ائلچین ELÇİN

تورک دیلی و ادبیاتی

Old Turkic

+0 بگندیم


Orkhon / Old Turkic   Orkhon / Old Turkic (Göktürk)

The earliest known examples of writing in any Turkic language were found in the Orkhon river valley in Mongolia in the 19th century. They date from the early 8th century AD and the script in which they are written is known as the Orkhon alphabet, or the Old Turkic script, the Göktürk script, or the Orkhon-Yenisey script. Inscriptions dating from the later 8th century AD in a slight variant of the Orkhon alphabet, known as Yenisei or Siberian runes, have also been found around Yenisei and other parts of Siberia.

Because of a superficial resemblance to the Runic alphabet, the alphabet is also known as Orkhon or Turkic runes. This resemblance is probably a result of the writing materials used - most inscriptions are in hard surfaces, such as stone or wood, and curved lines are difficult to inscribe in such surfaces.

The Orkhon alphabet is thought to have been derived from or inspired by a non-cursive version of the Sogdian script. By the 9th century AD, the Orkhon and Yenisei alphabets were replaced by the Uighur alphabet, which developed from the cursive version of the Sogdian script.

Notable features

  • Type of writing system: alphabet
  • Direction of writing: written mainly from right to left in horizontal lines, though some inscriptions are written vertically with the letters rotated by 90°. When written vertically, it read from bottom to top and right to left.
  • Some consonants have two forms, one of which was used with front vowels, the other with back vowels.
  • Used to write: Old Turkic (a.k.a. East Old Turkic, Orkhon Turkic, Old Uyghur), the earliest attested form of Turkic, found in Göktürk and Old Uyghur inscriptions dating from between the 7th and 13th century.

Orkhon alphabet

Orkhon alphabet

Orkhon alphabet (Yenisei variant)

Orkhon alphabet (Yenisei variant)

Sample text

Sample text in Old Turkic

Transliteration

Türk Oguz begleri, bodun, eşidin üze Tengri basmasar asra yir telinmeser Türk bodun ilinin, törüngün kim artatı udaçı erti?

A recording of this text by Görkem

Modern Turkish version

Türk Oğuz beyleri, kavmi, işitin; üstte gök (Tanrı) bastırmasa, altta yer delinmese Türk kavmi; ilini, töreni kim bozabilirdi?

English version

Türk Oguz chieftains, clans, listen; unless the sky (Sky is also God) crushes, the ground punctures Turk clans; who could ever destroy your land and law?

Links

Information about the Orkhon alphabet and Old Turkic language

Orkhon font



آچار سؤزلر : تورک, دیل, تورک دونیاسی,

Türkmen dili

+0 بگندیم


Turkmen (Türkmen dili / Түркмен дили)

Turkmen is a Turkic language spoken by about 6.4 million people in Turkmenistan, Afghanistan, Germany, Iran, Iraq, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Pakistan, Russia (Asia), Tajikistan, Turkey (Asia), USA and Uzbekistan.

Turkmen only started to appear in writing at the beginning of the 20th century, when it was written with the Arabic script. Between 1928 and 1940 it was written with the Latin alphabet, and from 1940 it was written with the Cyrillic alphabet. Since Turkmenistan declared independence in 1991, Turkmen has been written with a version of the Latin alphabet based on Turkish.

Arabic alphabet for Turkmen

Arabic alphabet for Turkmen

Cyrillic alphabet for Turkmen (түркмен элипбийи)

Cyrillic alphabet for Turkmen

Latin alphabet for Turkmen (Türkmen elipbiýi)

Latin alphabet for Turkmen

Source: http://www.altynasyr.8m.com/portal/alphabet.htm

Sample text in Turkmen

Хемме адамлар өз мертебеси ве хукуклары бюнча дең ягдайда дүнйә инйәрлер. Олара аң хем выждан берлендир ве олар бир-бирлери билен доганлык рухундакы гарайышда болмалыдырлар.

Transliteration
Hemme adamlar öz mertebesi we hukuklary boýunça deň ýagdaýda dünýä inyärler. Olara aň hem wyždan berlendir we olar bir-birleri bilen doganlyk ruhundaky garaýyşda bolmalydyrlar.

Listen to a recording of this text by Nazar Annagurban

Translation

All human beings are born free and equal in dignity and rights. They are endowed with reason and conscience and should act towards one another in a spirit of brotherhood.
(Article 1 of the Universal Declaration of Human Rights)

http://www.omniglot.com/writing/turkmen.htm




آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : دیل, تورک, تورک دونیاسی,

دیل حاققیندا قیریم‌ تاتار آتالارسؤزلری

+0 بگندیم

TİL HAQQINDA QIRIMTATAR ATALAR SÖZLERİ

دیل حاققیندا قیریم‌ تاتار آتالارسؤزلری

کؤچورن: عباس ائلچین


Til – aqıl terazesidir

دیل- عاغیل تره‌زیسی‌دیر

***
 Tiliñnen diliñni bir tut

دیلین ایله اورگینی بیر توت

***
 Tilini unutqan – ilini unutır

دیلینی اونودان- ائلینی اونودار

***
 Tilge itibar – ilge itibar

دیله اعتبار- ائله اعتبار

***
 Tilniñ ucunda qılıçnın küçü

دیلین اوجوندا قیلینجین گوجو

***
 Til – yürekniñ anahtarı

دیل- اوره‌گین آچاری

***
 Til taş yarar, yanılsa  baş yarar

دیل داش یارار، یانیلسا باش یارار

***
 Til uzatılğan yerge el uzatılmaz

دیل اوزادیلان یئره ال اوزادیلماز

***
 Tilniñuzunı dellalğa kerek

دیلین اوزونو دللالیغا گره‌ک

***
 Til qılıçtan keskin


دیل قیلینجدان کسکین

***
 Tilniñ kemigi yoq

دیلین سوموگو یوخ

***
 Tilden hem bal tamar, hem – zeher

دیلدن هم بال دامار،هم زهر

***
 Tilden kelgen elden kelse, her kes padişa olur

دیلدن گلن الدن گلسه، هر کس پادشاه اولار

***
 Til ayaqsız, lakin uzaqqa alıp barır

دیل آیاقسیز، آنجاق اوزاغا گئده بیلر

***

Til bilgen yolda qalmaz

دیل بیلن یولدا قالماز

*

Qaynaq: qiriminsesi.com




آچار سؤزلر : دیل, قیریم تاتار, آتالار سؤزو, تورک دونیاسی, تورک, قیریم تاتارجا,

Özbek türkçesinin dil bilgisi

+0 بگندیم

Özbekçe

Vikikitap, özgür kütüphane

Dilbilgisi

İsmin Halleri

CasusÖzbekçeTürkçe
Nom. uy ev
Akk. uyni evi
Dat. uyga eve
Lok. uyda evde
Abl. uydan evden
Gen. uyning evin

 

 

 

 

 

Yukarıda görülen -ni /ni/, -ga /gä/, -da /dä/, -dan /dän/, -ning /niñ/ ekleri (yani Suffixler) ses uyumuna göre değişmez!

Çokluk eki: -lar

  • uylar: evler
  • tillar: diller vs.


آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : تورک دیللری, تورک دونیاسی, دیل, اؤزبکجه,

ایران توركلری: دیل سیاستی، فولكلور عنعنه‌لری

+0 بگندیم

ایران توركلری: دیل سیاستی، فولكلور عنعنه‌لری

پروفئسور ایسماییل كازیموو 

 

  یاساق و قاداغالار ایللرینده ایرانا گئتمك، قان قارداش و باجیلاریمیزلا گؤروشمك بیزیم اوچون موشكول مسله‌لردن بیری ایدی. كندیمیز سرحدین - آراز چایی‌نین دوز كناریندا یئرلشیر. سرحدین او طرفینده دانیشاندا بیز ائشیدیردیك، بیز دانیشاندا اونلار. حسرت ایدیك او یئرلره. 30-جو ایللرده قوهوملاریمیزین بیر چوخو آرازی كئچه‌رك او تایا آدلامیش، داها گئرییه قاییدا بیلمه‌میشلر. اوشاق واختی تیكانلی مفتیللرین كناریندا دایانیب او طرفه باخاندا روس عسگرلری‌نین هده‌سیندن قورخاراق گئرییه بویلانمیشام… 



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : دیل,

دیل بلاسی-آنتون چئخوف

+0 بگندیم

دیل بلاسی

آنتون چئخوف

چئویرن: آزاد یاشار 

       سحر یالتادان گئری دؤنموش جاوان خانیم ناتالیا میخایلوونا ناهار سوفره‌سینده دیل-بوغازا قویمادان ارینه كریمین گؤزللیكلریندن بحث ائدیردی. بوندان خوشحاللانان اری ایسه آروادی‌نین حئیرانلیق دولو اوزونو نوازیشله سوزه‌رك اونو دینله‌ییر و آرا-سیرا سواللار وئریردی… 

  - دئییرلر آما اورالاردا یامان باهاچیلیقدیر؟ - دئیه سؤزآراسی اری خبر آلدی. 



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : دیل,

دیل و دوشونجه

+0 بگندیم

دیل و دوشونجه 

  فتح‌الله گولن 

     دیل مدنیتین حركت‌وئریجی عونصورلریندن بیریدیر. میللتین گوجو دیل و دوشونجه‌سی‌نین گوجو ایله دوز موتناسیبدیر. بیر توپلومون دیل و دوشونجه‌سی نه قدر زنگیندیرسه، او، بیر او قدر ده گوجلو ساییلیر. بیر فرد اؤز دیلیندن نه قدر یاخشی ایستیفاده ائدیر و اینسانلارلا نه قدر راحات دیالوق قورا بیلیرسه، اؤز دَیرلرینی ده بیر او قدر قوروموش اولور. اصلینده دیل وارلیق و حادیثه‌لره باخیشی، اشیانین هم بوتؤو، هم ده حیصه -حیصه  قاورانیلماسینی تامین ائدن ان موهوم عامیلدیر. هانسی زاویه‌دن باخساق، دیل مدنی حیاتیمیزدا موهوم رول اویناییر. 



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : دیل,

میللی شوعورون مئعیاری:دیل و كولتور بیرلیگی

+0 بگندیم
 

 

میللی شوعورون مئعیاری:دیل و كولتور بیرلیگی

موباریز سولئیمانلی

صنعت‌‌شوناسلیق اوزره فلسفه دوكتورو، دوسئنت  

   دونیانین بیر چوخ علم، مدنیت و سییاست خادیملری دیل و كولتور بیرلیگینی میللی شوعورون و اؤزونودركین اساس عامیلی حساب ائتمیشلر. حیاتلارینی آذربایجانین مدنی ترققی‌سینه و میللی ایستیقلال ایدئیالاری اوغروندا موباریزه‌‌یه حصر ائتمیش ضیالیلار دا خالقین بو ایدئاللار اطرافیندا بیرلشمه‌‌سی‌‌نین، بو ایدئاللارین مفكوره حالینا گتیریلمه‌سی‌نین، میللی شخصیتین فورمالاشماسی اوچون معنوی-روحی بیرلیگین واجیب و موهوم شرط اولدوغونو بیلدیرمیشلر. بو معنادا اونلار، دیل ده داخیل اولماقلا،  " كولتور "  آنلاییشی آلتیندا بیر خالقین روحی و معنوی دَیرلری‌نین مجموسونو ایفاده ائتمیشلر. بیز ده بو یازیمیزدا  " كولتور "  دئیركن، دیقتی اساسن مدنیتین معنوی آسپئكتلرینه یؤنلتمیشیك. اونا گؤره كی، اگر اؤزوموزو میللی-مدنی ترققی و ایستیقلال جارچیلاری اولان موتفككیرلرین كولتورولوژی دوشونجه‌‌سی‌نین واریثی حساب ائدیریكسه، او زامان بو عامیلی دیقتدن قاچیرمامالی و آنلاییشلارین چرچیوه‌‌سی‌نین موعین‌لشمه‌سینده ده اونلارین یاناشمالارینا تاریخی-موقاییسه‌‌لی شكیلده یاناشمالیییق (بیزجه،  " كولتور "  تئرمینی ایله میللی روحی-معنوی دَیرلر كومپلئكسی‌نین،  " مدنیت "  مفهومو ایله كولتورلر مجموسو حساب ائدیلن بشری مدنی دَیرلرین،  " سیویلیزاسییا "  ایله ایسه ماددی-مدنی و تئخنوگئن اینكیشاف سویییه‌سی‌نین ایفاده ائدیلمه‌سی منطیقی اولار). 



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : دیل, میللی,