ائلچین ELÇİN

تورک دیلی و ادبیاتی

میلّی غورور حیسّی

+0 بگندیم

میلّی غورور حیسّی

قابیل حسینلی

فلسفه علملری دوکتورو،پروفسور.

     اوشاقلیقدان، بلکه ده لاپ کؤرپه‌لیکدن جانیمیزا، قانیمیزا هوپان، ایلیگیمیزه ایشله‌یه‌ن احساسلار، دویغولار دونیاسی‌‌نین اعجازکار عالمینه قوووشدوران وطن، تورپاق، میلّتله باغلی حیسّلر حیاتیمیز بویو بیزی موشاییعت ائدیر، اخلاق و منویاتیمیزین بلدچی‌سینه چئوریله‌رک میلّت و خالق آدلی عونوانلا قیریلماز تئللرله باغلاییر. زامان-زامان بو حیسّ میلّی گئرچکلیگین تأثیری آلتیندا منویاتیمیزین آیریلماز حیصه‌سینه چئوریلیر، بیزلر یئتکینلشدیکجه، او دا موقدّس‌لشه‌رک، آنی بیر قیجیقلا روحوموزو یئریندن اوینادیب پروازلاندیریر، بیزی اوجا مطلبلره، بؤیوک نیتلره ایستیقامتلندیریر. حیاتیمیزین ائله بیر آنی گلیب چاتیر کی، وارلیغیمیزا حاکم کسیلن بو حیسّ دونیاگؤروش و داورانیشیمیزا یول تاپاراق معنوی دونیامیزین عالی دویغوسونا چئوریلیر.

میلّی غورور حیسّی آدلاندیردیغیمیز بو آنلاییش اینسانلارین شوعور و دونیاگؤروشونه حاکم کسیلدیکدن سونرا اونلارین جمعیّتده و اجتماعی موناسیبتلر سیستمینده توتدوقلاری یئره و اوینادیقلاری رولا بیر شیدّت، سورکلی‌لیک، دینامیزم وئریر، یئکوندا ایسه اونون شخصی کئیفیتلری‌‌نین قاباریق ایفاده‌سینه چئوریلیر. بو موناسیبت سیستمینه داخیل اولان اینسان خئیلی دَییشیر، شخصی آرزو و ایستکلرین چرچیوه‌سینی آشیب کئچیر و اجتماعی موتیولی قایغیلارلا یاشاماغا باشلاییر. بئله کئیفیتلره ییه‌لنمیش اینسان وطن، میلّت، تورپاق آدلی دَیرلرین حؤکم ائتدیگی بؤیوک آرزولار و مقدس آماللار دونیاسینا داخیل اولور، داها بؤیوک قایغیلارلا یاشاماغا باشلاییر. بو، هم ده اینسا‌نین دونیاگؤروش اعتباریله دورمادان زنگینلشمه‌سی، عقیده و مفکوره‌جه داها دا متینلشمه‌سی، شخصیتجه یئتکینلشمه‌سی دؤورودور.

اینسا‌نین شخصیت کیمی جمعیّتده مؤوقعی‌‌نین، نفوذونون یوکسک درجه‌ده آرتماسیندا بو حیسّین تأثیری و تلقین ائدیجی رولو عوضسیزدیر. بو حیسّ بیر طرفدن اینسانی فعّال حیات مؤوقعینه جلب ائد‌رک اونو وطن و خالق نامینه یوکسک وطنپرورلیک نومونه‌لری گؤسترمه‌یه وادار ائدیر، دیگر طرفدن بو حیسّین جوشقون احساسی تأثیر گوجو اینسا‌نین میلّی-معنوی، اخلاقی دَیرلری منیمسه‌ییب گونده‌لیک  داورانیش نورمالارینا چئویرمه‌سینده اهمیتلی رول اویناییر. سیاسی جهتدن فعّال، آیدین و بیرمعنالی حیات مؤوقعی اولان اینساندا بو جور فورمالاشیب میلّتین فخرینه چئوریلیر.

نورمال و یئتکین دونیاگؤروشه مالیک اینسانی دوشوندور‌ن تکجه اؤز شخصی حیاتی‌نین قایغیلاری دئییل. وط‌نین و میلّتین طالعی ده اونون شخصی طالعی ایله عضوی صورتده قوووشور، اونا تاپیندیغی دَیرلر سیستمینده اوستون دَیره چئوریله بیلیر. بئله‌جه، فردین معنوی دونیاسیندا میلّتله، وطنله باغلی دَیرلرین ایدئاللاشماسی، اوندا کونکرت وضعیتدن آسیلی اولاراق اؤزونو بوروزه وئرن موثبت حیسّ و احساسلارین فورمالاشماسی پروسه‌سی گئدیر. بو تاریخی دؤنوش مقاملاریندا وط‌نین و میلّتین طالعی ایله باغلی چتین زامانلاردا اؤزونو داها قاباریق شکیلده بوروزه وئریر.

بو موثبت پروسه‌لرین تأثیری آلتیندا اینسان اؤز میلّی منسوبیتیندن غورور دویور، خالقی‌‌نین تاریخی کئچمیشی، بو کئچمیشین قهرمان‌لیقلارلا دولو شانلی صحیفه‌لری، بشری مدینیته وئردیگی تؤحفه‌لر اوندا درین ایفتیخار حیسّی دوغورور، آیری-آیری عونصورلر ایله کولّ حالیندا توپلاناراق وطنپرورلیک دونیاگؤروشونه چئوریلیر.

ائله بو سبب‌دن ده «اتنیک پارتلاییشلار» و میلّی حرکاتلارین خصوصی بیر ووسعت آلدیغی معاصر دؤورده میلّی حیسّ و دویغولارین میلّی موناسیبتلرین عمومی سیستمینده‌کی یئری و رولو دورمادان آرتیر. چونکی، بو حیسّین احساسی تأثیر گوجو احاطه دایره‌سینی او قدر گئنیشلندیریر کی، بیر چوخ جمعیّتلرده عمومی سوسیال احوال-روحیه‌‌نین، وطنداش اووقاتی‌‌نین تنظیمله‌نمه‌سی‌‌نین میثیلسیز واسطه‌سینه چئوریلیر. بو معنادا اونلارین دوزگون یوزولوب اینسانلارا چاتدیریلماسیندان، هابئله جمعیّتده بو حیسّلرین دوزگون درک ائدیلمه‌سیندن هم میلّتلرآراسی موناسیبتلرین وضعیتی، هم ده میلیونلارلا اینسا‌نین میلّی فعالیتلرده دوزگون مؤقع توتماسی‌‌نین طالعی خئیلی درجه‌ده آسیلی‌دیر. چونکی میلّی موناسیبتلر اوربیتینه جلب ائدیلمیش اینسا‌نین آلدادیجی احساسلارین، اؤزلوگوندن احتیراسلارین، بیر سؤزله، شووینیزم، حتی راسیزمله عینیت تشکیل ائده بیله‌جک دعواکار میلّتچیلیگین تأثیری آلتینا دوشه بیلمه‌سی احتیمالی کیفایت قدر بؤیوکدور. داغلیق قاراباغ ائرمنیلری‌‌نین بؤلوجو میلّتچی‌لیک حرکتلری‌‌نین هارالارا آپاریب چیخاردیغی گؤز قاباغیندادیر. اودور کی، بو ساحه‌ده بئین‌الخالق دَیرلره اویغون علمی جهتدن اساسلاندیریلمیش، هر بیر میلّتین موستقیل اینکیشاف طلباتینا اویغون نظریه و پراکتیکا‌نین، بونلارین حیاتا کئچیریلمه‌سینه خیدمت ائده بیله‌جک استراتژی و تاکتیکین ایشلنیب حاضرلانماسی میلّی دؤولتچی‌لیک ماراقلاری و ان آزیندان یارانمیش و یارانا بیله‌جک پروبلملرین حلّی باخیمیندان پرینسیپیال اهمیته مالیک‌دیر.

موستقیل‌لیک الده ائتمیش بوتون خالقلار کیمی، آذربایجان خالقی دا میلّی اویانیشا، میلّتین آدی ایله باغلی نه وارسا، بونلارین هامیسی‌‌نین اینکیشافینا، بیر سؤزله، اصل میلّی دیرچلیشه نایل اولماق اوچون بوتون ایمکانلاردان ایستیفاده ائتمه‌یه چالیشیر. بو گون خالقیمیز میلّی اؤزونه قاییدیش و میلّی حیسّلرین اینکیشافی ساحه‌سینده ده جدی آددیملار آتماقدادیر. میلّتلشمه و میلّی-معنوی دَیرلرین سیچراییشلی اینکیشافی ایله موشاییعت ائدیلن بو پروسه‌لر میلّی غورور حیسّیمیزین اینکیشافی ایله ده باغلی گئنیش پرسپکتیولر آچیر.

قئید ائدیلمه‌لی‌دیر کی، میلّتلشمه پروسه‌سی‌‌نین اوغورلا گئتدیگینی، میلّتین بیر میلّت کیمی فورمالاشدیغینی تصدیقله‌ین فاکتلاردان بیری ده میلّی شوعورون آپاریجی عونصور اولان میلّی غورور حیسّی‌نین مؤوجودلوغودور. بیز اؤز کئچمیشیمیزله، میلّت اولاراق قازاندیغیمیز نایلیتلرله اؤیونور، دونیاگؤروشوموزه، یئتکینلیک سویّه‌میزه اویغون اولاراق بو دویغولاری، احساسات شکیلده ایفاده ائتمه‌یه چالیشیریق، یعنی بونلاردان غورور حیسّی دویوروق. بیزیم بابکیمیز، ختایی‌میز، نیظامی‌میز، فضولی‌میز وار، شرقده ایلک اوپرانی، کانتاتانی، سوناتانی اوزئییر حاجی بیگلی یارادیب. دونیادا ایلک دفعه ان یوکسک اوکتان آددلی طیاره بنزینینی ده ی.ممدلی‌یئو یارادیب. میلّتیمیز اوچون فخر دوغوران بئله فاکتلارین سایینی ایسته‌نیلن قدر آرتیرماق اولار.

میلّی غورور حیسّی‌‌نین یارانیب فورمالاشماسی البته کی میلّتین فورمالاشیب تاریخ صحنه‌سینه چیخماسی، میلّی حیاتین قورولوش عونصورلرینی تشکیل ائدن میلّی مدنیتین، میلّی ذهنیت خصوصیتلرین یارانماسی ایله قیریلماز صورتده باغلی‌دیر. بو باخیمدان میلّی غوروروموزون اینکیشافی، آذربایجان خالقی‌نین بیر میلّت کیمی فورمالاشماسی، بو دیلده دانیشان اینسانلارین واحید مدنیتی، عینی منافع و عمومی دونیاگؤروشو ایله قیریلماز صورتده باغلی‌دیر.

میلّی غورور ائله حیسّلر بؤلومونه داخیل‌دیر کی، او، بوتون اؤزل‌لیکلری ایله تظاهر ائدنده اینسان منویاتینی میلّتین آدی ایله باغلی اولان دَیرلرله داها دا زنگینلشدیره‌رک، عادی قایغیلارلا یاشایان بیر فردی اؤلکه‌‌نین، میلّتین و دؤولتین قایغیلاری ایله یاشایان شخصیت سویّه‌سینه قالدیرا بیلیر.

میلّی غورور حیسّی‌نین بیر آنلاییش، بیر سوسیولوژی بؤلمه‌لر کیمی تصنیفینی وئررکن ایلک اؤنجه اونون وطنپرورلیک دویغولاری سیستمینده‌کی توتدوغو یئرین آراشدیریلماسینا بؤیوک احتیاج دویولور. چونکی بو ایکی آنلاییش پراکتیکی اولاراق بیر-بیرینی تاماملاییر و هر ایکی‌سی ده کولّ حالیندا میلّتین معنوی سیماسی‌نین آیریلماز حیصه‌سینی تشکیل ائدیر.

میلّی غورور حیسّی میلّی وارلیغین اساس جهتلرین‌دن بیری کیمی هم میلّی، هم ده اجتماعی-اقتصادی اینکیشافین ضدیتلی و چوخ جهتلی مئییل‌لرینی اؤزونده عکس ائتدیرمکله بیر نؤوع میلّته عایید سجیه‌وی خصوصیتلرین یئکونو کیمی چیخیش ائدیر، درین و گئنیش تاریخی مضمونا مالیک اولور و بو سببدن ده وطنپرورلیک کیمی عالی بؤلمه‌لرین ترکیب حیصه‌سینی تشکیل ائدیر. وطنپرورلیک ایسه بیر سیاسی ایدئولوژی فورماسی کیمی عینی اتنیک کؤکدن اولان اینسانلارین یوزایللر بویو آیریجا بیر وطنده یاشاماقدان دوغان موناسیبتلری‌نین سیستملی ایفاده‌سی اولدوغوندان داها میقیاسلی و حجملی مضمونا مالیک اولوب اؤزونده میلّی حیاتین بیر چوخ سجیه‌وی چالارلارینی عکس ائتدیریر. بورایا میلّی غورور حیسّی، میلّی منلیک شوعورو، میلّی کاراکتر، میلّی لیاقت، حیات طرزی عونصورلری بو کیمی شخصیتین صیرف معنوی کئیفیتلری ایله باغلی جهتلر داخیل‌دیر. بونلار میلّی حیاتین، میلّی گئرچکلیگین چوخ جهتلی چالارلارینی بو و یا دیگر فورمدا اینعکاس  ائتدیرسه‌لر ده، اوبیئکتیو عالمین سوبیئکتیو تظاهر فورمو کیمی هم ده بیری-بیرلرین‌دن بعضی جهتلری ایله فرقله‌نمکله وطنپرورلیگین ترکیبینده فرقلی فونکسیالاری یئرینه یئتیریرلر. یعنی بو عونصورلردن بیری آپاریجی، حتی موعین ائدیجی رول اویناییر، دیگری ایسه نیسبتا آز فونکسیانی یئرینه یئتیریر. بونون نه دئمک اولدوغونو داها یاخشی باشا دوشمک اوچون نظره آلماق لازیم‌دیر کی، میلّی حیاتین مورکب رنگارنگ‌لیگینی اؤزونده عکس ائتدیر‌ن میلّی منلیک شوعورو، میلّی کاراکتر، میلّی عادت و عنعنه‌لر و س. وطنپرورلیگین مضمونونا بوتؤولوکده دئییل، قیسماً داخیل اولورلار. چونکی، وطنپرورلیک اؤزونده اجتماعی-اقتصادی اینکیشافدا میلّتین آدی ایله باغلی موترقی مئییل‌لری عکس ائتدیردیگیندن، طبیعی کی، آرخایک، دار مئییل‌لی جهتلر اونون مضمونونا داخیل اولا بیلمز. بوتون بو جهتلر هم ده فردین دونیاگؤروشو، اونون حیات طرزی و پسیکولوژیسی ایله وحدت تشکیل ائتدیگیندن سون آندا بو آنلاییش شخصیتین معنوی عالمی‌نین کونکرت تظاهر فورماسی کیمی ده چیخیش ائدیر. بورادا بیر جهتی خصوصیله قئید ائتمک لازیم‌دیر کی، میلّی حیاتین آیری-آیری بیله‌لشنلری وطنپرورلیگین عمومی قورولوشوندا ایشتیراک ائتسه‌لر ده، بورادا ان فعال و دینامیک رولو میلّی غورور حیسّی اویناییر. میلّی غورور حیسّی اینسا‌نین، سوسیال قروپلارین، خالقین اؤز مؤوجودلوقلاری‌نین طبیعی-جوغرافی، سوسیال-مدنی و سیاسی شرایطینه فعال موناسیبتین، سیمپاتی و حیسّلرین مجموسو کیمی چیخیش ائدیر. ائله بو سببدن ده آیری-آیری فردلرین مؤوجود حیات حادثه‌لرینی میلّی ماراقلار، میلّی گئرچکلیگین سجیه‌وی جهتلرینی میلّتین طالعی و تاریخی پریزماسیندان آنلاییب درک ائتمه‌یه کؤمک ائدیر. بو معنادا میلّی غورور حیسّی سوبیئکتیو عامل اولسا دا، ایستحصال اوصولو، مادی ایستحصالین اینکیشاف سویه‌سی، جمعیّتین سوسیال-صینفی قورولوشو کیمی اوبیئکتیو عامل‌لرله قیریلماز صورتده باغلی‌دیر. میلّی غورورون بعضی جهتلری مادی و اجتماعی حیاتین اینسان منویاتیندا کریستاللاشمیش اینعکاسی اولسا دا، اؤز منطیقینه باغلی اولوب اجتماعی اینکیشاف قانونا اویغونلوغو ایله فعالیت گؤستریر.

میلّی غورور حیسّی‌نین مجموسوندا اینسا‌نین ماهیتی داها قاباریق صورتده اوزه چیخیر. چونکی اینسان اجتماعی وارلیق اولدوغوندان و اؤزونون حقیقی ماهیتینی یالنیز جمعیّتده اینکیشاف ائتدیره بیلدیگیندن بورادا جریان ائدن اجتماعی-سیاسی پروسه‌لرین هامیسی‌نین اونا عایدیتی واردیر، دئسک یانیلماریق. دئمه‌لی، میلّی غورور حیسّی‌نین دترمینانتینی سون نتیجه‌ده بوتون جمعیّت تشکیل ائدیر. چونکی، بو آنلاییشین مضمونو و اینکیشاف درجه‌سی اوندان آسیلی‌دیر.

آذربایجاندا میلّتلشمه و میلّی اؤزونودرک پروسه‌سی ۱۹-جو عصرین آخیرلاری، ۲۰-جی عصرین اوّل‌لرینه تصادف ائدیر. بو پروسه هم ده میلّی ایستیقلال اوغروندا موباریزه‌‌نین بینؤوره‌‌سینی قویدو. آذربایجان دموکراتیک جومهوریتی‌نین یارانماسی میلّی پروسه‌لرده‌کی گلیشمه‌لرین طنطنه‌لی اولدو.

حیاتی نؤقطه‌ی-نظردن بیریسی اوچون غورور اوبیئکتی اولان شئیلر دیگری اوچون ائله ده بؤیوک اهمیت کسب ائتمز. اما میلّتین غوروروندان بحث ائدیلدیگی زامان ایلک نؤوبه‌ده میلّتین غورور حیسّی، شخصیتین ده داخیل اولدوغو اتنیک موحیط نظرده توتولور. دئمه‌لی، میلّی غورور حیسّی میلّتین شوعوروندان، پسکولوژی‌سیندان کئچدیگیندن عادی شوعور سویه‌سیندن چوخ-چوخ یوکسک اولوب اساساً نظری شوعور سویه‌سینده جریان ائدیر.

حیاتین و تاریخین موختلیف دؤورلرینده تکجه اینسانی احاطه ائدن کئچیجی اهمیتلی فاکتلار دئییل، داها بؤیوک اجتماعی اهمیت کسب ائدن میقیاسلی حادثه‌لر ده غورور قایناغینا چئوریله بیلر. بوتون بونلار اونو گؤستریر کی، هر شئی غورور قایناغی‌نین هانسی کئیفیته، هانسی دَیره و اهمیته مالیک اولماسیندان آسیلی‌دیر. میلّتین اجتماعی ترقّی‌یه، بشر جمعیّتی‌نین تکمیل‌لشمه‌سینه، علم و تکنیکی‌نین اینکیشافینا وئردیگی تؤحفه‌لر غورور حیسّی‌نین درینلیگینی، اینکیشافینی موعین ائدن عامل‌لردن‌دیر. اما بونلارین اهمیتی‌نین حدّیندن آرتیق بؤیودولمه‌سی، بوندان باشقا میلّتلره قارشی بیر ایمتیاز کیمی ایستیفاده ائدیلمه‌سینه چالیشیلماسی سوندا بو دویغونون موستثنالیق وعلیحیده‌لیک دویغوسونا چئوریلمه‌سینه گتیریب چیخارا بیلر. بو حال خصوصیله او زامان داها تهلوکه‌لی اولور کی، بو دویغو بللی بیر سوسیال بلا‌نین تأثیری آلتینا دوشه‌رک آنتی‌هومانیست ایدئیالار و حرکتلر شکلینده اؤزونو بوروزه وئرمه‌یه باشلاییر. داها پیسی اودور کی، میلّی غورور حیسّی میلّی ایدئولوژی‌نین و رسمی حاکمیتین تضییقی آلتیندا ایرتیجاچی یولا ایستیقامتلنیر. فاشیزم، شووینیزم،صهیونیزم، راسیزم، ائرمنی‌چی‌لیک بو قبیلدن‌دیر. اونا گؤره ده میلّی موستثنالیق، اؤز میلّتی‌نین باشقا میلّتلردن اوستونلوگونو تبلیغ ائدن باخیشلارا قارشی باریشمازلیقلا موباریزه آپاریلمالی‌دیر.

بیر چوخ تدقیقات‌چیلار حتی وطنپرورلیک دویغوسو ایله میلّی غورور آراسیندا جزئی ده اولسا، فرق قویما‌نین علیهینه چیخیرلار. اودور کی، میلّی غورور حیسّی‌نین یئتکینلیگی، اونون آیری-آیری وضعیتلرده اؤزونو بو و یا دیگر شکیلده بوروزه وئرمه‌سی فردین اینکیشاف سویه‌سیندن، اونون میلّی گئرچکلیگی قاورایا بیلمه‌سی و میلّی وظیفه‌لری درک ائد‌رک اونلارا یئتیرلی فعالیت فورمالاری سئچه بیلمک باجاریغیندان خئیلی درجه‌ده آسیلی‌دیر. مثلاً، عینی اوخشار وضعیتده اتنیک فردلردن بیری میلّی وظیفه‌لرله باغلی قهر‌مان‌لیق سویه‌سینده شجاعت، دیگری ایسه قورخاقلیق، حتی خیانت بئله ائده بیلر. بو ایسه او دئمک‌دیر کی، هم میلّی وظیفه‌لرین تبلیغی، هم ده فردین وطنپرورلیک کئیفیتلری‌نین فورمالاشدیریلماسی ائله سوییه‌ده آپاریلمالی‌دیر کی، بونلار رئال حیاتدا بیری-بیریلرینی تاماملایا بیلسینلر. بو معنادا معاصر طلبلره جاواب وئر‌ن شخصیت تیپی‌نین یئتیشدیریلمه‌سی میلّی وطنپرورلیک تربیه‌سی ایله قیریلماز صورتده باغلی‌دیر.

میلّی غورور حیسّینه میلّی گئرچکلیگین عمومی مضمونوندان تجرید ائدیلمیش عادی بیر آبستراک‌سیا کیمی باخماق اولماز. چونکی بو حیسّین مضمونونون دوزگون علمی مؤقعلردن یوزولوب آنلاشیلماسی میلّی دویغولارین دوزگون ایستیقامتلندیریلمه‌سی، میلّتلرآراسی موناسیبتلرین قارشی‌دورمایا دئییل، مدنیتلی مجرایا یؤنلدیلمه‌سی باخیمیندان اوصولی اهمیته مالیک‌دیر. اؤزو ده دوزگون علمی مؤقعلرده دایانماقلا بو مورکب سوسیال فنومنین بوتون قورولوش چالارلارینی دوزگون تحلیل ائتمک، هم ده اینسانلارین وطنپرورلیک فعالیتلرینی بشری دَیرلره اویغون شکیلده ایستیقامتلندیرمک اولار. باشقا حالدا بو حیسّین مؤوضونون تاریخی و اجتماعی-سیاسی اینکیشافدان دوغان گئرچکلیکلرله علاقه‌سی اولمایان توهّم‌لارلا «یوکله‌نمه‌سی» میلّی شوعورون و میلّتین آیری-آیری عضولری‌نین های-کویچو وطنپرورلیک ذهنیتی ایله کورلانماسینا گتیریب چیخاریر. بئله شرایطده میلّتین میثلی-برابری اولمایان شانلی تاریخی کئچمیشه، دیگر میلّتلرله موقایسه‌یه گلمه‌یه‌جک علحیدده کئیفیتلره مالیک اولماسی ایله باغلی میفلر و اساطیرلر فردین بئینینه داخیل اولاراق اونو دومانلاندیریر، اونو غئیری-اینسانی پوزوق حرکتلره سؤوق ائدیر. ایرقچی‌لیک، شووینیزم و رادیکال میلّتچی‌لیک ده بو دالغادا یارانیب اینکیشاف ائدیر. اینسان شوعورونون خسته حالی کیمی قیمتلندیریله بیله‌جک بو حال آیری-آیری تاریخی مقاملاردا میلّتلرآراسی موناسیبتلرین کورلانماسی، حتی دوشمنچیلیگین اینکیشاف ائد‌رک محاربه‌لره گتیریلیب چیخاریلماسیندا آز رول اوینامیر. بو ساریدان داواکار ائرمنی میلّتچی‌لیگی‌نین جنوبی قافقاز بؤلگه‌سینده هانسی فلاکت‌لی نتیجه‌لره گتیریب چیخاردیغی گؤز اؤنونده‌دیر.

اودور کی، بو حیسّین ماهیتی‌نین دوزگون یوزولوب آراشدیریلماسیندان مینلرله اینسا‌نین طالعی آسیلی‌دیر دئسک، یانیلماریق. اؤزو ده هر بیر کونکرت تاریخی شرایطده بو حیسّین ماهیتینه یاناشمادا فرقلی‌لیکلرین اولماسی دا طبیعی ساییلمالی‌دیر. چونکی، میلّی ظلم آلتیندا اینله‌ین میلّتین میلّتچی‌لیک، او جمله‌دن ده میلّی غورور حیسّی‌نین تظاهر فورمالاری ایله ظلم ائدن میلّتین میلّتچی‌لیگی و بونونلا باغلی اؤزونو بوروزه وئر‌ن دویغو و داورانیشلار آراسیندا همیشه کسکین فرقلر اولور. بیر قایدا اولاراق ایمپریالیست، نئوکولونیالیست ماهیتلی بو دؤولتلرده اسارت آلتیندا اولان خالقلارلا تکبورلو داورانیش موناسیبتلری بوتون فورملاردا اؤزونو آیدین گؤستریر. محض بئله بیر موناسیبتین نتیجه‌سینده حاکم میلّت آزارینا توتولموش چوخ‌میلّتلی دؤولتلرده میلّی آزلیقلارین آزادلیق موباریزه‌سینده حاق-عدالت و دموکراسی چالارلاری‌نین اولدوغونو اعتراف ائتمک لازیم گلیر.

کؤچورن: عباس ائلچین