بیز اینسان دئییلیک؟!
***
نوایینی چتین وضعیته سالماق اوچون دایم گیروه گزن بایقارا بیر گون اونا دئییر کی، اوچ گونون ایچینده منیم اوچون داشدان پاپاق تیک. نوایی هئچ تؤورونو پوزمادان بیلدیریر:
+0 بگندیم
امیر نظام الدین علیشیر نوایی
یاشامی
علیشیر نوایی 9 فئورال 1441. ایلده هئراتدا دوغولوب.آتاسی غیاث الدین کچکینه باهادیر تئیمور اوغوللارینا منسوب آریستوکرات عاییله نین باشچیسی ایدی و خوراسان امیری ابوالقاسیم بابورون خیدمتینده دایانیردی.آنا طرفدن اولو باباسی ابو سید چیچک ایسه میرزه بایقارانین بیگلربیگی ایدی.اصل آدی نیظام الدین علیشیر اولان نوایی میرزه بایقارانین نوه سی �وسئین بایقارا ایله بیرلیکده بؤیوموش و ت�صیل آلمیشدیر.داها سونرا �وسئین بایقارا �ؤکمدار اولونجا اوشاقلیق یولداشی نوایینی اؤزونه کؤمکچی ائتدی.اونا مؤهوردارلیق،دیوان بیگ لیگی و سونرا دا " امیر " روتبه سینی وئردی. اؤزو ده تانینمیش عالیم و شاعیرلردن اولان �وسئین بایقارا و علیشیر نوایی هئراتی دؤورون ان بؤیوک مدنیت مرکزینه چئویردیلر.نوایی یاخشی بیر دؤولت خادیمی اولدوغونو دا گؤسترمیشدیر.یالنیز علم و صنعت آردینجا دئییل،اؤلکه نین مدنی �الا گلمه سینده،تئکنیکی صنعتلرین اینکیشافیندا و ایقتیصادیاتی نین گوجلنمه سینده ده بؤیوک خیدمتلری اولموشدور.زامانین بسته کار و رسساملارینی ان چوخ تشویق و �یمایه ائدنلردن بیری اودور. آنجاق اونون اساس بؤیوک خیدمتی " تورکچولوک " و " تورک دیلچی لیگی " سا�ه سینده اولموشدور و بو باخیمدان میثیل سیزدیر.............
