ائلچین ELÇİN

تورک دیلی و ادبیاتی

دیلنچی ، غلامحسین ساعدی ، چئویرن: عباس ائلچین

+0 بگندیم

 

دیلنچی

غلامحسین ساعدی

چئویرن: عباس ائلچین

بیرآی اولمامیش اوچ کره قوما گئدیب قاییتدیم. سون کز سانکی ایشلرین کورلاناجاغی اورگیمه داممیشدی آنجاق یئنه گئجه یاریسی سینیق بیر ماشینلا یولا دوشوب دان‌یئری سؤکولمه‌میش  سیّد اسداللهین قاپیسیندا ایدیم.

قاپینی دؤیدوکده عزیزخانیم گلدی، منی گؤرونجه چاشیب قاش-قاباق ساللادی. قاپی آغزیندان چکیلنده چاش-باش باخیب دئدی:

-‌ «بؤیوک‌خانیم به‌یم گئتمه‌میشدین!؟»

اوزومه گتیرمه‌دیم، سالام-علئیک ائده‌رک ایچری گیریب دالاندان گئچدیم، یئنیجه یوخودان اویانان اوشاق‌لار، حیطده، حوووض باشیندا ال-اوزلرینی یوماقدا ایدیلر، آیاغا قالخیب منه باخدیلار. دیوارین قیراغیندا اوتوروب بوخچامی یانیما قویاراق اوراداجا قالدیم.

عزیزخانیم یئنه سوروشدو:

-«بؤیوک خانیم دوغرودان گئتمه‌میشدین به‌یم؟!»

ـ‌ «نییه ننه‌جان، گئتمیشدیم آنجاق گئنه قاییتدیم.»-دئدیم.

عزیزخانیم دئدی:

- «گئدیب گله‌جک ایدینسه، آخی نییه گئتدین ؟ بورادا قالاردین بیزیم ده فیکریمیز دینج اولاردی.»

گولوب دئدیم:

- «ایندی گلمیشم فیکریز دینج اولا، آنجاق ننه‌جان بوکز بوشونا گلمه‌میشم، بیر واجیب ایش اوچون گلمیشم.»



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : غلامحسین ساعدی, ادبیات,

ساندویچ - غلامحسین ساعدی

+0 بگندیم

 

ساندویچ

غلامحسین ساعدی

چئویرن: عباس ائلچین

قاپی یاریمچیق آچیلدی. موشتری‌لر دؤندوکده ایری‌اوزلو اوجا‌بوی ، ائنلی‌کورک بیر کیشی گؤردولر؛ توتقون بیر گؤزلوک گؤزونه تاخمیش،  چال ساچلارینی اؤزنله دارامیشدی. قاپی آراسیندا دورارکن ساندویچ‌چی ایله تزگاهینی گؤزدن گئچیریردی.

سانکی تلفون آچماغا ویا بیر یئرین سالیغینی سورماغا گلمیش ایدی. دؤنوب گؤزآلتی یئیین-یئیین ساندویچ‌ یئین‌لره باخدی. ایکی کؤنوللو ایدی، نه قاییتماق ایسته‌ییردی نه ده ایچری‌یه گئچمک. سونوندا قاپینی ایته‌له‌ییب ایچری گیردی. اگنینده اولدوقجا یاراشیقلی سورمه‌یی پالتاری، آیاغیندا ایسه اینجه باشماق‌لاری وار ایدی. آغ بیر مندیلی بارماق‌لارینا ساریب بورمالاییردی. دوکانین کیفیرلیگیندن اورگی بولانمیش کیمی ایدی.



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : غلامحسین ساعدی, ادبیات, داستان,

دیلین و نیطقین تفکّورله علاقه‌سی

+0 بگندیم

دیلین و نیطقین تفکّورله علاقه‌سی 

تفکّور و دیل

 دونیانی دیلسیز تصووّر ائتسک او آنلاییش‌لارسیز، مدنیت‌سیز اولاردی.­اینسان اونلار آراسیندا رابیطه  رولونو اویناییر. دیل اینسانین فیکیرلشدیگی، قاورادیغی و یاددا ساخلادیغی شئی‌لره تاثیر ائدیر. مووافیق اولاراق تعلیم اینسانین سؤزلو (فیکری) گوجونو آرتیرماق مقصدی داشیییر. لاکین فیکری پروسه‌لر اکثر حاللاردا سؤزسوز باش وئریر. 

  دیلین تفکّوره تاثیری پسیکولوژی‌ده چوخ موباحیثه‌لی مسله‌دیر. دیلچی بنجامین لی وورف تصدیق ائتمک ایسته‌ییردی کی، دیل تفکّور اوصولونو موعین ائدیر. وورفون لینقویستیک نیسبی‌لیک نظریه‌سینه گؤره موختلیف دیللر گئرچکلیگی موختلیف جور قاوراماغا گتیریب چیخاریر. «دیل اؤزو اینسانین اساس ایدئیاسینی فورمالاشدیریر».  وورف  تصدیق ائدیر کی، "خوپی" طایفاسیندا فعلین کئچمیش زامان فورماسی یوخدور. وورفا گؤره خوپی طایفاسی آسانلیقلا کئچمیش حاقیندا فیکیرلشه بیلمز. 

  وورفون نیسبی‌لیک نظریّه‌‌سی بیر دیلده دانیشان و دیلین فیکرین اؤتوروجوسو کیمی باشا دوشن اینسان‌لار اوچون یاددیر. آما ایکی موختلیف سیستملی دیللرده دانیشان اینگیلیس و ژاپون یقین کی، موختلیف دیللرده فرقلی فیکیرلشیر. ایکی دیلده دانیشان بیر چوخ اینسان‌لار حساب ائدیر کی، ایستیفاده ائتدیکلری دیلدن آسیلی اولاراق فرقلی قاوراییش نوماییش ائتدیریرلر.دیلی اؤیرنمکله مدنیت حاقیندا چوخ شئی اؤیرنمک اولور. دیلی ایتیرمکله دیله  باغلی اولان تفکّورو ده ایتیریریک. 



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : دیل, آنادیلی, کولتور, تفکور,

باللی‌قایا قتل‌عامی

+0 بگندیم

باللی‌قایا قتل‌عامی

باللی‌قایا قتل‌عامی — ارمنیستان سیلاحلی قووّه‌لری‌نین یاراتدیغی خارابکارلیق قروپونون ۲۸ آقوست ۱۹۹۲-جی ایل تاریخده دینج اهالی‌یه قارشی سوی‌قیریمی. 

حادیثه اؤنجه‌سی

  ۱۹۹۲-جی ایلین مئی آیی‌نین ۱۸-دن سونرا ارمنیستان جومهوریتی سیلاحلی قووّه‌لری طرفیندن اراضیسی ایشغال ائدیلمیش لاچین رایونوندان اولان مجبوری کؤچکون‌لر عبدالله‌یئف عبدالله‌ بدل اوغلونون، هومبتوف وزیر اسماعیل اوغلونون، محرموف کامل ابراهیم‌خلیل اوغلونون، محرموف جمیل ابراهیم‌خلیل اوغلونون، مهدی‌یئف بینّت هومبت اوغلونون، مهدی‌یئف هومبت ابوالقاسم اوغلونون، مهدی‌یئف محمد ابوالقاسم اوغلونون، مهدی‌یئف رهبر محمد اوغلونون عاییله‌لری لاچین رایونونون ایشغالیندان سونرا[1] خانلار رایونونون (گؤی‌گؤل رایونو) اراضی‌سینده،مورووداغین اتکلرینده، ساری‌قایا دئییلن اراضیده دوغما یوردا — لاچینا دؤنمک اومیدی ایله مووقّتی مسکونلاشدیلار[2][3][4]. 

  المحمدوف شمیل المحمد اوغلونون و المحمدوف سخاوت شمیل اوغلونون عاییله‌لری ایسه خیزی رایونونونفیندیغان کندینده مجبوری کؤچکون کیمی مسکونلاشدی.

  ۱۹۹۲-جی ایلین آقوست آیی‌نین سون گونلرینده مجبوری کؤچکونلوک حیاتی یاشایان، آذربایجانین فرقلی بؤلگه‌لرینده مسکونلاشان، یاخین قوهوملوق موناسیبتلری اولان بو عاییله‌لر مسکونلاشدیقلاری اراضی‌لرین حئیواندارلیق اوچون الوئریش‌سیز اولدوغوندان مصلحت‌لشمه‌لر آپاردیقدان سونرا حئیواندارلیق اوچون داها الوئریشلی شراییط یاراتماق مقصدی ایله گورانبوی رایونونون باللی‌قایا کندی‌نین اراضی‌سینده یئرلشن گولوستان مئشه‌سی آدلانان اراضی‌سینده آلاچیقدا (چادیردا) مسکونلاشدیلار.[5]



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : ائرمنی‌لر, ائرمنیستان, سوی‌قیریم, قاراباغ, آذربایجان,

باشلی‌بئل فاجیعه‌سی

+0 بگندیم

باشلی‌بئل فاجیعه‌سی و یا باشلی‌بئل قیرغینی — کلبجر رایونونون ایشغالی زامانی ارمنی‌لر طرفیندنآذربایجانلی‌لارا قارشی تؤره‌دیلمیش قیرغین.[1][2]

فون

  ۱۹۹۳-جو ایلین آوریل آیی‌نین اوّل‌لرینده کلبجر رایونو ارمنی‌لر طرفیندن ایشغال اولوندو. بو زامان ۲ مینه یاخین اهالیسی اولان باشلی‌بئل کندی‌نین ۷۳ نفر ساکینی ائولرینی واختیندا ترک ائده بیلمه‌دیلر. آوریلین ۲-ده کند ساکین‌لری‌نین بیر قروپو موحاحصیره‌دن چیخماغا چالیشسالار دا، بونا نایل اولا بیلمه‌ییبلر. بو زامان ساکین‌لردن ۹ نفر یولدا قتله یئتیریلیب، ۵ نفر گیروو گؤتورولوب. دیگر ۶۲ نفر ایسه داغلارا چکیله‌رک کاهالارا سیغینماقلا اؤزلرینی قوروماغا چالیشیبلار.[1] 

قیرغین

  آما اونلار جمعی ۱۸ گون گیزلی یاشایا بیلدیلر. آوریلین ۱۸-ده ارمنی سیلاحلی بیرلشمه‌لری دینج ساکین‌لرین سیغیندیغی کاهالارین یئرینی آشکارلادیقدان سونرا اونلارین اوزرینه سیلاحلی هوجوما کئچدیلر. همین گئجه کنددن بیر قدر یوخاریدا یئرلشن "پوْرتدا"  کاهالارینا سیغینمیش ساکین‌لرین اوزرینه آمان‌سیز هوجوم زامانی دینج ساکین‌لردن ۱۴ نفر گیروو گؤتورولوب، ۱۸ نفر قتله یئتیریلیب.[1] ساغ قالان ۳۰ نفر ایسه سیغیناجاق یئرلرینی کندین اراضی‌سینده کی  دیگر کاهالارا دییشه‌رک موحاصیره حیاتینی داوام ائتدیریب. اونلار ۱۱۳ گوندن سونرا – ژوئن‌ین ۱۷-ده سیغیناجاغی ترک ائده‌رک یالنیز گئجه‌لر حرکت ائتمکله گیزلی داغ یوللاری واسیطه‌سیله ارمنیستان اوردوسونون موحاصیره‌سیندن چیخا بیلیبلر. ۹۳ یاشلی علعسگر کاظموف ایسه دوغما کندینی ترک ائتمه‌یه‌رک سیغیناجاقدا موحاصیره حیاتینی داوام ائتدیریب.[2]



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : سوی‌قیریم, قاراباغ, آذربایجان,

درس کلاسی ، غلامحسین ساعدی

+0 بگندیم

 

درس کلاسی

غلامحسین ساعدی

چئویرن: عباس ائلچین

بیزی سینیق-سالخاق بیر کامیونون ایچینه تپمیشدیلر؛ چالا-چوخوردان گئچنده چرچیوه‌سی آچیلیب بیر هوْوردان  ییغیلیردی، بیزسه اوست-اوسته بوشالیر، ییخیلماماق اوچون بیربیریمیزدن یاپیشیردیق. سانکی انگی آردیجیل آچیلیب یومولان آنجاق چئینه‌ییب اودماغا حؤوصله‌سی اولمایان بیر جاناوارین آغزیندا ایدیک. گونش بوتون گؤیو توتموشدو؛ چئوره‌سینه فیرلانیردی؛ سولوق آلیب وئریردی؛ وئردیکجه ده اود یاغدیردی  تپه‌میزه. هامی‌میز لؤهله‌ییردیک. آچیلی آغیزلارلا بیربیریمیزه باخیردیق. کیمسه، کیمسه‌نی تانیمیردی. یاشید دئییلدیک.اؤنومده اون دؤرد یاشلی بیر اوغلان اوتورموشدو. یانیمدا یورغونلوقدان تاخما دیشلرینی چیخاردیب اوْووجوندا ساخلایان بیر قوجا کیشی وار ایدی،  قیرخ یاشلی بیر کیشی ایسه باشینی قوللاری ایله  سیم-‌سیخی دوگونله‌دیگی دیزلرینه قویموشدو. هامی دوگونلنمیشدی. هامی یارالی-خورالی ایدی. آلتمیشدان چوخ کیشی ایدیک. هامی جیر-جیندیر، توز-تورپاق ایچینده ایدی، تکجه بیر نئچه‌میزین آیاغیندا باشماق وار ایدی. هامیمیز سوسغون ایدیک؛ آج ایدیک؛ سوسوز ایدیک. کامیون یولون دؤنگه‌لریندن گئچنده چوخلو توز-تورپاق قوپاریر، هر کس‌ ده اؤسکوروب آغزیندان بیر پارچا پالیق ائشیگه آتیردی.



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : غلامحسین ساعدی, ادبیات, داستان,

قدیم تورکلرده تربیه

+0 بگندیم

 


قدیم تورکلرده  تربیه  

پیرالی علی‌یئف

 تورکلر میلادان اؤنجه 2. مین‌ایل‌لیگین اولّ‌لرینده قافقازدا، اورتا آسیادا، آلتای-سایان داغلاری‌نین شیمالی‌غرب بولگه‌سینده، یئنی‌سئی چایی بویلاریندا یاشاییردیلار. تاریخ بویونجا بیر چوخ تورک دؤولتی قورولموشدور. 

  ایلک تورک دؤولت‌لریندن بیری هون ایمپراتورلوغو اولموشدور. اونون ان قودرتلی دؤورو مته خاقانین حاکیمیت ایللرینه تصادوف ائدیر. 

  تورکلرده ائله، اوبایا، خالقا باغلی‌لیق یوکسک اولموشدور. عالیم‌لرین دئدیگینه گؤره قدیم تورکلر – هونلار اؤزلرینی  " قون " ، گون "  آدلاندیرمیشلار کی، بو دا  " ائل-گون " ،  " گون " ،  " خالق "  معنالاریندا ایشلنمیشدیر. 

  میلادان اؤنجه 2.عصرده مئیدانا گلن هونلار اؤز قونشولاری چین سلطنتینی و خوصوصیله توُنقهو طایفالارینی قورخویا سالمیشدیر. هون دؤولتی‌نین ایلک باشچیسی تومن خان اولموشدور کی، اوغلو مته خان 209-جو ایلده اونون یئرینه کئچه‌رک اؤزونو ایمپراتور آدلاندیرمیش و تورک (‌" تورک‌"  سؤزونون معناسی  "‌گوجلو‌" ،  "‌مؤحکم "  دئمکدیر) آدینی بوتون دونیایا یایماق، تورک گوجونو بوتون عالمه تانیتماق ایسته‌میشدیر. 

  قدیم تورکلر اوشاق‌لارینی 3 اینام اوزرینده تربیه ائدیردیلر: طبیعت قووّه‌لرینه اینام؛ آت کولتو؛ گؤی تانری‌یا اینام (گؤی آللاهی). دئمه‌لی تورکلرده تک‌آللاهلی‌لیق ایسلامدان چوخ اول مؤوجود اولموشدور. 

  قدیم تورکلرین اوریژینال، زنگین، بیتگین تربیه سیستمی اولموشدور. گؤرکملی تورکولوق عالیم ضیا گؤکالپ یازیردی:

  "یونان‌لار استتیکده، روملولار حوقوقدا، ایسرائیللی‌لر و عرب‌لر دینده، فرانسه‌لی‌لار ادبیاتدا، ...تورکلر ایسه اخلاقدا بیرینجی‌لیک قازانمیشلار " . تورکلرده وطن اخلاقی، مسلک اخلاقی، عاییله اخلاقی جوخ گوجلو اولموشدور. "



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : تورک دونیاسی, تورک, کولتور, تاریخ, تربیه,

غلامحسین ساعدی-منی وورسالار...

+0 بگندیم

 

منی وورسالار...

غلامحسین ساعدی

چئویرن: عباس ائلچین

بیر آی بویونجا نئجه چاشقین و اوزگون اولدوغوموزا کیمسه اینانماجاق.  بیربیریمیزی تانیدیغیمیز "ایکینجی" بؤلمه‌ده‌کی اوشاق‌لارین چوخو‌ ،  حیزب  شؤعبه‌لری‌نین بیرینده دابان دؤگوب جان چکیردیک. همیشه بئله سانیردیق حساب-کیتاب اوزوندن بیزی دنله‌ییب  بو ایت‌دامیندا یان-یانا باسیبلار. آنجاق بیزیم داوارنیشیمیز گؤزتچی‌ و دوستاقچی‌لارا قارشی سانکی اؤنجه‌دن بیربیریمیزی هئچ تانیمیریق، تکجه بیر دامدا اولدوغوموزدان بیر سوفره باشیندا اگلشیب بیربیریمیزله دردلشیریک کیمی ایدی. بیر گؤزتچی تاپیلاندا سوسماق یئرینه بیری باشلاییردی یاشاییشینا گؤره چرنله‌مگه، دیگری ایسه باشقاسی‌نین آد-‌سانیندان ایش-پئشه‌سیندن سوروشماغا.گؤزتچی‌نین دوداغیندا لاغلی گولوش گؤرمه‌یینجه آرخایین اولوردوق طرف بیزیم تشکیلاتی ایلیشگیمیزین اییینی آلماییب.

دیندیرمه‌لرده، سورغولامالاردا آغیزیمیزدان بیرجه سؤز چیخاردا بیلمه‌دیلر. بلی، اوشاق‌لار بئله‌ ایدیلر، هده-قورخو، ازمه-دؤیمه هئچ بیریمیزده ایشه یارامامیشدی. آنجاق اورگیمیز سکسکه‌ده‌ ایدی. سورکلی گؤزوموز قاپیدا ایدی.  شبکه‌نین باش‌ سوروملوسونون‌  یاخالانماسیندان قورخوردوق. "باشچی" آدلاندیریغیمیز شخصی توتوقلاسایدیلار تشکیلاتیمیزین ایشی زای  ایدی.  او ائشیکده اولسایدی هئچ نه‌یین داغیلمایاجاغینا آرخایین اولا بیلردیک. "باشچی"‌نین ایشلری ساهمانا سالاجاق،  داغیلان‌لاری یئنیدن قوراجاق،  اؤلوموشه جان وئره‌جک، هرنه‌یی آیاقدا ساخلایاجاق گوجه صاحیب اولدوغونا اینانیردیق.



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : غلامحسین ساعدی, داستان, ادبیات,

قیریم‌تاتار تورکلری‌نین لیدری: مصطفی عبدالجمیل قیریم‌اوغلو

+0 بگندیم

مصطفی عبدالجمیل قیریم‌اوغلو

مصطفی عبدالجمیل قیریم‌اوغلو (13 نوامبر 1943، آی-سرز قصبه‌سی) — 1943-جو ایلین 13 نوامبردا او زامان روسیه فدراسیونونون ترکیبینده اولان قیریم موختار شووری سوسیالیست جومهوریتی‌‌نین سوداک ویلایتی‌نین آی-سرز قصبه سینده چوخ‌اوشاقلی عاییله‌ده آنادان اولوب. بوتونقیریم تاتارلاری کیمی اونون دا عاییله‌سی 1944-جو ایل 18 مئی تاریخینده قیریمداناورتا آسیایا کؤچورولوب. 

حاشیه: "International Relations and Security Network"مدیا آژانسینا 2009-جو ایل ژوئیه‌نین اوّل‌لرینده وئردیگی موصاحیبه‌سینده مصطفی جمیل‌اوغلو دئییب:

" بیزیم خالق سوی‌قیریمین قوربانی‌دیر. ایکینجی دونیا ساواشی سونوندا بیزیم میلتی ایستالین‌ین امری ایله اورتا آسیایا کؤچوردولر. حئیوان‌لار اوچون نظرده توتولموش واقون‌لاردا کؤچورولرکن و اورتا آسیاداکی یئنی یئرلرده قیریم تاتارلاری‌نین یاریسی آجیندان، خسته‌لیکدن محو اولدو... من اوشاق اولاندا، آنا و آتامین آخشام‌لار گؤز یاشی ایچینده پیچیلداشمالاریندان آنلادیم کی، بیزیم وطنیمیز اولوب. بو وطن – چاغداش موستقیل اوکراین‌ین ترکیبینده اولان قیریمدیر.‌"  



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : تورک دونیاسی, قیریم‌تاتار, تورک, تورکچولوک, قیریم تورکلری,

موحاریبه و ادبیات

+0 بگندیم

 

موحاریبه  و ادبیات

حسین جاوید   

  توحاف شئی!.. هارایا گئتسن، هر نهیه باخسان، بیر سارسینتی، بیر پریشانلیق حؤکمفرما… بوتون کؤنول‌لر ایضطیرابدا، بوتون روحلار هیجاندا، بوتون گؤزلر اینتیظاردا… 

  کوره‌یی-عرضین، بو جاناوار یاتاغی‌نین بیر بوجاغی، بیر نؤقطه‌سی یوخ کی، دویغوموز سالدیریش‌لاردان، ائشیتدیگیمیز گورولتولاردان موتاثیر اولماسین! یانار داغلاردان سئچیلمه‌ین توپلار، اینسان‌لاری دئییل، صحرالارین وحشی‌لرینی بئله دهشت‌لر ایچینده بوراخیر. دونیامیز ایندی‌یه قدر هنوز بؤیله قورخونج بیر بلایا راست گلمه‌میش، بؤیله مودهیش بیر اینقیلاب گؤرمه‌میش. ایسکندر، ناپلئون کیمی جاهانگیرلر، چینگیز، تئیمور کیمی باهادیرلار مزارلاریندان باش قالدیریب بو موحاریبه‌نی سئیر ائتسه‌لر، شوبهه‌سیز کی، حئیرت و تأثوردن اؤزلرینی آلامازلار. ذاتاً بو موحاریبه ، بیر موحاریبه  دئییل ده، موسری بیر بلادیر، بیر طاعوندور، عالم‌شومول بیر فلاکتدیر…  

 فقط بو فلاکت هر کسی بیر درجه ده دوشوندورمه‌ییر، هر اؤلکه‌ده بیر تاثیر بوراخماییر. بیرینی گولدورورکن، دیگرینی آغلادیر. بیرینی مأیوس و موضطریب ائدیر ده، دیگرینی قهقهه و موظفریتله سئویندیریر. 



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : حسین جاوید, ادبیات, تاریخ, فلسفه,

اورمیه و اطرافیندا ائرمنی و آسوری‌لارین فعالیت‌لری (1917-1918) (جیلولوق فاجیعه‌سی )

+0 بگندیم

 

اورمیه و اطرافیندا ائرمنی و آسوری‌لارین  فعالیت‌لری (1917-1918)

(جیلولوق  فاجیعه‌سی )

دوکتور باریش متین 

  اؤزت 

  اوکتوبر 1917 بولشویک اینقیلابیندان سونرا روسیه ساواشدان کنارا چکیلدی.  بو وضعیت بیرینجی دونیا ساواشی ایللرینده روسیه، اینگیلیس، عثمانلی  و آلمان آراسیندا موختلیف موناقیشه‌‌لره، او جومله‌دن فاکتیکی ساواشا صحنه اولان ایراندا تورک و آلمان قووّه‌لری اوچون اوستونلوک تأمین ائتدی. سؤزو گئدن مودّتده تورک قوشون‌لاری، ایران داخیلیندن قافقازلارا یؤنلمگه باشلارکن، اینگیلیس ده ایراندا روسیه‌نین بوشالتدیغی بؤلگه‌لری اله گئچیرمگه چالیشدی. اینگیلیس، تورک قووّه‌‌‌لریندن اؤنجه ایرانین قوزئیینی ایشغال ‌ائتمک ایسته‌مه‌سینه باخمایاراق بو ایش اوچون عسگری گوجونون یئترسیز اولماسی سببی‌ ایله اورمیه و اطرافیندا توپلانماغا باشلایان ائرمنی و آسوری‌لارا دستک وئردی. ائرمنی و آسوری‌لار دا بو بؤلگه‌لرده کی   تورک قووّه‌لرینه و دینج موسلمان اهالی‌یه سالدیریب بیر چوخونو قتله یئتیردیلر.  

  آچار سؤزلر : ائرمنی، آسوری، اورمیه، اینگیلیس، روسیه، عثمانلی،جیلولوق 



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : آذربایجان, عثمانلی, تورک, تاریخ, ائرمنی, آسوری, اورمیه, سلماس, جیلولوق, سوی‌قیریم,

روسیه دؤولتی‌نین دایم موحاریبه آپارماق و قان تؤکمک پسیکولوژیسی هارادان قایناقلانیر: ‌ فاکت‌لار و رقم‌لر

+0 بگندیم

   

روسیه دؤولتی‌نین دایم موحاریبه  آپارماق و قان تؤکمک پسیکولوژیسی هارادان قایناقلانیر: ‌ فاکت‌لار و رقم‌لر 

حربی ناظیر،  پیادا قوشون‌لاری‌نین ژنرالی آ.ن.کوُروْپاتکی‌نین معروضه‌سیندن 

  1900-جو ایل 

  ایمپراتور اعلاحضرت‌لری! 

    روسیه 18 و 19-جو عصرلر عرضینده 128 ایلی موحاریبه‌لرده کئچیریب و یالنیز 72 ایل صولح ایچینده اولوب. 128 ایلدن یالنیز بئشی مودافیعه  موحاریبه‌لرینه دوشور، قالان هامیسی ایشغالچی یوروش‌لردیر.

 اعلاحضرت ایمپراتورون موعین آنلاییشی اولسون دئیه کرونولوژی شکیلده باشلاییرام:

    18-جی عصر روسیه اوچون بیر سیرا حربی وظیفه‌لرله علامتداردیر:   

  • شیمالی-غربده بالتیک ساحیلینی سوئددن دؤیوشله آلماق قصدیله تزار اوچونجو ایوان و دؤردونجو ایوانین باشلادیقلاری موحاریبه‌لر سوروب.     
  • غربده  لهیستانی بلاروس و اوکراینی قوپارماق قصدیله تزار آلکسئی میخایلوْویچ‌ین موباریزه‌سینی داوام ائتدیرمک.    
  • جنوبدا سرحدلری قارا دنیزه دک گئنیشلندیرمک اوچون کنیاز ایسویاتوْسلاو و کنیاز اوْلِقین موعین ائتدیگی یوللا گئتمک. تورکیه‌نی دوغراماق و سونراکی ضربه‌لر اوچون اؤزول حاضیرلاماق. 
  • جنوبی-شرقده گله‌جکده فیودور ایوانوْویچ و بوْریس قوْدوُنوْوون حربی تدبیرلرینی گؤرمک و خزر دنیزینی داخیلی دنیزه چئویرمک و قافقاز سیرا داغلاریندا مؤحکم‌لنمک. 
  • آسیادا ایکی یؤنده - تورکوستان و ساکیت اوقیانوس ساحیل‌لری بویو سرحدلری گئنیشلندیرمک. 


آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : تاریخ, روسیه,

خوجالی‌یا عدالت!

+0 بگندیم

 




آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : سوی‌قیریم, آذربایجان, خوجالی, خوجالی سوی‌قیریمی,

اوکراین‌لی‌لارین، ماجارلارین، تورکلرین عومومی اجدادی - قیپچاق‌لار

+0 بگندیم


اوکراین‌لی‌لارین، ماجارلارین، تورکلرین عومومی اجدادی - قیپچاق‌لار

 کرم محمدلی‌

تاریخ اوزره فلسفه دوکتورو

  تورک خالق‌لاری تاریخینده شانلی و یا شانلی اولمایان ایزلر بوراخان طایفالاردان بیری قیپچاق‌لاردیر. قیپچاق‌لار حاضیرکی تورک خالق‌لاری‌نین اکثریتی‌نین، او جومله‌دن آذربایجان تورکلری‌نین تاریخینده سوی کؤکونده یاخیندان ایشتیراک ائتمیش تورک خالق‌لاریندان بیری‌دیر. قیپچاق فورماسیندا ایشلنن بو سؤز چین منبع‌لرینده  "‌کینچا‌"  شکلینده کئچیر. اوروپا منبع‌لرینده  "‌کوُمان‌" ،  "‌پوْلوْوِتس‌" ، عرب منبع‌لرینده ایسه  "‌کیفچاک‌"  و یا  "‌قیبچاق‌"  فورماسیندا ایشله‌نیر. بو سؤزون اتیمولوژی‌سینی هم اونلارین تامغاسی، هم ده خاریجی گؤرونوشو باخیمیندان ایضاح ائتمک اولار. اورتا عصرلرده خاریجی گؤرونوشه گؤره آیری-آیری خالق‌لارا آد وئریلمه‌سی چوخ گئنیش یاییلمیشدی. اونلاردان بیری ده قیپچاق‌لار ایدی. چین دیلینده  "‌کینچا‌"  گؤی گؤزلو، ساری ساچلی آدام دئمکدیر. حتّی چین میفولوژی‌سینده گؤی گؤزلو، ساری ساچلی آدام‌لار حاقیندا دانیشاندا اونلارین کینچا اولدوغو نظره چارپیر. اوروپا، ایسلاویان دیللرینده، یونان و لاتین منبع‌لرینده راست گلینن  "‌کوُمان" ،  "‌پوْلوْوِتس‌"  فورماسینا گلدیکده، کوُمان ساری‌شین، بیاض، آغ دریلی معنالارینی وئریر. 



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : تورک دونیاسی, قیپچاق‌لار, تورک, تاریخ, کولتور,

آنادیلی حاقّیندا حکایه: طوطو قوشو

+0 بگندیم

 


طوطو قوشو

سلیمان ثانی آخوندوف (1936-1875)

 بیری واردی، بیری یوخدو بیر چال-چپری داغیلمیش، گوللری سولوخموش، آغاج‌لاری یاری قوروموش بیر کؤهنه باغ واردی. باغین قوشلاری بو خارابادا چوخ مشققت ایله گون کئچیریردیلر. گونلرین بیر گونونده بو باغا هارادانسا بیر بولبول اوچوب گلدی و بیر نئچه نغمه اوخوماقلا باغداکی قوشلاری باشینا جمع ائتدی. قوشلار ییغیلان کیمی بولبول اونلارا بیر فصیح و بلیغ نیطق سؤیله‌دی. بو نیطقدن قوشلار بیر شئی آنلامادیلارسا دا، یئنه چوخلاری آلقیشلاییب  "‌احسن! احسن!‌"  دئدیلر. سونرا بولبول اؤزونون گؤزل ویلایت‌لرینی بوراخیب بو باغا گلمک قصدینی بیان ائتدی و دئدی: 

  - منیم عزیز قارداش‌لاریم! من یاشیل چمن‌لری، لاله‌زار گولشن‌لری بوراخیب بو ویرانه‌یه گلدیم کی، سیز بدبخت قارداش‌لاریمی دا اؤزوم کیمی موسیقی ایشلرینه آشنا ائدیم. 



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : آنادیلی, ادبیات, حکایه, سلیمان ثانی آخوندوف,