+0 بگندیم
قوزو
جلیل محمدقولوزاده
محمدحسین کاسیب بیر کندلی ایدی. گونلرین بیر گونو کیروه‌سی‌نین اوغلو اونا بیر قوزو سووقات گؤندردی. محمدحسین ایسته‌دی قوزونو کسه. اما حیوانین بئلینی سیغاللاییب گؤردو کی، بیر دری‌دیر، بیر سوموک. بیچاغی توللادی یئره. قوزونو دا باغچایا اؤتوردو کی، بیر نئچه گون اوتلاییب عمله گلسین.
همین واخت قونشولوقدا، عزیز خانین ائوینده یئنه چال-چاغیر واردی. عزیز خان ایچیب کئفلنمیشدی، اوجا سسله ماهنی اوخویوردو. محمدحسین نه فیکیرلشدیسه، قوزونو باغچادان چیخاردی. قوجاغینا آلیب خانین ائوینه ساری یوللاندی. حیطه گیرنده گؤردو کی، بورادا یئکه توت آغاجی وار، آلتیندا دا اوچ-دؤرد قوزو اوتلاییر. چارداغین آلتیندا بیر آغ آت باغلانمیشدی. مطبخدن قاب-قاجاق سسی گلیردی. قوللوقچولار مطبخدن ائوه خؤرک، ائودن ده مطبخه بوش قاب-قاجاق داشیییردیلار. محمدحسین پیللکه‌نلرله ائیوانا قالخدی و نؤکرلردن بیرینه دئدی:
− صادق عمی‌اوغلو، خانا عرض ائله کی، محمدحسین قوزو گتیریب.
بیر آز کئچدی عزیز خان کئفلی حالدا باییرا چیخدی. محمدحسین‌ین قوجاغیندا قوزونو گؤروب تومارلاماغا باشلادی. محمدحسین ده او ساعت دئدی:
− خان، ماشاللاه، چوخ یئمه‌لی قوزودور. بیر کندلی آپاریردی ساتماغا. اوچ مانات وئریب آلدیم. بیلدیم کی، قوناغینیز وار، دئدیم، بلکه، لازیم اولار.
خان آیاقدا گوجله دورا-دورا جیبیندن بیر شاخ اوچلوک چیخاردی، محمدحسینه وئردی. سونرا ایچری – قوناق اوتاغینا قاییتدی. محمدحسین اوچلوگو جیبینه باسدی، گؤردو کی، حیط‌ده‌کیلردن اونا باخان یوخدور. قوزونو دا گؤتوروب ائوه گلدی. همین گون قوزونو کسدی، کولفتله یئدیلر.
آرادان بیر هفته کئچدی. محمدحسین باخدی کی، عزیز خانین ائویندن گئنه چال-چاغیر سسی گلیر. چوخاسینی گئیدی، عزیز خانین حیطینه گلدی. نؤکرلردن بیرینی چاغیریب دئدی:
− ولی قولو عمی اوغلو، آخی من کاسیب آدامام. خانا عرض ائله کی، قوزونون پولونو وئرسین.
ولی‌قولو قالخدی قوناقلار اولان اوتاغا، عزیز خانا یاخینلاشیب دئدی:
− خان، محمدحسین دئییر، مومکونسه، قوزونون پولونو وئره‌سینیز.
عزیز خان یئنه چوخ ایچمیشدی. لنگر وورا-وورا یاخینلاشدی محمدحسینه. دیلی زورلا سؤز توتوردو:
− محمدحسین، من کئچن دفعه قوزونون پولونو وئرمه‌دیم سنه؟
− خئیر، خان، کئچه دفعه خیردا پولونوز اولمادی کی، وئره‌سینیز.
عزیز خانین ایچکیدن قیزارمیش گؤزلری حدقه‌سیندن چیخدی. دیلی توپوق وورا-وورا بیر نئچه علاقه‌سیز جمله دئدی:
− هله قوزونون پولو قالیر؟ نیه قالیر؟ یاخشی، گئت، سونرا وئرره‌م! قوزونون پولو ندی؟ هانسی قوزو؟ خیردا پول یوخدور. نیه یوخدور؟
بونلاری دئیه-دئیه عزیز خان بیر-ایکی باده‌نی ده باشینا چکدی. سونرا الینی جیبینه سالدی، قوناقلارا طرف دؤندو. جیبیندن بیر دسته کاغیذ پول چیخاردی. بیر اوچلوک قاوال چالانین پاپاغینا تاخدی. بیر اوچلوک ده کامانچاچی‌نین جیبینه باسدی. سونرا بیر اوچلوک آتدی ولی قولویا کی، محمدحسینه وئرسین.
محمدحسین کئفی کؤک حالدا خانین حیطیندن چیخدی، ائوینه گلدی.
احوالاتدان بیر نئچه آی کئچدی. محمدحسین کوچه‌ده دورموشدو. بو واخت گؤردو عزیز خان گلیر، آرخاسینجا دا بیر نئچه کندلی. خانین قارشیسینا کئچیب دایاندی، ایکی الینی دؤشونه قویوب تعظیم ائتدی و دئدی:
− خان، اوتانیرام دا دئمه‌یه، آخی او قوزونون پولو ایندی‌یه کیمی قالیر.
− نئجه یعنی قالیر؟ بیه‌م من سنه قوزونون پولونو وئرمه‌دیم؟
− خان، دوغرودور، جیبینیزدن بیر اوچلوک چیخارتدینیز کی، منه وئره‌سینیز.
اما نه اولدوسا، سونرا فیکرینیزی دَییشدینیز، همن اوچلوگو کامانچاچالانا وئردینیز. ایسته‌ییرسینیز، کامانچا چالانی چاغیریب اؤزوندن سوروشون. یوخسا اوچ مانات نه بؤیوک پولدور کی، اوندان اؤترو سیزه یالان دانیشیم.
خان عصبی‌لشدی:
− اشی، من بیلمیرم قوزو ندی، پول ندی! کوچه‌نین اورتاسیندا باشلامیسان کی، قوزو بئله گلدی، کامانچا ائله گئتدی. اوتانمیرسان؟
عزیز خان بو سؤزلری دئییب، یولونا داوام ائتدی. محمدحسین ده خانین دالینجا دئدی:
− خان، نه من او اوچ ماناتلا وارلی اولاجام، نه ده سن کاسیب اولاجاقسان. قوربان اولسون سنه او اوچ مانات. اورگینی ده سیخما.
خان بو سؤزلری ائشیدنده دایاندی. جیبیندن اوچ مانات چیخاریب محمدحسینی چاغیردی:
− آل قوزونون پولونو.
محمدحسین پولو آلیب قویدو جیبینه. سونرا دا دئدی:
− الله خانا عؤمور وئرسین!
کؤچورن: عباس ائلچین
