ظهیرالدین محمد بابور دیوانی Zahiriddin Muhammad Bobur -Devon

یکشنبه 31 تیر 1397

�

+0 بگندیم

Zahiriddin Muhammad Bobur

Devon

Gʻazallar

Ne koʻray toʻboni[1] qaddi[2] xushxiroming borida?!

Ne qilay sunbulni[3] xatti[4] mushkfoming[5] borida?!

Kim Xizr suyin ogʻizlagʻay labingning qoshida?

Kim Masih alfozidin[6] degay kaloming borida?!

Oshiqingni davlati vasling bila qil muhtaram,

Xusn ahli ichra muncha ehtiroming borida.

Bizdin ayru doim el birla icharsen bodani[7],

Bizni ham gohi sogʻin shurbi[8] mudoming borida.

Ey koʻngul, gar gʻayr soʻzi zahri qotildur, ne gʻam,

Lablaridin sharbati yuhyil-izoming borida.

Tarki nomus aylabon badnom boʻlgʻil ishq aro,

Kim seni oshiq degay nomusu noming borida?![9]

Bobur, ul gul koʻyida bulbul kibi topting maqom,

Bir navoe rost qil mundoq maqoming borida[10].

* * *

آردینی اوخو/ Ardını oxu
آچار سؤزلر : ظهیرالدین محمد بابور, اؤزبکجه,

بؤلوم | شعیرلر یازار : عباس ائلچین گؤروش : 0

0 باخیش

�

اوخ-یای؛ عدالت، بیلگه‌لیک و دنگه

دوشنبه 25 تیر 1397

�

+0 بگندیم

اوخ-یای؛ عدالت، بیلگه‌لیک و دنگه

نورآی بیلگیلی

اورخون و یئنی‌سئی یازیتلاریندا ایشله‌دیلن گؤک‌تورک حرفلریندن "اوخ" اوخونان حرف "اوخ" شکلینده، "آی" یا دا "یای" اوخونان حرف "یای" شکلینده‌دیر.

تورکلرده اوخ و یای ساواش آلتی‌نین اولماسی‌نین دیشیندا، تورک کولتورونده و میتولوژیسینده ده اؤنملی یئره صاحیب متافوْرلاردیر.

اوخ گونشین دلیجی و یاندیریجی ایشینلارینی،یای ایسه شکیل و ائتیمولوژیک آنلام اعتیباری ایله "آی"یی سمبولیزه ائدر.دولاییسییلا تورکلرین أریل و دیشیل یین-یانگ سمبوللری ده اوخ و یای-دیر. یین و یانگ کلمه‌سی‌نین اویغور تورکجه‌سی ایله سؤیله‌نیشی یاروق و قاراریغ-دیر. یاروق؛ "ایشیق" آنلامینا گلیر گوندوز و گونشی سیمگه‌له‌یر. قاراریغ ایسه "قارانلیق" آنلامیندا ایشله‌نیلیر، گئجه‌نی و آی-یی سیمگه‌له‌یر.

ضییا گؤک‌آلپ "اوخ" کلمه‌سی‌نین ان آرخایک آنلامی‌نین "عاغیل" اولدوغونو سؤیلر. نئجه‌کی "اوْقوش" کلمه‌سی ده "عاغیل" و "ذکا" معناسیندا ایشله‌نیلیر.

"اوخ" کؤکو ایله باشلایان، اوخو-اوخوماق-اوخول کلمه‌لری ده عاغیل‌لانماق، آیدینلانماق، اؤیرنمک باغلامیندا دوشونولورسه "اوخ" کلمه‌سی چوخ آرتیق آنلام قازانیر. نئجه‌کی اسکی تورکلر بیلگی ایلَتمک و خبرلشمک اوچون اوخلار ایشله‌دیردیلر.

ایلیاده-یه گؤره شامانیزمده اوخ و یای، کوزمیک اوُچوش و تانرییا چاتمیش آدام ایله باغلانتیلی بیر سمبولیزمدی.

تورک قاغانلارین تاختا چیخیشلاریندا تانریدان قوُت آلدیقلاری دوشونولدوگونده، بو سمبولو ایکوْنوْگرافیک اولاراق ایشلتمه‌لری داها بیر آنلام قازانیر.

اوخ و یای حاکیمییت و حوکومدارلیق سمبولو اولاراق دا ایشله‌دیلمیشدیر. بو باغلامدا عدالتینده سیمگه‌سی اولموشدور.

اوغوز قاغان دستانینداکی اوخ و یای، اوغوز قاغان و اوغوللاری‌نین صاحیب اولاجاقلاری توپراقلاری گؤستَرن بیر آلئگوْریدیر.

اوغوز قاغان دؤولت تشکیلاتیندا بوْز اوخلاری ساغ قول، اوچ اوخلاری سول قول اولاراق ایکی‌یه آییرمیشدی.

تورک میتلرینده بیلگه‌لیک و عاغیل تنگریسی مئرگئن "عاغیللی مئرگئن تنگری" آدی ایله بیلینیر. مئرگئن اوخچو تانریدیر و دیلکلری یئرینه گتیریر.

هر شیی بیلن، "عاغیللی" مئرگئن تنگری گؤیون 7. قاتیندا اوتورور. مئرگئن کلمه آنلامی اولاراق اوخچو نیشانچی آنلامینا گلیر. هر شئیی بیلدیگی اوچون هر شئیه گوجو چاتار. اوخو و یایی واردیر. بیلگه‌لیگی‌ ایله آتدیغی اوخ هدفینی چاشماز. اینسانلارا بیلگه‌لیک وئریر. او بیلگه تانریدیر، بیلیمی و فلسفه‌نی سیمگه‌له‌یر.

کؤچورن: عباس ائلچین

آچار سؤزلر : میف, تورک,

بؤلوم | تاريخ و كولتور یازار : عباس ائلچین گؤروش : 0

0 باخیش

�

تورک یوردو

جمعه 22 تیر 1397

�

+0 بگندیم

آینور طالیبلی

تورک یوردو

سورما بانا کیمیم،‌ نه‌ییم..

باجاسی توتمه‌ین بیر ائو

اذان‌سیز بیر میناره‌ییم

دوشمانا یورد اولموش اولان...

قاراباغدا آچان چیچک

تبریزده‌کی تورک دیلی‌ییم

کرکوک‌ده‌کی تورکمنیم بن

ظولم ایچینده اویغور تورکو...

یاد ائلینده قیریمیم بن

تورکون آغلایان یوردویوم

قلبی قیریق تورک قیزی‌ییم...

قایناق: قیریم سسی

آچار سؤزلر : تورک دونیاسی, تورک,

بؤلوم | شعیرلر یازار : عباس ائلچین گؤروش : 0

0 باخیش

�

اوزئییر حاجی بیگلی‌نین، «او اولماسین، بو اولسون» موسیقیلی کومئدییاسی

سه شنبه 5 تیر 1397

�

+0 بگندیم

اوزئییر حاجی بیگلی‌نین، «او اولماسین، بو اولسون» موسیقیلی کومئدییاسی
جمیله حسنووا

اوزئییر حاجی بیگلی میثیلسیز بسته‌کار و بؤیوک دراماتورق اولموشدور. اونون یاراتدیغی «ار و آرواد» (1909)، «او اولماسین، بو اولسون» (1910)، «آرشین مال آلان» (1913) کومئدییالاری آذربایجان مدنییت خزینه‌سینده میرزه فتعلی آخوندوو و جلیل محمدقولوزاده‌‌نین کلاسیک کومئدییالاری ایله بیر جرگه‌ده دورور. لاکین اوزئییر حاجی بیگلی‌نین کومئدییالاری‌نین ان عومده جهتی اوندان عیبارتدیر کی، صنعتکار توکنمز یارادیجیلیق قودرتی سایه‌سینده دراماتورگییانی موسیقی ایله قوووشدورماغا نایل اولموش و میلّی موسیقیلی کومئدییا ژانری‌نین اساسینی قویموشدور.
اوزئییر حاجی بیگلی‌نین موسیقیلی کومئدییالاریندا اوبرازلارین موسیقی واسیطه‌سیله سجییه‌لندیریلمه‌سی، اونلارین موسیقی پورترئتلری‌نین یارادیلماسی، بیر سیرا دیالوقلارین موسیقی‌یه سالینماسی، خورلاردان، رقصلردن ایستیفاده اولونماسی، دراماتیک و لیریک صحنه‌لرده موسیقی‌نین گئنیش یئر توتماسی موهوم خوصوصییتلردیر. عئینی زاماندا، اوزئییر حاجی بیگلی‌نین کومئدییالاری‌نین ادبی متنی آیریلیقدا دا صحنه‌ده عئینی تاثیر گوجونه مالیکدیر. خوصوصیله «او اولماسین، بو اولسون» کومئدییاسی اوزئییر حاجی بیگلی دراماتورگییاسی‌نین ان پارلاق اؤرنگیدیر.