گچینِم اؤز آیاغیندان آسارلار، قوْینام 
بأهلیلی دانانینگ اینیسی هارۇن رشیت اۇلی پاتیشا اکن. اوْل اؤز آغاسی بأهلیلی دانانی یانینا چاغیریپ: 
- آی، بأهلیلی، سن بۇ دیواناچیلیق-گدایچیلیغینگدان ال چک، اینه، سانگا خازینا، نأمه گرک بوْلسا گؤتر - دیین. 
اوْندا بأهلیلی دانا: 
- آی، پاتیشا، بیز هر نیچیک آغا-اینم بوْلساق، سنینگ پاتیشالیق بیلن قازانان مالی-دۆنیأنگدن چیگیت یالی زات درکار دأل، سن یؤنه منی اؤز گۆنۆمه قوْی - دیییپدیر-ده، اؤزۆنینگ ویرانا هوْولۇسینا اؤتأگیدیپدیر. بأهلیلی دانانینگ هوْولۇسی هارۇن رشیت پاتیشانینگ کؤشگۆنه یاقین اکن. هارۇن رشیت هر گۆن تاغتیندا اوْتۇران واغتیندا بأهلیلی دانانینگ آهی-حاسرات بیلن دادی-پریات ادیپ آغلایان غاملی سسینی اشیدر اکن. 

Hayvonlar xoʻjaligi haqida gʻaroyib qissa

Jorj Oruel

 Tarjimon: sanobar karimova (Ingiliz tilidan)

I- bob

Mister Jounz qorongʻi tushib qolganligi uchun tovuqxonaning eshigini berkitdi. Lekin tovuqlar katagining orqa tomonidagi teshiklarni berkitish uning xayolidan koʻtarildi. Fermaning etak tomonidan qaytayotgan mister Jounzning qoʻlida fonar bor edi. Undan taralayotgan nur ferma hovlisi boʻylab oʻynardi. Kayfi oshib qolgan mister Jounz ferma maydonini gandiraqlagan holda kesib oʻtdi-da, omborxonaning orqa eshigidan kirib, oyogʻidagi etiklarini uloktirib yubordi. Krujkani qoʻliga olib, bochkadagi pivoga botirdi va toʻgʻridagi kushetkaga - qattiq xurrak otib uxlayotgan missis Jounzning yoniga borib yonboshladi.

Mister Jounz yotadigan uyning derazalaridan nur toʻshayotganini koʻrgan hayvonlar yelkalarini silkitib qoʻydilar, qushlar esa qanotlarini qokdilar. Kunduz kuni ferma hayvonlari orasida bir xabar tarqalgan edi. Qari mayor Toʻngʻiz oʻtgan kuni koʻrgan ajoyib va gʻaroyib tushini hikoya qilib bermokchi emish. Shuning uchun ham hayvonlar qorongʻi tushishini orziqib koʻtardilar. Mister Jounz uxlagani kirib ketganidan soʻng hamma hayvonlar ogʻilxonada uchrashishga kelishib olgan edilar.

آغ-قارا گونلریم

علی حیدری آغ اسماعیللی

     تندیرین آجی توستوسو اوتاغی بورویوب. نفس چکمکده زولانیرام. بورنوم آجیشیر. آجیقلی-آجیقلی یئریمدن قالخیرام. آناما گئدیرم:

- نه توسسی سالمیسان، بورنوم، بوغازیم یاندی؟!

- وی علی بالام! دوردون یوخودان؟ ها بالامسان گئت چیشینی ائله، گل سنه تاپتاپا یاپیرام..یئری بالامسان، ال-اوزونو یو، قوی یوخون قاشسین.- دئییر آنام.

دئدیگی کیمی ائدیرم. اوزاقدان قیشقیریر:

- کؤپویولونون بالاسی به دئمه‌میشم کردیه یوخ، گئت  ایاخ یولونا. اؤزده ایاغ اوسته هن؟!

ایشه‌یرکن گولورم، هر زامانکی کیمی زانباق گوللری‌نین اوستونه! سویون سرینلیگی اوزومو دیشله‌ییر. لاکین داما گیرنده  تندیرین ایستیسی اوزومده لذّتلی بیر گیزیلتی یاشادیر. تندیر دامی قاپ-قارا هیس باسمیش بیر اوتاقدیر. اورتالیقدا بیر- بیریاریم مئتر درینلیگینده بیر تندیر وار قیراقدا بیر کوفله‌سی. تاواندا ایسه بیر باجا وار توستونو چکیر. گونون ایشیغی بیر بورو کیمی دامدان یئره دایانیر، ایچینده اینجه-اینجه توز، تورپاقلار قایناشیر. بوینومو اوزادیب تندیرین ایچینه باخیرام. آلما چیرپیلاری او قدر گؤزل یانیر کی! ایستی اوزومو یاندیرسادا کؤزلردن گؤز گؤتوره بیلمیرم. ساعاتلارجا باخیرام. آلاودا چئشید-چئشید رنگلر وار: قیرمیزی، ساری، ماوی، یاشیل؛ بیربیریندن اعلا، آمما بیر ایشیلتیلی تورونج رنگ وار وصفه گلمه‌ین قدر گؤزلدیر.

عؤمورلوک حسرت

علی حیدری آغ اسماعیللی

   اوشاقلارین سسی کوچه‌نی بوروموشدو. اؤزومو ساخلایا بیلمه‌ییب تلَسیک ائودن ائشیگه آتیلدیم. هره بیر یانا قاچیردی. بیلر-بیلمز منه‌ ده هیجان ال وئردی.  اوشاقلارا دوغرو قاچدیم. قدرت آتلانیب-دوشه‌رک اویان-بویانا قوشوردو. زورلا اونو ساخلاشدیریب سوروشدوم:

- نه اولوب..نه خبردی؟!

- حاضیرلاشیریق.. گؤله گئدیریک..اورمو گؤلونه. ایندی مینی بوس گلر؛ آتام قارپیز-خیار  آلماغا گئتدی، آنامدا دئییشک پالتارلاریمیزی قویور؛ ناهار حاضیرلاییر...

       قدرت گؤره‌ر-گؤرمز گؤلو ائله تعریفله‌ییردی کی اورگیمده آلاولی ایستک یارادیردی. آمما بیر سؤزو یادیندان چیخارتمیشدی سانکی، یادا منه یاندیق وئرمک اوچون اؤزو بیله-بیله سؤیله‌میردی. گؤله گئتمه سئوینجیندن من کؤکوندن اونودولموشدوم. بو اوزدن، او دئدیکجه منیم  ایچیمده گؤله گئتمگه ایستک آرتیر، اورگیمدن قانلار آخیردی. اونودولدوغومدان اورگیم سیخیلیردی. بیر آز داها دورسایدیم آغلایاجاقدیم. آخی بیزیم هر گونوموز برابر کئچیردی، هر یئره برابر گئدردیک، آناسی هر زامان منه، قدرتدن موغایات اول دئیه تاپشیراردی. بیر گون بیزده، بیر گون اونلاردا ناهار یئیردیک، قارداشدان دا یاخین ایدیک. ایندیسه ندن من یاددان چیخمیشدیم؟! کوسکون-کوسکون قدرتی سئوینجینده بوراخیب ائوه قاچدیم. تاختا قاپیمیزدان، سوواخلی دیوارلارمیزدان، یئردن، گؤیدن زهلم گئتدی. آخی منده گؤله گئتمک ایسته‌ییردیم. آنجاق ایندییه‌دک من شهریمیزین چوخلو یئرینه گئده‌ بیلمه‌میشدیم نه قالسین اورمو گؤلونه! نه آتام ائوده ایدی نه ده آنام. دوشونوردوم؛ نییه منه صاحاب چیخان یوخدور؟ بس منیم ایستکلریم همیشه اورگیمده قالاجاق؟ قورتولوش یولو هایاندادیر؟!

 بالتا

 قیریم تاتار ناغیلی

    بیر کندلی بالتاسینی گؤله دوشورموش ده، سوُ کناریندا قایغیسیندان آغلاماغا باشلامیش. سوُ آناسی اوْنو ائشیتمیش، آجیییب یاردیم ائتمک ایسته‌میش. سوُدان آلتین بیر بالتا چیخاردیب: "بوُ سنینمی؟" دئیه سوْروشموش. کندلی:" یوخ، منیم دئییل!" دئمیش. سوْنرا سوُ آناسی گوموشدن دوزلمیش بیر بالتا چیخارمیش. کندلی بوُنو دا آلمامیش. ان سوْنوندا، کندلی‌نین بالتاسینی چیخارمیش................

گؤیچک فاطما‌نین ناغیلی 
   بیری وار ایمیش، بیری یوخ ایمیش، بیر کیشی وار ایمیش. بو کیشی‌نین بیر آروادی و بو آرواددان فاطما آدیندا چوخ عاغیللی و گؤزل قیزی وار ایمیش. بیر گون فاطما‌نین آناسی ناخوشلاییر و قیزینا دئییر کی، من اؤلندن سونرا دده‌ن تزه آرواد آلاجاق و او آرواد سنی چوخ اینجیده‌جک. آما قارا اینگیمیزدن موغایات اول، اونو اؤزون اوتار.
قیزین آناسی اؤلور و آتاسی گئدیب اؤزگه بیر آرواد آلیر. بو آروادین دا اوّلکی اریندن بیر چیرکین قیزی واردی.
آرواد گؤیچک فاطمانی چوخ دؤیوب اینجیدیرمیش. فاطما صبر ائدیب، هر گون قارا اینگی اوتارماغا آپارارمیش. فاطما‌نین آنالیغی اونا یون، داراق وئررمیش کی، چؤلده داراییب اَییرسین. فاطما یونو وئررمیش اینگین آغزینا. قارا اینک یونو اودار، سونرا حاضیر ایپی آغزیندان چیخاریب وئررمیش فاطمایا. 
بیر گون فاطما یون دارادیغی یئرده کولک اونون الچیمی‌نین بیرینی گؤتوروب قالدیردی هاوایا. فاطما بونون دالینجا یویوروب دئدی: 
- قانادینا قوربان، یئل بابا، الچیمیمی سال، بابا! 
یئل اونون الچیمینی بیر باجادان سالدی. فاطما ائوه گیریب گؤردو کی، بورادا بیر هئیبتلی قاری اوتوروب، آلت دوداغی یئر سوپورور، اوست دوداغی گؤی. قاری قاباغینا بیر قورباغا قویوب اونو سیغاللاییر. بو، دیو آناسی ایدی.

دوه اورگی

عزیزه جعفرزاده

بیر کندلی‌نین بیرجه دوه‌سی واردی. قونشوسونون دا دوه‌سینی امانتن گؤتوروب، ایکی دوه ایله کاروانا قوشولور. قاییداندا دوه صاحیبی گؤرور کی، اونون دوه‌سی الدن دوشوب:

-کیشی، قونشو حاقی سن منیم دومین باشینا نه گتیرمیسن؟ اونو نه قدر یوکلمیسن؟

-واللاه، قارداش، اؤز دوه‌مه نه قدر یوکله‌میشمسه، سنینکینه ده او قدر یوک وورموشام.

-پیس باخمیسان، ناوالاسین…

-واللاه، اؤز دوه‌مدن پیس باخمیشامسا، بالام اؤلسون…

غرض، دوه دوشور اؤلور. کندین باش‌بیلنلری ییغیشیب دوه‌نی کسیر، سویور، ایچ‌آلاتینا دیقّتله فیکیر وئریب گؤرورلر کی، دوه هر جهتدن ساغلاممیش، آنجاق بیرجه دوه‌نین اورگینده بالاجا آغ لکه وار.

-کیشی، دوزونو دئ، نئینمیسن؟

-واللاه، اونو اؤز دوه‌مدن آییرمامیشام. تک بیرجه دفعه توز بورولغانیندا اونلاری اوز-اوزه یاتیردیب، اؤزوم ده آرالاریندا گیزلنمیشم، اوچوموزون ده باشیمیزین اوستونه یاش اؤرتوک آتمیشام. بیرجه او اولوب کی، همین واختدا اوزومو اؤز دوه‌مه چئویرمیشم. قوجالار:

-هه… دوه‌نین قلبینه صاحیبسیزلیگی دَییب؛ اورگینه خال دوشوب. دؤزمه‌ییب…
کؤچورن: عباس ائلچین

بیر بیلگه‌دن سوروشموشلار

کؤچورن: عباس ائلچین

بیر بیلگه‌دن سورشموشلار:

"دونیادا ان چوخ کیمی سئورسینیز؟"

"درزیمی سئوه‌رم" دئیه یانیت وئرمیش.

سورغونو سوروشانلار شاشیرمیشلار:

"آمان اوستاد، دونیادا سئوه‌جک او قدر اینسان وار ایکن نییه درزی؟!"

بیلگه بو سورغویادا بئله یانیت وئرمیش:

" دوستلاریم، ائله‌دیر، من درزیمی سئوه‌رم. چونکو اونا هر گئتدیگیمده، منیم اؤلچومو یئنیدن آلیر. آمما او بیریلر بئله دئییللر. بیر کز منیم حاققیمدا قرار وئریرلر، اؤلونجه قدر ده، منی همیشه او گؤزله گؤرورلر.

***

بیر بیلگه‌دن سوروشموشلار:

- بیر اینسانین ذکاسینی هارادان آنلاییرسینیز؟

..........

عصبی آدام

عزیز نسین

     عصبدن الی – آیاغی تیر – تیر تیتره‌ین ضعیف، قوجا آدامی ایته‌له‌یه‌رک پولیس بؤلمه‌سیندن ایچری سالدیلار.

 - بو آدامدان شیکایتچی‌ییک رئیس بی، بیزی تحقیر ائتدی. ان باشداکی، ایری‌تهر جاواندان رئیس سوروشدو:

- نه دئدی؟

 - چوخ آغیردی رئیس بی، آتامی قاریشدیرماسایدی، وئجیمه آلمازدیم. آما رحمتلیک آتامی دا قاریشدیردی.

قوجا آتیلدی:

-بلی… ائششک اوغلو، ائششک، – دئدیم. دانیشیم، لاییقدی یا یوخ، سیز دئیین. مارشروُت تاکسی‌سیندیم. بو جاوان دا آلتین باققالدا ماشینا میندی. تاکسیم‌ده دوشمه‌دیمی؟ دؤزه بیلمه‌دیم، یاخاسیندان توتدوم. "ماشاللاه، ائششک بویدا آدامسان! گنجسن، گوجون – قوو­ّتین یئرینده‌دی، آلتین‌باققاللا تاکسیم آراسینداکی مسافه‌نی اؤلچسن بئش یوز آددیم اولماز. اینسان بو قدر یئر اوچون مارشروت تاکسی‌سینه مینرمی آی ائششک اوغلو ائششک!.." – دئدیم. عئینیله بئله دئدیم. -اینانمیرسینیز، سوروشون اؤزوندن!

وور توخماق

اؤزبک خالق ناغیلی

بیری وار ایمیش، بیری یوخ ایمیش. بیر قاری ایله بیر قوجا وار ایمیش. اونلار اووچولوق ایله گون کئچیرر ایمیشلر. بیر گون قوجا توزاق قوروب اوتورموش ایدی. توزاغا یئکه بیر لئی‌لک دوشدو. یوگوروب لئی‌لگی توزاقدان چیخارمیشدی، لئی‌لک آدام کیمی دانیشماغا باشلادی:

قوجا، من لئی‌لکلرین باشچی‌یام، منی بوراخ، نمنه دیله‌سن اونو وئره‌رم. منیم مکانیم او قارشیداکی داغین آرخاسیندا. "لئی‌لک‌بای‌ین ائوی هارادا؟" دئسه‌ن، هامی گؤستَرر،-دئدی.

قوجا لئی‌لگی بوراخدی. ائرته‌سی گون تئزدن دوروب،‌ لئ‌لک‌بای‌ین سووغاتینی آلماق اوچون یولا دوشدو. گئدیب، گئدیب بیر یئره یئتیشدی.

اور تۉقماق

اۉزبېک خلق اېرتگی

بیر بار اېکن، بیر یۉق اېکن، بیر کمپیر بیلن بیر چال بار اېکن. اولر آوچیلیک بیلن کـون اۉتکزر اېکنلر. بیر کـون چال توزاق پایلب اۉتیرگن اېدی، توزاققه کتّه‌ بیر لَیلک توشدی. یوگوریب باریب لَیلکنی توزاقدن چیقرگن اېدی، لَیلک آدمدېک سۉزله‌ماققه باشله‌دی:

چال، مېن لَیلکلرنینگ باشلیغیمن، مېنی قۉییب یوبار، نیمه‌ تیله‌سنگ شونی بېره‌من. مېنینگ مکانیم شو قرشیده‌گی تاغ‌نینگ آرقه‌سیده. «لَیلکوای‌نینگ اویی قیده» دېسنگ، همه‌ ایتیب بېره‌دی، — دېدی.

چال لَیلکنی قۉییب یوباردی. اېرته‌سیگه اېرته‌لب توریب، لَیلکوای‌نینگ ساوغه‌سینی آلیب کېلیش اوچون یۉلگه توشدی.

پانتومیم

سامی پاشازاده سزائی(1936-1859)

هاسئکی طرفلرینده بیر چیخماز کوچه‌نین ایچینده تک دوران اوچ اوتاقلی بیر ائو، بیر مزار کیمی، سونسوز بیر سس‌سیزلیکله دولو ایدی. بیر اسکیمیش‌لیک و اونودولموشلوق ایچریسینده ترک ائدیلمیش حالدا قالیردی. چاتیسیندان قوپان بیر تاختا، دامیندان اوچان بیر کیرمیت، دیوارلاریندان دیگیرله‌نن بیر داش ایللرجه دوشدویو یئرده قالاردی. هردنبیر چیرکین، قوجا بیر روم آروادی -جادوگرلره مخصوص دهشت و سوکونتله- چؤله چیخاراق ائوینده احتییاج دویدوغو وسایتلری ساتین آلار و تلم-تله‌سیک ائوه گیریب ایتَردی. ائوین کیچیک باغچاسیندا دیوارا یاخین بیر بؤیوک آغاج، اییولون او قیزغین گونشی ایستانبولون بو طرفلرینی طاقت‌سیز بیر حرارت ایچینده بوراخدیغی زامان یارپاقلاری‌نین آراسینا گیزلنمیش سرین بیر کولک یایماغا باشلایاراق او ائوین، او محلّه‌نین بیر بؤیوک یاشیل یئلپیگی کیمی هاوانی تزه‌له‌یر و اونا بیر فراحلیق قازاندیراردی…

یازین بیر جومعه گونو، گون اورتاچاغی، بو ائودن، قولتوغوندا بوخچاسی‌یلا چیخان بیر آدام، قاپیسینی ائعتینا و دیقّتله باغلادیقدان سونرا یولونا داوام ائتمه‌یه باشلادی. آرخادان باخیلینجا چیگینلرییله بئلی‌نین گئنیشلیگی عئینی اولاجاق قدر کؤک اولان اوتوز اوچ یاشینداکی بو آدامین ائنلی، آنجاق چوخ قیسا قیچلاری اوزرینده‌کی یوکو ایسته‌دیگی طرفه آپارماق دا چتینلیک چکدیگی گؤرولوردو… بو اوزاق محلّه‌لرین تنها کوچه‌لرینده دوشونجه‌لی، غملی بیر شکیلده یولونا داوام ائدن بو آدام، خالقی گولدورمک اوچون گئدیردی…