خلیل رضا اولوتورک

خلیل رضا اولوتورک (21 اوکتیابر 1932، پیرَ‌ببه، سالیان رایونو (کند ایندی نئفت‌چالا رایونونا داخیلدیر)، آذربایجان س‌س‌ر – 22 اییون 1994، باکی، آذربایجان) — آذربایجانلی شاعیر، تنقیدچی، ادبیاتشوناس، ترجومه‌چی، 1954-جو ایلدن آذربایجان یازیچیلار بیرلیگی‌نین عوضوو، فیلولوژی عئلملری دوکتورو (1969)، آذربایجا‌نین امکدار اینجه‌صنعت خادیمی (1986)، م.ف.آخوندوو آدینا ادبی موکافات لاورئاتی (1991)، آذربایجا‌نین خالق شاعیری (1992)[۱] . "ایستیقلال" اوردئنی ایله تلطیف اولونوب.

کاسپی قزئتی

"کاسپی" (قزئت) — باکیدا 1881-جی ایلدن روس دیلینده نشر اولونموش قزئت.

تاریخی

باکیدا روس دیلینده چیخان بورژوا قزئتلری ایچریسینده "کاسپی" قزئتی داها اوزون عؤمور سورموشدور. قزئتین 1881-جی ایلدن 1919-جو ایله‌دک مودّتده 10 مین 65 نؤمره‌سی چیخمیشدیر؛ ایلک 28 نؤمره‌سی هفته‌ده ایکی دفعه،سونرا بیر مودّت هفته‌ده 3 دفعه چیخمیشدیر. "کاسپی" 1884-جو ایلین یانواریندان گونده‌لیک نشره چئوریلدی. اوّللر قزئت 400-420 نوسخه تیراژلا چیخیردیسا، 1887-جی ایلده بو رقم 1000-ه قالخمیشدیر. همین ایلدن اعتیباراً قزئت مونتظم چیخماغا باشلامیشدیر. 1897-جی ایلده ایسه قزئتین تیراژی 2.400-ه قالخمیشدیر. "کاسپی" 1919-جو ایلده فعالیتینی دایاندیرمیشدیر.

میرزه بالا محمدزاده

میرزه بالا محمدزاده– پوبلیسیست، ترجومه‌چی، دراماتورق، ایجتیماعی خادیم. موساوات پارتیاسی‌نین ایکینجی باشقانی

یاشاییشی

میرزه بالا محمدزاده 1898-جی ایل مایین 24-ده آبشئرونون زیره کندینده بالیقچی عاییله‌سینده آنادان اولموشدور. آتاسی عاییله‌سینی دولاندیرماق اوچون عصرین اوّللرینده باکی‌یا کؤچه‌رک، شهرین چمبره‌کند آدلانان حیصه‌سینده مسکونلاشمیشدیر. اوشاقلیغی باکیدا چمبره‌کندده کئچمیشدیر. 7.جی "روس-تاتار" مکتبینی (1914)، 3-جو عالی ایبتیدایی مکتبی بیتیردیکدن سونرا تحصیلینی باکی تئکنیکی صنایع مکتبینده داوام ائتدیرمیشدیر. ادبی یارادیجیلیغا تحصیل ایللرینده باشلامیش، 1912-جی ایلده عیسی بیگ آشوربیگووون "کاسپی" مطبعه سینده "نفی-عئلم و یاخود عئلمین سونو" آدلی کیتابی چاپ اولونموشدور(1912). "محمدیّه" درنگینده قاباقجیل فیکیرلی ضیالیلارلا یاخیندان تانیش اولماسی اونون دونیاگؤروشونون فورمالاشماسینا جیدی تاثیر گؤستریر. بو دؤورده "آذربایجان" ،"گنجلیک صداسی" و س. قزئتلرده آرابیر چیخیش ائدیر. 1915-جی ایلده م.ا.رسول‌زاده‌نین نشر ائتدیردیگی "آچیق سؤز" قزئتینه آرا-سیرا مقاله‌لر یازان میرزه‌بالا محمدزاده، سونرادان همین قزئتین ایشینده فعال ایشتیراک ائتمیشدیر. عئینی زاماندا، هفته‌لیک "بصیرت" درگیسی‌نین باش رئداکتورو اولموشدور.

"اکینچی" قزئتی

اکینچی — آذربایجان تورکجه‌سینده یاییملانان ایلک قزئت. 1875-جی ایلده باشلایان نشریاتی 1877-جی ایلده بیتمیشدیر. ایلک سایی‌نین بوراخیلدیغی 22 اییول آذربایجاندا "میلّی مطبوعات گونو" کیمی قئید اولونور. آیدا ایکی دفعه300-400 تیراژلا یاییملانمیشدیر. عومومیلیکده 56 سایی بوراخیلمیشدیر. 

"فیوضات" (درگی)

"فیوضات" (درگی) - ایجتیماعی درگی. بیر ایل عرضینده 32 سایی ایشیق اوزو گؤروب 

آدی
درگی‌نین ایلک ساییندا مرام و مقصدلرینی آچیقلایان علی‌بیگ حسین‌زاده "حیات و مئیلی-فیوضات" مقاله‌سینده فیوضات کلمه‌سی‌نین معناسینی آچیقلایاراق یازیردی:

" مجموعه‌میزه "فیوضات" آدی تصادوفی وئریلمییور، بو نام حیاتدان طبیعی اولاراق تولّود ائدییور... "فیوضات" لفظون "فیض"-ین جمیل-جمعی اولوب ریفاه و برکت، بوللوغا، مادّی و معنوی نئعمتلرین بوللوغونا، ترقّیات و کمالاتین شأنیه-تجلّی‌سینه دلالت ائدرسه ده، فقط اصل مفهومو سعادت و علی الخصوص سعادتی-معنویه‌دیر، حقیقی ذؤوق و صفالردن عیبارت بیر سعادتی-معنویه‌دیر. حیات ایسه معنایی باطینی‌سیله دایمی بیر مئیلی-سعادت، بیر مئیلی-فیوضاتدیر. " 
"فیوضات" کلمه‌سی عربجه "فیض" سؤزوندن اولوب لوغوی معناسی بوللوق، برکت، نعمت، مووفّقیت، خئییر فایدا، لذت، حضّ، حیات گئرچکلرینی دویماق، درک ائتمک، اونلاردان حضّ آلماق، ذؤوق، فیض آلماق، فیض‌یاب اولماقدیر."

گنجه خانلیغی

گنجه خانلیغی – اون سککیزینجی عصرین اورتالاریندا، پایتاختی گنجه شهری اولماقلا یارانان آذربایجان خانلیقلاریندان بیریدیر. گنجه خانلیغی موُرووْداغ سیلسیله‌سیندن کور چایینادک اولان تورپاقلار، قاراباغ، ایروان خانلیقلاری، قازاخ و شَمشَددیل سولطانلیقلاری و گورجوستانلا همسرحد ایدی. خانلیغین مرکزی گنجه شهری ایدی.