آذربایجان ادبیاتیندا ایستیقلال ایدئیاسی‌نین فورمالاشماسیندا ادبی مجلیس‌لرین رولو
تنزیله رستم خانلی
اؤزت
اون دوققوزنجو عصرین اوّلینده روسیه‌نین ایشغالچی‌لیق سیاستینه قارشی خالقین موقاویمت و دیره‌نیشی ایله باشلانمیش اینتیباه عصرین ایکینجی یاریسیندان اعتیباراً تورک میلّی تفکّورونده‌کی ایستیقلال ایدئیاسی‌نین اوروپا معاریفچی‌لیک و تنقیدی رئالیزم باخیش‌لاری ایله سنتزی نتیجه‌سینده آذربایجاندا اؤزونه‌مخصوص، شرقده و غربده آنالوقو اولمایان، آذربایجان " فردیّتچی‌لیگینی اؤزونده احتیوا ائدن " ایسلام-تورک-اوروپا مضمونلو بیر دموکراتیک حرکات فورمالاشدیردی. آذربایجان نه شرقده کی رادیکال ایسلام ماهیتلی موستقیل‌لیک حرکات‌لارینی، نه غربده کی میلّتچی و میلّتچی اولدوغو قدر آتئیست و غرب کوسموپولیتیزم روحلو کومونا ایدئیالارینا کؤکلنمیش اینقیلابی چئویریلیش‌لر یولونو اؤز موستقیل دؤولتچی‌لیک آرزولارینا ایدئال سئچمه‌میشدی. آذربایجان تام فرقلی، اونون فردی‌لیگینی، اؤزونه‌مخصوص‌لوغونو آچیق شکیلده ایفاده ائدن، آیدین‌لاری‌نین، او جومله‌دن ادبیاتی‌نین، تاریخی‌نین، فلسفه‌سی‌نین روحوندان گلن هومانیست، اینسانی دَیرلری جمعیت حیاتیندا آپاریجی قووّه‌یه چئویرمک آماجیندا اولان بیر دؤولت اوغروندا عملی فعالیت مئیدانینا گلیب چیخمیشدی. میرزبالا محمدزاده " آذربایجان میلّی منشورو " آدلی مقاله‌سینده همین یولون یولچولاری‌نین عوض‌سیز خیدمت‌لرینی آشاغیداکی کیمی قئید ائتمیشدیر: " آذربایجان میلّی منشورونون خولاصه‌سی، ایستیقلال فیکری‌نین تأسیسینده واقف‌دن توتموش جاویده قدر، ذاکردن باشلامیش جاوادا قدر، میرزه فتحعلی‌دن اوزئییره کیمی، " اکینچی "-دن " آذربایجان "-آ و " یئنی قافقازیا " یا " دک هر بیری‌نین اولدوقجا بؤیوک رولو و دَیری
اولموشدور. 19. عصرده ایستیقلال ایدئیاسی‌نین اینکیشافی، میلّی شوعورا حاکیم کسیلمه‌سی و موستقیل دؤولتچی‌لیگه ایستیقامتلنمه‌سی بیر سیرا جیدی حادیثه‌لرله شرط‌لنمیشدیر. اونلاردان بیری آذربایجان تورکجه‌سی‌نین فارس و عرب دیل‌لریندن قاباغا کئچمه‌سی: هم تدریس پروسه‌‌سینده، هم درس‌لیک‌لرده، هم بدیعی ادبیاتدا، هم ده یئنی مئیدانا چیخان مطبوع نومونه‌لرده اؤز یئرینی توتماسی ایدی. دیگر بیر مقام ایسه، ا19.عصرین ایکینجی اون‌ایل‌لیگیندن باشلایاراق فورمالاشان،ایجتیماعی شوعور، میلّی اؤزونودرک پروسه‌سی اوزرینده اؤز جیدی تاثیرینی قویان و تزاریزمین آپاردیغی روس‌لاشدیرما، مسیحی‌لشدیرمه‌سیاستینه قارشی بیر موقاویمت مرکزی کیمی تشکّول تاپان ادبی مجلیس‌لرین فعالیت شبکه‌سی‌نین گئتدیکجه گئنیشلنمه‌سی، تکجه قلم اهلینی دئییل، علمه، معاریفه هوسی اولان هر کسی اؤز جرگه‌سینده بیرلشدیره‌رک ایجتیماعی فیکرین فلاقمانینا چئوریلمه‌سی ایدی. ندنسه 19. عصرده ایستیقلال ایدئیاسی‌نین فورمالاشماسی باره ده یازان مؤلیف‌لرین چوخ آز قیسمی همین پروسه‌لرده بو ادبی مجلیس‌لرین رولونا توخونموش، اکثر حالدا ایسه، اونلاری کلاسیک عروض‌چولوق، ایجتیماعی حیاتدان اوزاق موحافیظه‌کارلیق اوجاق‌لاری کیمی تقدیم ائتمیشلر.
اصلینده ایسه، 19. عصر ایستیقلال ایدئیاسی یا بو مجلیس‌لرده مئیدانا چیخمیش، یا دا بو مجلیس‌لرده فعالیت گؤسترمیش اینسان‌لارین ادبی-علمی، بدیعی-پوبلیسیستیک، ایجتیماعی-سیاسی فعالیتیندن نشأت تاپمیشدیر.
آچار سؤزلر: ادبی مجلیس‌لر، آذربایجان ادبیاتی، ایستیقلال دوشونجه‌سی، دؤورون ادبی شخصیّت‌لری، تورکچولوک ایدئیالاری.
+0 بگندیم
