من کیمم؟!

عمرفایق نعمان‌زاده

  زمانه‌میزده، یعنی دین عبودیتدن آرتیق، جینس و میلّت‌لرین حؤکم سوردوگو بئله بیر چاغدا اینسان اؤز سوی و میلّتینی تانیماماق، داها دوغروسو، اؤزونو بیلمه‌مک ان بؤیوک گوناه‌لاردان، سیلینمز لکه‌لردن بیری‌دیر. لاکین بو لکه تئزلیکله گئدن لکه‌یه ده بنزه‌میر. بو لکه یامان لکه‌دیر. بو لکه صورتینده ائله ییلانجیق (قانقاریا) یاراسی‌دیر کی، میلّتیمیزین ووجودونو، تورکلوک وارلیغینی یاواش-یاواش گمیریر، یوخ ائدیر.   

  بو گون هم ده کیچیک میلّت‌لرین، خوصوصیله محکوم میلّت‌لرین اؤز وارلیق‌لارینی، اؤز حوقوق‌لارینی ساخلاماق ایدیعاسی ایله بو قدر قان تؤکولن بیر واختدا بیزیم اؤزوموزو تانیمامازلیق بلاسی،درین دوشونولورسه، قارایارادان دا، طاعون چیبانیندان دا داها آجیلی و داها زهرلی‌دیر. هر کس اؤز میلّتینی تانیییب اونون یولوندا آغلادیغی، اونون یولوندا گؤزونو کور ائتدیگی بؤیله بیر هنگامه‌ده بیز اؤز میلّتیمیزی سئومک دئییل، اونون حتا قورو آدینی دا بیلمه‌ییب اورتادا شاشیب قالمیشیز. چوخدان چوروموش عقیده‌لر، طریقت‌لر تیریکیسی‌نین بئینیمیزه وئردیگی سرسم‌لیکله هرلنیب دوروروروز. 

  ایران حاکیمیتی‌نین آذربایجانا قارشی آیری‌‌سئچکی‌لیک سیاستی،

"‌21 آذر‌" سوی‌قیریمی و نتیجه‌لری حاقّیندا 

" من اینانیرام کی، اینسان‌لاری آنا دیلینده تحصیل آلماقدان محروم ائتمکله یالنیز بیر میلتی و یا اتنیک قروپو و یا بیر نسلی محو ائتمیریک، اوندان داها آرتیق اولانی – اینسان‌لیغی محو ائدیریک "  

  (فیلوسوف و هومانیتار علم‌لر ساحه‌سینده تانینمیش تدقیقاتچی مصطفی ملکیانین اصغر زارع کهنموی‌نین  " تک‌دیللی‌لیگین سونو "  کیتابی باره ده رأییندن) 

   1946-جی ایلین 12 دسامبر گونونده (21 آذرده) ایران داخیلینده اؤلکه‌نین اراضی بوتؤولوگونو قوروماق، اوندان آیریلماماق و عئینی زاماندا اؤز میلّی حاق و حوقوق‌لارینی تأمین ائتمک شوعاری آلتیندا آذربایجان دموکرات فیرقه‌سی‌نین رهبرلیگی آلتیندا آذربایجان میلّی حؤکومتینی قورموش اینسان‌لارا - آذربایجانلی‌لارا قارشی تؤره‌دیلمیش غئیری-بشری، غئیری-اینسانی حرکت‌لری، وحشی‌لیک‌لری، قتل و غارت‌لری، بیر سؤزله اونلارا قارشی تؤره‌دیلمیش سوی‌قیریم آکتینی آنلاماق، اونو دَیرلندیرمک اوچون  "قیسا سیاسی سؤزلوک‌"  کیتابیندا  "‌سوی‌قیریم"  ایفاده‌سینی بیر داها دیقتله نظردن کئچیریرم:  "ژنوساید - هر هانسی بیر میلتی، اتنیک، عیرقی و دینی قروپو تامامیله و یا قیسماً محو ائتمک مقصدیله تؤره‌دیلن آکت‌دیر. بیرلشمیش میلت‌لر تشکیلاتی‌نین 1948-جی ایل کونوانسیونوندا سوی‌قیریمی تؤرتمگه گؤره جینایت و جزا تدبیرلری باره ده مادّه‌لر ده تصدیق ائدیر کی، سوی‌قیریمین دینج زاماندا و یا ساواش شرایطینده تؤره‌دیلمه‌سیندن آسیلی اولمایاراق، او، بین‌الخالق حوقوق نورمالارینی پوزان جینایت حساب ائدیلیر‌"‌.  

  آذربایجانلی‌لارا قارشی سوی‌قیریمی بؤیوک بیر حوزه‌ده - قوزئی و گونئی آذربایجاندا، شرقی آنادولودا روسیه، اینگیلیس و فرانسه کیمی قودرتلی دؤولت‌لرین اؤنجه‌‌دن ایشلنمیش پلان‌لاری اساسیندا 20. عصرین اوّل‌لریندن باشلایاراق بو گونه کیمی حیاتا کئچیریلمیشدیر. بو سوی‌قیریم آکتی 624 ایل بؤیوک بیر اراضیده نوفوذ صاحیبی اولموش و حاکیمیت ائتمیش عوثمانلی ایمپراتورلوغونون چؤکدورولمه‌سی شرطلری داخیلینده ایجرا ائدیلمیشدیر. 

پهلوی رژیمی‌نین آسیمیلاسیون سیاستی

     پهلوی رژیمی، ایرانین باشقا بؤلگه‌لرینده اولدوغو کیمی آذربایجاندا دا تام میثلی بنزری گؤرولمه‌میش بیر نظارته صاحیب ایدی. آنجاق باسغی قورغوسو، 21 آذر حرکتی و میلّی حؤکومتین لغویندن سونرا بورادا اؤزونو داها سرت، عئینی زاماندا اوستو اؤرتولو آپاریردی. یئرلی حاکیمیت اورقان‌لاری آذربایجانداکی دوروم حاقیندا بیلگی‌لرین‌ سیزماسینا ایمکان وئر‌مه‌مگه، بوراداکی گئرچک‌لیک‌لری ایران و دونیا ایجتیماعیتدن گیزلتمگه مجبور ایدی. تصادوفی دئییل کی، 1971-جی ایلده تهراندان گلمیش موخبیرلرین و یئرلی قزئت امکداش‌لاری‌نین تبریز بلدیه‌سی‌نین ییغینجاق‌لارینا قاتیلماسی بئله قاداغان ائدیلمیشدی.‌[1] بونا باخمایاراق، مطبوعاتا سیزان بیلگی‌لر گؤستریردی کی، گیزلی پولیس تشکیلاتی ساواک-‌ین یئرلی بؤلمه‌‌لری، پولیس و ژاندارمری آذربایجاندا داها ساییق و آمان‌سیز چالیشیردی.  

روس کولتورونده تورک ایزلری 

  تورک‌لرین چینلی‌لر، فارس‌لار و عرب‌لردن سونرا ان اسکی قونشولاری اؤنجه روس‌لار سونرا دا بوتون اسلاولاردیر. اسلاولارین مین بش یوز ایله یاخین سوره ایچینده دایماً بیر تورک قؤومونون قونشوسو اولمالاری؛ تیجارت، اکونومی و یئرلشیم باخیمیندان بیربیرلری ایله یاخین تماس ایچریسینه گیرمه‌لرینی ساغلامیشدیر. بئله‌لیکله روس کولتورونده تورک تاثیرلری اورتایا چیخمیشدیر.     

  روس-تورک ایلیشکی‌لری‌نین تاریخی 

  تورک قؤوم‌لری ایله اسلاو زومره‌لری آراسینداکی ایلیشکی، اؤزل‌لیکله قارادنیزین قوزئیی و اورتا دنپر ساحه‌سینده باشلامیشدیر. باتی سیبیر و تورکیستاندان ایدیل بویونا دوغرو اوزانان گئنیش بوزقیر-استپ‌لردن، ان گئج میلاد سیرالاریندا دوغو اوروپایا سیزماغا باشلایان تورک قؤوم‌لری‌نین بعضی‌لری دنپر و دنستر بویلاریندا اسلاو عونصورلری ایله قارشیلاشمیشدیر. بو ایلک ایلیشکی‌لر حاقیندا کسین بیلگی‌لر اولماماسی ایله بیرلیکده، تورک‌لر و اسلاولار آراسینداکی یاخین ایلیشکی‌نین میلاددان سونرا 370 ایل‌لرینده باشلامیش اولان قؤوم‌لر بؤیوک کؤچلری سیراسیندا اولدوغو قووّتلی بیر احتیمال‌دیر. 

  میلاددان سونرا 6. یوزایلین اورتالاریندا قارادنیزین قوزئیی، بالکان‌لار و پانونیادا غالیب گوج حالینا گلن آوارلار، اسلاولاری دا حاکیمیت‌لری آلتینا آلمیشدیلار. اسلاولار اوزرینده‌کی  آوار حاکیمیتی، اسلاولارین تشکیلات‌لانمالاریندا اولدوغو کیمی، بالکان‌لاردا یئرلشدیریلمه‌لرینده ده بؤیوک بیر رول اوینامیشدیر.  

تانینمیش ائرمنی‌لر اؤز میلّتی، دیلی و مدنیتی حاقیندا  نه دئییرلر

     ائرمنی خیصلتی حاقیندا دونیانین بیر چوخ عالیم، فیلوسوف و یازیچی‌لاری طرفیندن فیکیرلر بیلدیریلیب. آمّا بو میلّتین تاریخی، ماهیتی، مدنیتی حاقیندا اصل حقیقتی هامیدان دقیق، اینجه‌لیک‌لرینه قدر آچان اؤز تانینمیش‌لاری اولوب. همین فیکیرلردن بعضی‌لرینی تقدیم ائدیریک.