+0 بگندیم
ملا نصرالدین درگیسی‌نین گؤرکملی کاریکاتورچوسو: اوسکار شمرلینق
اوسکار ایوانوویچ شمرلینق (روس. Оскар Иванович Шмерлинг؛ 1863 [۱][۲]، تیفلیس، قافقاز جانیشین‌لیگی – 1938[۱][۲]، تیفلیس) — آلمانمنشالی روس رسامی، کاریکاتورچو، ملا نصرالدین درگیسی‌نین امکداشی.
یاشاییشی و رسام‌لیق چالیشمالاری
اوسکار شمرلینق 1863-جو ایلده تیفلیسده حربی قوللوقچو عاییله‌سینده آنادان اولوب. تبیلیسی رئالنی مکتبینده اوخویوب. 1880-1881-جی ایللرده اؤزونون موستقیل "آغجاقاناد" (گورجو. კოღო) درگیسی‌نی چیخاریر، لاکین بو درگی مادّی ایمکان‌لار باخیمیندان یئترلی اولمور. همین ایللرده "فالانژ" (گورج. ფალანგა) درگیسینه قوشولور، لاکین کاریکاتور باره‌سینده تجروبه‌لی اولمادیغی اوچون 1884-جو ایلده پشه‌کار رسام اولماق مقصدیله پتربورق رسام‌لیق آکادمی‌سینه داخیل اولور، روس رسام‌لیق صنعتینی دریندن اؤیرنمک ایمکانی قازانیر. 1889-جو ایلده آکادمینی گوموش مداللا بیتیریر. اورانی بیتیریدیکدن سونرا 1 ایل عرضینده قاراباغدا خان‌کندینده یاشاییر و شوشادا تشکیل اولونموش تئاتر تاماشالارینا دکوراسیون‌لار وئرمکله مشغول اولور. اونون اثرلری آلمانین "پاپیفاکس" ، روسیه‌نین "صمیمی سؤز" (روس. Задушевное слово) درگی‌لرینده یاییملانیر.
شمرلینق روسیه‌ده بیر مودت خسته اولاراق یاشاییر. داها سونرا آلمانداکی مونیخ رسام‌لیق آکادمی‌سینده تحصیلینی داوام ائتدیریر. 2 ایل بورادا رسام فرانس روبونون صینفینده تحصیل آلیر. بیر مودت آلمان "رادفار هومور" درگیسینده ایشله‌ییر. 1893-جو ایلده تیفلیسه قاییدیر و عاییله‌سی ایله زوبالاشویلی کوچه‌سینده یاشاماغا داوام ائدیر. 1901-جی ایلده گورجوستانین "Tsnobis Purtseli " قزئتی (گورج. ცნობის ფურცელი) اونون شکیل‌لرینی یاییملاماغا باشلاییر. "Eşmaxis Matraxi" (شئیطانین قامچیسی)، "Şurduli" (ساپاند)، "Bziki " (ائششک آریسی)، "ایبلیس" و "کند قاریشیق‌لیغی" آدلی گورجو درگی‌لرینده، ملا نصرالدین درگیسی، ائرمنی خاتابالا درگیسینده ایشله‌میشدیر.
موعلیم‌لیک چالیشماسی
.jpg?uselang=azb)
اوسکار شمرلینقین تیفلیسده‌کی یاشادیغی ائو
شمرلینق 1898-جی ایلده تیفلیس اؤزو اینجه صنعت مکتبینی آچیب، داها سونرا "قافقاز صنعتکارلارینا دستک جمعیتی" نده "رسم، هئیکل‌تاراش‌لیق و آرخیتکتورا اینستیتوتو"نون اساسینی قویاراق 1902-جی ایلدن 1916-جی ایله قدر رهبرلیک ائدیب. 1922-جی ایلده اینستیتوت آکادمی‌یه چئوریلیب. او همچنین ایلک کلاسیک گیمنازییادا دا درس دئییب.
خاطیره‌سی
اوسکار شمرلینق گؤرکملی کاریکاتور اوستاسی کیمی قافقازدا تانینمیش، شؤهرت قازانمیشدی. ای.حبیب‌بیگلی بئله بیر فیکیرده دیر کی، ایلک کاریکاتورالاریندان اعتیباراً شمرلینق جمعیت حیاتی‌نین موختلیف ساحه‌لرینه اؤزونون اوبیئکتیو تنقیدی موناسیبتینی ایفاده ائتمگه چالیشیب: " چوخ ماراقلی‌دیر کی، جلیل محمدقولوزاده "ملا نصرالدین" درگیسی‌نین نشرینه باشلایارکن آذربایجاندا پشه‌کار ساتیریک رسام اولمادیغی اوچون درگی اوچون رسم چکمک ایشینه ایلک نؤوبه ده تیفلیسده یاشاییب یارادان آلمان رسامی شمرلینقی دعوت ائدیب. شمرلینق جلیل محمدقولوزاده‌نین تکلیفینی تمناسیز صورتده قبول ائدیب. اوسکار شمرلینق 1906-1917-جی ایللرده "ملا نصرالدین" درگیسی‌نین اساس رسام‌لیق فونکسیونونو باجاریقلا یئرینه یئتیریب[۳]. "ملا نصرالدین" درگیسی‌نین آپاریجی ایدئیالارینی عکس ائتدیردیگیندن اونون رسم اثرلری اکثر حال‌لاردا درگی‌نین بیرینجی صحیفه‌سینده، یعنی اوز قابیغیندا اؤزونه لاییقلی یئر تاپیب. میللیتجه آلمان اولماسینا باخمایاراق اوسکار شمرلینق آذربایجان موحیطی و منشایینی، آذربایجانلی‌لارین حیاتینی و پسیکولوژی‌سینی دریندن اؤیره‌نیب. شمرلینقین نادیر فیرچاسی‌نین محصولو اولان "سیزی دئییب گلمیشم" ، قافقازدا مدرسه‌یی-روحانیه" ، "نییه منی دؤیورسونوز؟" ، "ملا نصرالدین" ، "ایران سرحددیندن" ، "خوابی-غفلت" ، "موسلمان مجلیسینده روس ظابیطی" ، "محمدعلی شاهین تبریزدن چیخماسی" و س. کیمی یوزلرله ساتیریک رسم‌لری سؤزون گئنیش معناسیندا کاریکاتور صنعتی‌نین شاه اثرلری سویه‌سینه یوکسلیب".
" ملا نصرالدین " درگیسی‌نین ایلک سایی‌نین اوز قابیغینداکی مشهور کاریکاتورون مؤلیفی کیمی اوسکار شمرلینق هم ده "ملا نصرالدین"-ین بدیعی اوبرازینی یاراتماقلا بو اوبرازین تکجه آذربایجاندا دئییل، بوتون شرق عالمینده قبول ائدیلمه‌سینه نایل اولور. بو جهتی خوصوصیله نظره چارپدیران ای.حبیب‌بیگلی یازیر کی، "ملا نصرالدین"ین بدیعی اوبرازینی ایلک دفعه و چوخ موکمل شکیلده اوسکار شمرلینق یارادیب:
" شمرلینقین چکدیگی ملا نصرالدین پورتره‌سی اوزون ایل‌لر موختلیف سوژت‌لرله بیرلیکده آیری-آیری وضعیت‌لرده "ملا نصرالدین" درگیسینده چاپ اولونوب. شمرلینقین یوزوموندا ملا نصرالدینین مودریک‌لیگی و اوزاق‌گؤرنلیگی، یوکسک وطنداش‌لیق کئیفیت‌لری بؤیوک مهارتله جانلاندیریلیب. اونون رسم‌لرینده ملا نصرالدینین داخیلی عالمی ایله یاناشی ظاهیری علامت‌لری ده میلّی کالوریته، شرق عادت‌لرینه اویغون شکیلده تصویر ائدیلیب. بیر سؤزله، آذربایجان خالق ساتیراسی‌نین باش قهرمانی ملا نصرالدینین پورتره‌سی آلمان رسامی اوسکار شمرلینقین کشفی‌دیر".
کاریکاتوراچی-رسام بایرام حاجیزادنین فیکرینجه، گؤرکملی یازیچی جلیل محمدقولوزادنین " ملا نصرالدین " درگیسی ایستعدادلی شاعیر و یازیچیلارلا یاناشی کاریکاتورچی رساملارا دا اؤز سؤزلرینی دئمک اوچون گئنیش ایمکان‌لار آچدی:
" 1906-1917-جی ایللرده درگیسی‌ن ایلک باش رسامی اولموش او.شمرلینق میرزه جلیلله دوست و همفیکیر ایدی."
شمرلینقین 40 ایللیگی 1933-جو ایلده تیفلیسده کئچیریلمیشدیر. 1929-جو ایلده سولو سرگیسی، 1964 و 2000-جی ایللرده تکرار سرگی‌لری کئچیریلمیشدیر.
اثرلری گورجوستان موزه‌لرینده ساخلانیلیر.
عاییله‌سی
ایوان شمرلینق و ماتیلدا شمرلینقین (آلبرت سالزمانین باجیسی) اوغلودور. اینجه صنعت تاریخچیسی رنه شمرلینقین آتاسی‌دیر.
قالری
قایناق‌لار
- Cəlil Məmmədquluzadə, "Dram və nəsr əsərləri", ADU nəşriyyatı, Bakı, 1958. səh.744-745.
- Oskar Schmerling
- ივლისი – დაიბადა ოსკარ შმერლინგი (Gürcücə)
اتک یازی‌لار
- Faceted Application of Subject Terminology
- Artnet — 1998.
- Abbas Zamanov, "Şərhlər". Həmidə Məmmədquluzadə, "Mirzə Cəlil haqqında xatirələrim", "Azərnəşr", 1967. səh. 200-201-də
کؤچورن: عباس ائلچین
