تورکلرده اوخ و یای ساواش آلتی‌نین اولماسی‌نین دیشیندا، تورک کولتورونده و میتولوژیسینده ده اؤنملی یئره صاحیب متافوْرلاردیر. 

      اوخ گونشین دلیجی و یاندیریجی ایشینلارینی،یای ایسه شکیل و ائتیمولوژیک آنلام اعتیباری ایله "آی"یی سمبولیزه ائدر.دولاییسییلا تورکلرین أریل و دیشیل یین-یانگ سمبوللری ده اوخ و یای-دیر. یین و یانگ کلمه‌سی‌نین اویغور تورکجه‌سی ایله سؤیله‌نیشی یاروق و قاراریغ-دیر. یاروق؛ "ایشیق" آنلامینا گلیر گوندوز و گونشی سیمگه‌له‌یر. قاراریغ ایسه "قارانلیق" آنلامیندا ایشله‌نیلیر، گئجه‌نی و آی-یی سیمگه‌له‌یر. 

     ضییا گؤک‌آلپ "اوخ" کلمه‌سی‌نین ان آرخایک آنلامی‌نین "عاغیل" اولدوغونو سؤیلر. نئجه‌کی "اوْقوش" کلمه‌سی ده "عاغیل" و "ذکا" معناسیندا ایشله‌نیلیر. 

     "اوخ" کؤکو ایله باشلایان، اوخو-اوخوماق-اوخول کلمه‌لری ده عاغیل‌لانماق، آیدینلانماق، اؤیرنمک باغلامیندا دوشونولورسه "اوخ" کلمه‌سی چوخ آرتیق آنلام قازانیر. نئجه‌کی اسکی تورکلر بیلگی ایلَتمک و خبرلشمک اوچون اوخلار ایشله‌دیردیلر. 

     ایلیاده-یه گؤره شامانیزمده اوخ و یای، کوزمیک اوُچوش و تانرییا چاتمیش آدام ایله باغلانتیلی بیر سمبولیزمدی. 

     تورک قاغانلارین تاختا چیخیشلاریندا تانریدان قوُت آلدیقلاری دوشونولدوگونده، بو سمبولو ایکوْنوْگرافیک اولاراق ایشلتمه‌لری داها بیر آنلام قازانیر. 

     اوخ و یای حاکیمییت و حوکومدارلیق سمبولو اولاراق دا ایشله‌دیلمیشدیر. بو باغلامدا عدالتینده سیمگه‌سی اولموشدور. 

     اوغوز قاغان دستانینداکی اوخ و یای، اوغوز قاغان و اوغوللاری‌نین صاحیب اولاجاقلاری توپراقلاری گؤستَرن بیر آلئگوْریدیر. 

     اوغوز قاغان دؤولت تشکیلاتیندا بوْز اوخلاری ساغ قول، اوچ اوخلاری سول قول اولاراق ایکی‌یه آییرمیشدی. 

    تورک میتلرینده بیلگه‌لیک و عاغیل تنگریسی مئرگئن "عاغیللی مئرگئن تنگری" آدی ایله بیلینیر. مئرگئن اوخچو تانریدیر و دیلکلری یئرینه گتیریر. 

    هر شیی بیلن، "عاغیللی" مئرگئن تنگری گؤیون 7. قاتیندا اوتورور. مئرگئن کلمه آنلامی اولاراق اوخچو نیشانچی آنلامینا گلیر.  هر شئیی بیلدیگی اوچون هر شئیه گوجو چاتار. اوخو و یایی واردیر. بیلگه‌لیگی‌ ایله آتدیغی اوخ هدفینی چاشماز. اینسانلارا بیلگه‌لیک وئریر. او بیلگه تانریدیر، بیلیمی و فلسفه‌نی سیمگه‌له‌یر.