ائلچین ELÇİN

تورک دیلی و ادبیاتی

مئیمونون ماجرا‌لاری -میخائیل زوْشِنکو

+0 بگندیم


مئیمونون ماجرا‌لاری

میخائیل زوْشِنکو 

    بیر جنوب شهرینده حئیوان‌لار باغی وار ایدی. بیر پلنگ، ایکی تیمساح، چؤل ائششگی، دوه‌قوشو و بیر مئیمون، یا دا ساده‌جه انترین یاشادیغی کیچیک بیر حئیوان‌لار باغی. بیر ده البته کی، موختلیف خیردا جانلی‌‌لار - قوشلار، بالیق‌لار، قورباغا‌لار و کیچیک، اهمیت‌سیز وارلیق‌لار.  

    موحاریبه‌نین اوّل‌‌لرینده  فاشیست‌لر بو شهری  بومبالادیقلاری زامان بومبا‌لاردان بیری دوز حئیوان‌لار باغینا دوشدو. اورادا بومبا اؤز قولاق‌باتیریجی گورولتوسو ایله پارتلایاراق بوتون حئیوان‌لارین ماراغینا سبب اولدو. 

    نتیجه ده اوچ ایلان، بیر ده تأسوف کی، دوه‌قوشو اؤلدو - بونلار بلکه ده آغیر حال حساب اولونموردو. 

   ‌دیگر حئیوان‌لار زده آلمادان، ساده‌جه قورخدو‌لار. 

    هامیدان چوخ مئیمون قورخموشدو. اونون قفسی بومبانین تضیقینه دؤزمه‌یه‌رک آشمیشدی. یان‌ دیوار اوچولموش و مئیمون قفسدن بیرباشا باغ یولونا ییخیلمیشدی.  

    او، جیغیرا ییخیلمیشدی، آما حربی عملیات‌لارا عادت ائتمیش اینسان‌لاردان فرقلی او‌لاراق حرکت‌سیز اوزانیب قالمادی. عکسینه. همین آندا آغاجا‌ دیرماندی. اوردان حاصارا توللاندی، حاصاردان کوچه‌یه. سونرا دا  یانغیندان قاچار کیمی اکیلدی. 

    مئیمون قاچیر و یقین دوشونوردو:  " یوووخ، اگر بورا بومبا آتیر‌لارسا، من بونونلا راضی‌لاشمیرام " . یاخشی کی،  شهرین کوچه‌‌لری ایله قاچماغا گوجو واردی و او قدر جلد قاچیردی  کی، سانکی آرخاسینجا ایتلر دوشوب. 



آردینی اوخو/ Ardını oxu

اوغوز توپونیمی و اونون تاریخی اهمیتی

+0 بگندیم

اوغوز توپونیمی و اونون تاریخی اهمیتی 

  اکرم حسین‌زاده  

  فیلولوژی اوزره فلسفه دوکتورو،دوچنت 

  آذربایجان فولکلورونون ایدئیا اساسی ان قدیم دؤورلردن باشلایاراق خالقین معنوی مدنیت   صحیفه‌سینی اؤزونده بیرلشدیرن فولکلور ایرثی‌نین توپلانماسی، آراشدیریلماسی و نشری ایله ده جیدی شکیلده باغلی‌دیر. 

  یازی‌یا آلینمایان، حافیظ‌‌ه‌لرده یاشایا-یاشایا زمانمیزه قدر گلیب چاتان فولکلور نومونه‌لری‌نین خالق دیلیندن اولدوغو کیمی گؤتوروب تدقیق اولونماسی چوخ موهوم شرط‌دیر. شوبهه‌سیز، شیفاهی خالق ادبیاتی‌نین  چوخ واریانتلی‌لیغی بورادا خوصوصی دیقت مرکزینده ساخلانیلمالی‌دیر. 

  اوزون ایللر بویو خالقیمیزین اولو آبیده‌سی اولان  " کیتابی دده قورقود "  داستانی، تاریخیمیزی، ادبیاتیمیزی،  فولکلوروموزو، مدنیتیمیزی، اینجه صنعتیمیزی و بونون کیمی بیر چوخ إلمنتلری اؤزونده جمع‌لشدیرن ایلک  آنا کیتابیمیزدیر. بو یازیلی آبیده میزده وطنین داغلاری، چؤللری، بولاق‌لاری، آل-الوان چمن‌لری، عظمتلی قالالاری، آبیده‌لری حاقیندا صؤحبت‌لر گئدیر. 



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : اوغوز, تورک دونیاسی, اوغوزنامه, تورک,

سیاسی میلّتچی‌لیک فنومنی: تاریخی و فلسفه‌سی

+0 بگندیم

سیاسی میلّتچی‌لیک فنومنی: تاریخی و فلسفه‌سی

تورال علی‌یف

  واختیله مشهور اینگیلیس عالیمی،  " میلّت‌لر و میلّتچی‌لیک "  اثری‌نین مؤلیفی ائ.ژ.هوْبسباوُم (E.J.Hobsbawm) میلّتین نه درجه ده موهوم بیر فنومن اولماسینی ایضاح ائتمک اوچون ماراقلی بیر موقایسه‌یه ال آتمیشدی. او، نووه ساواشیندان سونرا خارابالیغا چئوریلمیش یئر کوره‌سینده آختاریش آپاران  " کهکشان‌لارآراسی تاریخچی "  تصویر ائتمیش و بئله قناعته گلمیشدی کی، همین تاریخچی یئر اوزونده اینسان‌لیق تاریخی‌نین سون 200 ایلینی  " میلّت "  ترمینی و بو ترمیندن تؤره‌ین آنلاییش‌‌لاری آنلامادان قاورایا بیلمز. بو معنادا سون اون‌ ایل‌لیک‌‌لرده علمی دؤوریه ده مؤحکم‌لنمیش  " سیاسی میلّت "  آنلاییشی خوصوصیله بؤیوک اهمیت داشیماقدادیر.

  تاریخه قیسا إکسکورس(گزینتی) ائتسک آیدین او‌لار کی، اوروپادا میلّی دؤولت‌لرین، میلّت و میلّتچی‌لیگین مئیدانا چیخماسی 16. عصردن باشلایاراق کیلیسا‌نین مؤوقعی‌نین ضعیف‌له‌مه‌سی، کاپیتالیست موناسیبت‌لری‌نین تشکّول تاپماسی شراییطینده باش وئرمیشدیر. حتّی ایش او یئره چاتمیشدی کی، 16. عصر مؤلیف‌لریندن بیری توماس آراست جسارتله دؤولتین کیلیسا و دین‌‌لرینه اؤزونون رهبرلیک ائتمه‌لی اولدوغونو یازیر، نیکولا ماکیاولی ایسه سیاست حاقیندا تئولوژی باخیش‌لارا سون قویولماسی‌نین واجیب‌لیگینی ایلک دفعه  اعلان ائدیردی.



آردینی اوخو/ Ardını oxu

ژان ژاک روسو یارادیجیلیغیندا اینسان حوقوق و آزادلیق‌لاری‌‌نین مودافیعه‌سی مسله‌لری

+0 بگندیم

ژان ژاک روسو یارادیجیلیغیندا اینسان حوقوق و آزادلیق‌لاری‌‌نین مودافیعه‌سی مسله‌لری 

واحد عمروو  

  فلسفه اوزره فلسفه دوکتورو 

     سوئیس فیلوسوفو ژان-ژاک روسونون اثرلری اوروپانین ایجتیماعی شوعورونا بؤیوک تاثیر گؤسترمیشدیر. اگر جان لاک آمریکا اینقیلابی‌‌نین ایلهام وئریجیسی ساییلارسا، روسونو حاقلی او‌لاراق بؤیوک فرانسه اینقیلابی‌‌نین (1789) و حتّی روسیه بولشویک اینقیلابی‌‌نین (1917)  اینتللکتوال آتاسی حساب ائتمک او‌لار.

  روسو ژنو ده ساعاتساز عاییله‌سینده دوغولوب و آناسی‌‌نین وفاتیندان سونرا آتاسی اونو تربیه ائتمیشدیر. او، سیستملی شکیلده تحصیل آلمامیش، لاکین اؤزو کلاسیک و موعاصیر فلسفه ایله جیدی مشغول اولموشدور. اوْیماچی اعمالاتخاناسیندا ایشه دوزلن روسو 1728-جی ایلده ژنوی  ترک ائدیر و مادام وارنسین یانیندا مسکونلاشاراق اونونلا دوستلوق ائدیر، اونون کؤمگی ایله شخصی قایدادا اؤز تحصیلی ایله جیدی مشغول اولماق ایمکانی قازانیر. 1742-جی ایلده روسو پاریسه - او واختکی دونیانین اینتللکتوال مرکزینه کؤچور. او، بورادا دالامبِر و دیگر فرانسه‌لی فیلوسوف انسیکلوپدیاچی‌لاری ایله تانیش اولور. 1750-جی ایلده روسونون  " اینجه صنعت و علم حاقیندا دوشونجه‌لر " مقاله‌سی دیژوْن شهری آکادمیاسی‌‌نین کئچیردیگی موسابیقه ده غالیب گلیر. اونون سونراکی اثرلری، خوصوصیله ده  " ایجتیماعی موقاویله حاقیندا "  شاه اثری مؤلیفینه عوموم اوروپا شؤهرتی گتیریر، عئینی زاماندا هم فرانسه، هم ده سوئیس حاکیمیت‌لری‌‌نین غضبینه سبب اولور. روسونون اثرلری یاساقلانیر، او، پاریسی ترک ائتمه‌لی اولور و بورایا بیر ده 1770-جی ایلده قاییدا بیلیر.

  روسو ایجتیماعی موقاویله نظریه‌سینی پارلاق شکیلده پوپولیارلاشدیرمیش و عئینی زاماندا، اونا بیر سیرا خوصوصی جیزگی‌لر علاوه  ائتمیشدیر. روسو بوتون اینسان‌لارین برابرلیگینی تانیمایان و اینسانی آنادان گلمه خودبین و قوصورلو وارلیق حساب ائدن ارسطو و هوببوسو کسکین تنقید ائدیردی. روسو بیلدیریردی کی،  " اینسان آزاد دوغولور، لاکین هر یئرده زنجیرلنمیشدیر. بو وضعیتین سببی عدالت‌سیز ایجتیماعی قورولوشدا، کونکرت او‌لاراق ایسه فودال قایدا‌لاریندا و اینسان‌لاری بیر-بیرینه دوشمن ائتمیش خوصوصی مولکیتده‌دیر. جمعیتده مؤوجود ضیدیت‌لری آرادان قالدیرماق اوچون اینسان‌لار آراسیندا تاریخه قدرکی هارمونیک موناسیبت‌لره قاییتماق لازیمدیر. 



آردینی اوخو/ Ardını oxu