+0 بگندیم
عوثمانلی خط و ادبیایتیندان بیر اؤرنك:
خاویار
عمر سیف الدین
حمدونه خانم أسكی بر شیخ‌الاسلام حرمیدر. یاشی بوگون آلتمشی آشمق اوزره... غمسز، قساوتسز وقتنی گچیریر. حالا پنبه بیاض دورور. یوزنده بر چیزگی اولسون گوره‌مزسڭز، یكرمی سنه اول دوكسان دوقوزینی دولدوران أفندیجكی گوزینی قاپاینجا كندی گبی یاپ یالڭز كالمشدی. مال واردی، ملك واردی. آت واردی، آرابا واردی. آما بو أوده باقاجق بر أركك یوقدی.
حمدونه خانم پاچالری صیوادی. كندشنه بر داماد آرامغه قالقدی.
-قیز گبی بر دلیقانلی ایسترم!
دییوردی. تجارلری، اركان حربلری، كاتبلری، دوكتورلری، مهندسلری، حاسلی هیچ بریسنی بكنمدی. هله صاریكلیلرڭ: « بن اونلری بیلرم، نه هین اوغلو هین اولورلر...» دییه لافنی بیله ایتدیرمیوردی.
- مالی اولماسین، ملكی اولماسین، پاراسی اولماسین، پولی اولماسین. محجوب، ناموسلو، تربیه‌لی بر گنچ ایستیورم!
شرطنی عادتا منظوم، كافیه‌لی بر نقرات گبی دیلنه ورد ایتمشدی
آرایان مولاسنی ده بولور بلاسنی ده... نهایت حسام آفندی‌‌‌‌یی طوپ قاپونڭ عجرا بر محله‌سنده كشف ایتدی. هنوز یگرمی یاشنه گیرن بو گنچ او زمان اوقافه دوام ایدییوردی. او كادار اوتانغاچدیكه... سلام ورسه‌لر گلنجك چیچگی گبی قیزارییوردی. راكی، توتون، انفیه، بیرا، تییاترو، فلان نه اولدیغنی بیلمیوردی. داحا عمرنده بر دفعه‌جق اولسون كوپری‌‌‌یی گچمه‌مش، كارشی یه آیاق باصمامشدی. فقیر بر تربه‌دار اولان مرحوم صوفی باباسندن كالما ئوده‌نه‌جك بر بورچ گبی بش وقتنڭ آراسنه هابره نافله نمازلری صیقیشدیرییور، رمضانی طوتدقدن باشقا، اوچ آیلری بیله بوزمیوردی. محله‌لی، حسام افندیدن بحث اولونوركن: «مطلقا بر گغن ایره‌جك، اولیا اولاجق!» دیرلردی. حمدونه خانم بو گنجڭ خارقالعاده عفتنه، صوفولغنه، مسلمانلغنه حیران قالدی. ایری، چارپیق بورننه، قویو، یاغلی صاری یه چالان كوتو رنگنه، بودور بوینه، سویه‌ڭدن بوزولمش ایگری باجاقلرینه باقمادی.
- أركگڭ چیركینیمی اولور، مگركه زوگورد اولا...
دیدی. فقط بو آتا سوزی ده حسام أفندی یی قورتارمیوردی. چونكه صوڭ درجه چیركین اولمقله برابر فقیردی ده... حمدونه خانم بو قصوری:
- الله فضله‌سیله ویرمش، بزم پارایه احتیاجمز یوق!
دییه گورمه‌مزلكدن گلدی. حسام افندی یی حمامدن گلین قالدیریر گبی یالڭزاوستنده‌كی اثبوابیله آلدی. أره‌ن كوینده‌كی كوشكنه گتیردی. نكاحی دوگونی بر گونده یاپدی. بیاض، غایت بیازض، طومبول قیزینڭ یاتاق اوداسنه صوقدی. قیزینڭ بیاضلغی گوزللگی كادار مشحوردی. قومشولر اوڭا:
- قایماق خانم! دیرلردی. حمامه گیردیمی بوتون قادینلر بو گوزلری قاماشدیریجی بیاضلغندن شاشیریرلر: «توه، یارادنه، ماشاالله! » دیه نظرلری ده‌گه‌جك قورقوسیله اوڭا اوزون اوزادی یه باقامازلردی. بو قایماق وجودله حسام افندی تام یگرمی سنه قویون كویونه یاتدی. حمدونه خانم دامادندن سوڭ درجه ممنوندی.
- بویودی گیتدی. شكر یتشدیره‌نه! قركنه گیردی. صاچ صاقال صاحبی اولدی. حالا قیز گبیدر! یوزینه باقیلسه تارله‌ر، قیب قیرمزی كسیلیر. دیردی. حقیقته حسا م أفندی اویله‌یدی. گوزلرنی بردن قالدیرماز، دیشی، أركك، كیمسه‌نڭ صوراتنه دیك دیك باقمازدی.
فقط... آه بو محاربه! هرشیی آلت اوست ایتدیگی گبی حسام أفندی یی ده قایماق گبی قاریسنڭ قویننده، قاین آناجغنڭ دیزی دیبنده راحت براقمادی. قرقنی گچدیگی حالده عسكره آلدیلر. صوڭره برقولاینی بولدی. قورتولدی. آماأره‌ن كوی خلقی فوقالعاده عفتنه مكافات اولاراق اونی كندیلرینه فخری أكمك موزعی یاپمق ایستدیلر. دیركن قواپه‌راتیف شركته صوقمغه قالقدیلر. حتی مدیر یاپدیلر! قاین آناجغنڭ پاراسیله شمدییه قادار راحت راحت یاشایان حسام أفندی یه آنسزین بر تجارت هوسی گلدی. بشیوز لیرا سرمایه ایله بیڭ، بیڭ بشیوز، ایكی بیڭ لیرا قازاندی. مدیرلكدن استفاسنی ویردی. تجارته آتیلدی. آرتق تمامیله یرتیلمشدی. یوزده اون بیڭ كاری بیله آز گورویور، یوزده یوز بیڭ قازانمق ایچون عقله گلمز یوزسزلكلره جسارت ایدییوردی. أسكی محجوب، صیقیلقان حسام أفندی شیمدی چاچارون بر شی اولمشدی. « وقتم یوك!» دیه نمازی نیازی براقدی. گولویور، اوتییور، قهقهه‌لری آتدیغی وقت كوشكی چینغیر چینغیر ئوتدورویوردی. دامادینڭ بو حالی حمدونه خانمی فنا حالده متأئر ایتدی. اوزولویور، صیقیلیور:
- یاربم! بو آدم قركندن صونڭرا «یالاقا» اولدی!
دییوردی. أسكیدن «أویله خایر» دن باشقا هیچ بر سوز بلمه‌ین سكوتی حسام أفندی، شیمدی اوڭنه راست گلنله جیر جیر قونوشویور، آلای ایدییور، آچیك صاچیق لطیفه‌لر یومورطله‌یور، داها صوڭرا قوجامان آغزینڭ ایچنده‌كی چوروك دیشلری گوسترن گنیش بر قهقهه ایله عارسز عارسز گولویوردی. « حاضر جواب» لغی بر مزیت ایدینمشدی. كندیسنه نه صوریلسه گویا توحاف بر گلمه‌یله‌جواب ویریردی. قاریسی، قاین آناسی بو دگیشیكلگه تحمل ایدییورلر، سسلرینی چیقارمایورلردی. لكن حسام أفندی، دیل مناسبتسزلگلرینه، أل مناسبتسزلكلری ده قاریشدیرمغه باشلادی. أوده‌كی خدمتجیلرله آغز شاقاسندن طوتدوردی. حمدونه خانمڭ قیرق ییللق عرب حالایغنی سرونوره صاتاشمغه قادار ایشی ایله‌رله‌تدی. بو كومور گبی سیم سیاه، اینجه اوزون حالا یگیرمی یاشنده گبی دیم دیك دورور، دینچ بر سودان قیزیدی. ئوپمكله، صیقمقله قالنمادی. گیجه‌لری زواللی سرونورڭ اوداسنه هجومه بیله قالقدی. حمدونه خانم بو رزالته آرتق تحمل ایده‌مه‌دی. زواللی قیزینڭ گوزلری ایكی چشمه‌یدی. بر صباح دامادنی قاپیدن چیقاركن یاقالادی.
حسام أفندی اوغلم، براز بنی گورورمیسڭز؟
دیدی.
- نه دیمك أفندم، امریڭز باش اوستنه! بویوریڭز أفندم. سز بنم ولی نعمتم، سبب رفعتمسڭز، سز بنم آنام، أفندم، هر شییمسڭز، سز بنم... أوت، اویله آزغین بر شاقلابان اولمشدیكه. حمدونه خانم:
- استغفرالله، استغفرالله، بویوریڭز آزیجیق!
دییه قاپینڭ یاننده‌كی قاناپه‌یه اوطورتماسه كیم بیلیر داها نه ماسقارالقلر ایده‌جكدی. كاین آنا یره باقدی. ئوكسوردی. آجیقلی بر چهره‌یله:
- اوغلم لطیفه‌یی براق. سڭا جدی بر شی صوراجغم! دیدی.
- طبیعی جدی! هیچ لطیفه ایدرمی یم؟ حدمه‌می دوشمش، عینی زمانده... حمدونه خانم ینه دامادینڭ لافنی كسدی:
- صوردیغم سوأللره قیصاجق جواب ویریڭز.
- باش اوستنه أفندم.
- سز قاچ سنه‌در بنم دامادمدڭز؟
- یگرمی سنه‌در!
- بندن ممنونمیسڭز؟
- صون درجه‌ده أفندم!
- حرمڭزدن؟
- الله راضی اولسون أفندم.
حمدونه خانم طومبول وجودینی گنیش قاناپانڭ اوزرنده قمیلداتدی. یشیل باش ئورتوسنی أللریله دوزه‌لتدی. صوڭ ضربه‌سنی ایندیره‌جك بر دوگشیجی گبی طوپلاتدی. صانكه گوگسنی نفسله دولدوردی. كلمه‌لری آیری آیری سویلیه‌رك صوردی:
- اویله ایسه قایماق گبی عیالڭز دوروركن بر پیس سرونور فلاحنه صاتاشمغا صیقیلمیورمیسڭز؟
حسام أفندی یوزنی اكشیتدی. بر آن دوشوندی. صوڭرا ایری چارپیق بورننی ألیله قاشیور گبی یاپدی. چاتیق قاشلرینی قالدیردی. صیریتدی. چوروك دیشلرینڭ آراسندن توكوروكلر صاوان كستاخ بر أدا ایله:
- والده‌جگم، یگرمی سنه‌در قایماق یمكدن اوصاندم، دیدی، شیمدیده براز جانم حاویار ایسته‌یور!
