+0 بگندیم
پانتومیم
سامی پاشازاده سزائی(1936-1859)
هاسئکی طرفلرینده بیر چیخماز کوچه‌نین ایچینده تک دوران اوچ اوتاقلی بیر ائو، بیر مزار کیمی، سونسوز بیر سس‌سیزلیکله دولو ایدی. بیر اسکیمیش‌لیک و اونودولموشلوق ایچریسینده ترک ائدیلمیش حالدا قالیردی. چاتیسیندان قوپان بیر تاختا، دامیندان اوچان بیر کیرمیت، دیوارلاریندان دیگیرله‌نن بیر داش ایللرجه دوشدویو یئرده قالاردی. هردنبیر چیرکین، قوجا بیر روم آروادی -جادوگرلره مخصوص دهشت و سوکونتله- چؤله چیخاراق ائوینده احتییاج دویدوغو وسایتلری ساتین آلار و تلم-تله‌سیک ائوه گیریب ایتَردی. ائوین کیچیک باغچاسیندا دیوارا یاخین بیر بؤیوک آغاج، اییولون او قیزغین گونشی ایستانبولون بو طرفلرینی طاقت‌سیز بیر حرارت ایچینده بوراخدیغی زامان یارپاقلاری‌نین آراسینا گیزلنمیش سرین بیر کولک یایماغا باشلایاراق او ائوین، او محلّه‌نین بیر بؤیوک یاشیل یئلپیگی کیمی هاوانی تزه‌له‌یر و اونا بیر فراحلیق قازاندیراردی…
یازین بیر جومعه گونو، گون اورتاچاغی، بو ائودن، قولتوغوندا بوخچاسی‌یلا چیخان بیر آدام، قاپیسینی ائعتینا و دیقّتله باغلادیقدان سونرا یولونا داوام ائتمه‌یه باشلادی. آرخادان باخیلینجا چیگینلرییله بئلی‌نین گئنیشلیگی عئینی اولاجاق قدر کؤک اولان اوتوز اوچ یاشینداکی بو آدامین ائنلی، آنجاق چوخ قیسا قیچلاری اوزرینده‌کی یوکو ایسته‌دیگی طرفه آپارماق دا چتینلیک چکدیگی گؤرولوردو… بو اوزاق محلّه‌لرین تنها کوچه‌لرینده دوشونجه‌لی، غملی بیر شکیلده یولونا داوام ائدن بو آدام، خالقی گولدورمک اوچون گئدیردی…
اینجه تاختالارلا تیکیلمیش و ییخیلماماق اوچون اطرافینا دستکلر وورولموش بیر بینانین اؤنونه گلدی. بو بینانین قاپیسی‌نین اوزرینده آغ کاغیذا بؤیوک قارا یازییلا بو لؤوحه آسیلمیش ایدی:
"مشهور پاسکالین پانتومیماسی. بورادا هر جومعه و بازار گونلری مشهور پاسکال چئشیدلی هونرلر و گولونج اویونلار ایجرا ائدر. قییمتلی موشتریلری‌نین بگنمه‌سینی قازانان پاسکال، هر هفته یئنی اویونلارینی گؤستری صحنه‌سینده سرگی‌له‌یه‌جک!"
پاسکال، اؤزو ایدی. تئاتری‌نین قاپیسیندان گیریب بوخچاسینی آچاراق، هئچ دییشمه‌ین اویونونا مخصوص تومان بیچیمینده‌کی آغ شالوارینی، باشینا ایتی آغ پاپاغینی گئیدیکدن و بوتون اوزونو اوُنلارا، قورباغا باخیشلی قارا گؤزلری‌نین آلت قیسیملرینی قیرمیزی‌یا بویایدیقدان بیر ساعات سونرا ایدی کی -بوش ذئهینلرله قایغیسیز کؤنوللردن چیخیب یوکسه‌لن- قهقهه صدالاری و آلقیش سسلری آراسیندا اویونونو سرگی‌له‌ییردی.
اویوندا بیر قادینا عاشیقمیش رولو اوینایان پاسکالین، ائلان-ای محبت اوچون دیلینی چیخارماسی و اونون سئوگیسینی قازانماق اوچون مایاللاق وورماسی اوراداکی خالقی چوخ گولدوروردو. تئاترین بئزدن تاوانینی باشینین اوستونده توتان اورتاداکی حرکتلی دیره‌گه آرخاسینی دایایاراق، آغیزینداکی سیقارئت ایله اویونو تاماشا ائدن بیر تاماشاچی:
‘پاسکالین دیلینی چیخارماسی یوخمو؟ اینسان بونا گولمکدن هوشونو ایتیریر! دئییردی. اونسوز دا بونو اورادا کیچیک ستوللارین اوزرینه اوتورانلارین اکثریسی تصدیق ائتمیشدی. اویونچولارین یانینداکی لوژادا، او معصوم، او اوشاقجا گولوشلری حیاتین آغریلارینا تسلّی اولا بیله‌جک گنج قیزلاردان بیری، تام بیر جوشغو و سئوینجله قانادلارینی یئلله‌یه‌رک اوچوشان قوشلار کیمی، او کیچیک چهرایی دوداقلاری‌نین اوزرینده نورانی بیر تبسّوم اولدوغو حالدا، اللرینی بیر-بیرینه چیرپاراق پاسکالی آلقیشلاییردی. "ائفتالیا" آدینداکی، ایییرمی یاشیندا، بو گنج قیز قوجا آناسییلا همن هر هفته بو لوژایا گلیردی. آناسی: ‘قیزیم بورادا چوخمو اَیله‌نیرسن؟ دئیه سوروشدوغو واخت؛ ائفتالیا، پاسکالی اؤلن سئویملی ایتینه بنزتدیگینی و بعضاً ده اونون حرکتلری‌نین و رفتاری‌نین، بیر دفعه گؤروب ده چوخ خوشونا گلن بیر مئیمونو آندیردیغینی سؤیله‌یردی.
او گون ایسه آغ کتانلار، سِحری تبسّوملر ایچینده اولان بو گنج قیز، او سس-کویلر آراسیندا، بیر حئیوان قدر سئویملی گؤردویو و بگندیگی اویونچویا، لوژادان چیچک آتیردی. آتدیغی بو چیچکلر، پاسکالین اوزونه کؤکسونه توخوندوقجا الی‌ایله اورگینی توتاراق ان جان آلان یئریندن وورولموش ییرتیجی بیر حئیوان کیمی آجی آجی فریاد ائدیردی.
بیر ایکی دقیقه سونرا تئاتری‌نین ایچ طرفینده‌کی تورپاغین اوزرینه اوتوراراق، هله گولدوردویو آداملارین قهقهه‌لری داوام ائدرکن ایچینی چکه چکه آغلاییردی. بو یازیق پاسکال، او گؤزل ائفتالیانی سئویردی، بو قوصورلو بدن، او قوصورسوز وارلیغا عاشیق اولموشدو!
آنجاق کؤنولونون ان گیزلی بیر بوجاغیندا گیزله‌دیگی بو محبتینی کیمسه‌یه سؤیله‌مه‌یه، کیچیکلیکدن بری هر دردینی پایلاشدیغی ائوده‌کی قوجا خیدمتچیسییله بئله حسبحال ائتمه‌یه جسارت ائده بیلمیردی. عؤمورونده هئچ بیر قادینین بگَنن باخیشلارینا، هئچ کیمین ایلتیفاتلی داورانیشلارینا نایل اولا بیلمه‌میشدی. اؤزوندن گؤزله‌نیلن یالنیز گولدورمک ایدی. باخ، بو اینجیک حالیندا، گؤزیاشلاری ایچینده اولدوغو بو کدرلی واختیندا بئله هر کس قهقهه‌لرله اونا گولوردو.
آخشامدان سونرا اویون بیتدیگینده یئنه بوخچاسینی قولتوغونا آلاراق گلدیگی یولدان چکینگن بیر بیچیمله ائوینه عودت ائدیردی. اوتاغی‌نین قاپیسینی آچاراق، ایچینده کیمسه اولمایان ائوینده، بیری‌نین گزیب گزمه‌دیگینی، پنجره‌سینی قالدیریب، کوچه‌دن کیمسه‌نین کئچیب کئچمه‌دیگینی آنلادیقدان سونرا گؤزل ائفتئلیاسینی دوشونمه‌یه باشلادی.
بو گون اویوندا اؤزونه نه اوچون او قدر گولموش ایدی گؤره‌سن؟ قوینونداکی چیچکلری چیخاریب اینجیتمه‌دن و حؤرمتله اؤپدوکدن سونرا، اوتاغی‌نین ان یوکسک یئرینه قویدو. "بو چیچکلر، آه بو چیچکلر منی اؤلدوره‌جک." دئییردی.
اؤزونو بیر دفعه قبول ائده‌جک اولسا… بو اوتاقلاری ساخسیلارلا دوناتاجاق، او گؤزل ائفتالیاسینی بو کونجه اوتورداجاق، نه قدر غریبه حئکایه‌لر وارسا آنلاتاجاق، بوتون گئجه اونو گولدوره‌جکدی. چوخ گؤزل بیر یوخودان اویانار کیمی باشینی قالدیردی. آه، چوخ دا چیرکین ایدی، عالمین مسخره‌سی ایدی. آغلاماغا باشلادی.
سون گونونده پیس بیر خبر گتیرن او آی نه قدر سورعتله گلیب کئچمیش ایدی. ایکی هفته‌دن بری تئاترینا گله بیلمه‌ین ائفتالیا ائوله‌نیردی. یازیق پاسکال، بیر جومعه گونو اری‌ایله بیرلیکده گلن ائفتالیانی گولدوردوکدن سونرا، اورگینی پارچالایان کدرینی فرق ائتدیرمه‌مک اوچون باشینی اؤنونه اَیه‌رک ائوینه گئدیب ایچینه قاپاندیغی اوتاغی‌نین قاپیسینی سورگوله‌دی.
ائرته‌سی سحر گون اورتادان سونرا قاپیسینی قیراجاق کیمی ووران قوجا روم آروادی هئچ بیر جاواب آلا بیلمه‌یینجه، تام بیر قورخو و تلاش ایله محلّه‌دن ییغدیغی آداملارلا، قاپیسینی قیریب اوتاغا گیردیلر. اوتاغا گیرر گیرمز هر کس گولوشمه‌یه باشلادی. چونکی پاسکال آسیلمیش بیر آدام تقلیدی ائده‌رک او مشهور مهارتییله دیلینی چیخارمیشدی.
حیاتیندا هر کسی گولدوردویو کیمی، اؤلومونده ده کیمسه‌نی آغلادا بیلمه‌ین یازیق پاسکالین بو سفرکی حالی تقلید دئییل، اؤلوم کیمی حقیقت ایدی.
کؤچورن: عباس ائلچین
