+0 بگندیم
موعاصیر دونیانین کؤله‌لری
بوب بلئک، موعاصیر آمئریکا آنارشیست یازیچیسیدیر. او "امگین لغو اولونماسی" ،"آنارشیزم و آنارشییایا باشقا مانعه‌لر" ،"فئمینیزم فاشیزم کیمی" و س. مشهور ائسسئلرین مؤلیفیدیر.
اونون "امگین لغو اولونماسی" ائسسئسی موعاصیر جمعیتده امگین تنقیدینه حصر اولونوب. بلئک امگی لغو ائدیب اونو اویونلارلا عوض ائتمگی تکلیف ائدیر. بلئکین تکلیف ائتدیگی آلتئرناتیو هئچ ده ایشسیزلیک دئییل، تامامیله باشقا جور تشکیل اولونموش امک نؤوعودور. او ساده‌جه مجبوری امگی ردّ ائدیر، اونون کؤنوللو امکله عوض اولونماسینی تکلیف ائدیر. او، اوخوجولارینی آنتروپولوق مارشالل سالینسین "اووچو-ییغیجیلار" جمعیتی تصویر اولونموش سندلی رومانینا اویغون اولاراق گونده جمعی دؤرد ساعاتلیق ایشله، هرطرفلی تأمین اولونان راحات حیات یاشاماغین مومکون اولدوغونا ایناندیریر. بلئکه گؤره، اوزریمیزده‌کی عدالتسیز وئرگیلر و سیماسینی دَییشدیرمیش کاپیتالیست-قولدارلاردان جانیمیزی قورتارا بیلسیدیک، گونده دؤرد ساعاتلیق کؤنوللو امکله، خوشبخت اینسان جمعیتی قورماق اولاردی.
اونون آشاغیدا وئریلمیش مشهور ائسسئلریندن بیری ائله موعاصیر دونیانین کؤله‌لریندن بحث ائدیر.
1. کؤله‌نین ایقتیصادی آسیلیلیغی اونو دایم ایشله‌مگه مجبور ائدیر. موعاصیر کؤله آرا وئرمه‌دن، اؤله‌نه کیمی ایشله‌مگه مجبوردور. کؤله‌نین بیر آیلیق قازانجی، اونون یالنیز بیر آیلیق ائو کیره‌سین، بیر آیلیق یئمگین، بیر آیلیق گئدیش حاقیندا بس ائدیر. آیلیق قازانج آنجاق بیر آیا بس ائدیرسه، دئمه‌لی او اؤله‌نه کیمی آرا وئرمه‌دن ایشله‌مگه محکومدور. پئنسییا سیستئمی ده بؤیوک ساختاکارلیقدیر. کؤله پئنسییونئر پئنسییاسی‌نین هامیسینی ائو کیره‌سینه و یئمگه وئرمه‌لیدیر، دئمه‌لی پئنسییونئر-کؤله‌نین اؤز ایستکلری اوچون خرجلیه‌جگی علاوه پولو قالمایاجاق.
2. کؤله‌لری ایشله‌مگه مجبور ائدن ایکینجی گیزلی مئکانیزم، یالانچی و هئچ کیمه لازیم اولامایان محصوللارا صونعی طلبات یاراتماقدیر. بئله محصوللاری کؤله‌لره تو رئکلاملار، پیارلار واسیطه‌سیله موعین ماغازالاردا سیرینیر. موعاصیر کؤله‌لر "یئنی" چیخانلاری الده ائتمک اوچون بیر-بیرلری ایله صونعو گؤرونمه‌ین یاریشا جلب اولونور، بونون اوچون ایسه دایانمادان ایشله‌مک مجبوریتینده‌دیرلر.
3. کؤله‌لری ایشله‌مگه مجبور ائدن اوچونجو گیزلی مئکانیزم ایسه کرئدیت سیستئمیدیر. "بورج فایزلری‌نین" سایه‌سینده موعاصیر کؤله‌لر کرئدیت باتاقلیغینا گون-گوندن داها چوخ باتیرلار. هر گون کؤله‌نین بورجو داها دا شیشیر. نتیجه‌ده موعاصیر کؤله کؤهنه بورجونو اؤدمه‌دن یئنی بیر کرئدیتین آلتینا گیریب، بورج پیرامیداسی یارادیر. کؤله‌نین اوزرینده دایم بؤیوین بورج، اونو ایشله‌مگه هوسلندیریر، او حتّی داها کیچیک امک حاقّینا بئله سسینی چیخارمادان ایشله‌مه‌لی اولور.
4. موعاصیر کؤله‌نی گیزلی قولدار اوچون ایشله‌مگه مجبور ائدن دؤردونجو سبب ایسه دؤولت حاقیندا میفدیر. موعاصیر کؤله ائله بیلیر کی، دؤولت اوچون ایشله‌ییر، اصلینده ایسه کؤله پسئودوْ-دؤولتین گلیر منبعییدیر. کؤله‌نین اساس قازانجی قولدارلارین جیبینه گئدیر، دؤولت آنلاییشینی ایسه کؤله‌نین بئینینی دومانلاندیرماق اوچون ایستیفاده ائدیرلر کی، او علاوه سواللار وئرمه‌سین. میثال اوچون، کؤله سوروشا بیلر: نییه من عؤمور بویو ایشله‌ییرم، آما همیشه کاسیب قالیرام؟ نییه هانسیسا موسیسه‌نین گلیریندن کؤله‌لرین قازانج پایی یوخدور؟ بس کؤله‌لردن وئرگی کیمی آلینان پول کیملره اؤده‌نیر؟
5. کؤله‌لری ایشله‌مگه مجبور ائدن بئشینجی گیزلی مئکانیزم اینفلییاسییادیر. کؤله‌لرین قازانجی آرتمادیغی حالدا، قییمتلر بیردن-بیره قالخیر و بو یوللا اونلاری گیزلینجه سویورلار. بئله‌لیکله، موعاصیر کؤله گئت-گئده داها چوخ کاسیبلاییر.
6. کؤله‌لری ایشله‌مگه مجبور ائدن آلتینجی گیزلی مئکانیزم، اونلاری پولسوز ایشله‌مگه مجبور ائتمکدیر. آلدادیلیب باشقا اؤلکه‌یه و یا شهره آپاریلمیش کؤله‌نی گئرییه قاییتماق و یا داشینماز املاک آلماق ایمکانیندان محروم ائدندن سونرا او اوزون مودّتلیگینه پولسوز ایشله‌مگه مجبور اولور. بو مئکانیزم کؤله‌نی دؤزولمز شراییطده، بیر قارین یئمک اوچون ایشله‌مگه مجبور ائدیر. چونکی، کؤله‌نین نه باشقا چیخیش یولو، نه قاچماق اوچون پولو، نه ده گئده‌جگی یئری وار.
7. کؤله‌نی پولسوز ایشله‌مگه مجبور ائدن یئددینجی مئکانیزم، اونون امگی‌نین گئرچک قارشیلیغی حاقّیندا و یا ایستحصال ائتدیگی محصولون دَیری حاقیندا معلوماتین محدودلاشدیریلماسی واسیطه‌سیله مومکون اولور. بو یوللا الده اولونموش آرتیق قازانج، موحاسیباتلیق واسیطه‌سیله کؤله‌لرین خبری اولامادان قولدار طرفیندن گؤتورولور.
8. موعاصیر کؤله‌لرین آتالاری، بابالاری، اولو بابالاری‌نین هانسیسا موسیسه‌نین قورولماسی و بؤیودولمه‌سی اوچون صرف ائتدیکلری امگین قارشیلیغیندا اونلارین اؤزلری‌نین عومومی گلیردن پای آلماق حاقی قانونلا ردّ ائدیلیر. بو یوللا یوز ایللر عرضینده، چوخلو نسیللر بویو، چوخ‌سایلی کؤله‌نین امگی ایله الده اولونموش بؤیوک رئسورسلارین قولدار و اونون اؤولادلاری‌نین جیبینه آخماسی فاکتی اؤرت-باسدیر ائدیلیر.
سیز هله ده اؤزونوزو آزاد ساییرسینیز؟
چئویری: نامیق حوسئینلی
قایناق: kultura.az
کؤچورن: عباس ائلچین
