مجلیسین دوُزوُ
اوزئییر حاجیبیلی
من چوخ مجلیسلرده اولموشام و چوخ نیطقلر ائشیتمیشم و چوخ فیکیرلر ائتمیشم و فیکریمین آخیری بیر یانا چیخماییب و معطل قالمیشام.
مثلا، مجلیس عومومی بیر مجلیسدیر. بورادا هر جوره آداملار واردیر. ستول حاضیر اولور. زاکوسکا اورتالیغا قویولوب، بوتیلکالار سالدات کیمی دوزولور. اهلی-مجلیس ییغیلیر ستولون باشینا. یئمکدن قاباق اولجه بیر تامادا سئچیلیر. هرچند تامادا سئچیلمگین اؤزو ده بؤیوک بیر مسلهدیر، آما من اونو موختصر کئچیرم.
بلی، تامادا امر ائدیر کی، فینجانلار شرابلا دولسون. اهلی-مجلیس کامالی-دیقتله قولاق آسسین، چونکی سعدی بویوروبدور کی، مستمع صاحب سخن را بر سر کار آورد.
تامادا باشلاییر:
- حضرات، من بیر نئچه کلمه سؤز ایله….
- خئییر آ، تامادانین سؤزلرینی یازساق، قزئتده یئر قالماز، قوی موختصرینی عرض ائلهییم: تامادانین نیطقیندن بو چیخیر دانیشانی دینلهییجی روحلاندیرار. کی، دونیادا روستم زال کیمی پهلیوان اولا بیلمزدی. بس مجلیسیمیزه زینت وئرن مشدی مردان دخی بیزیم عصریمیزین روستم پهلیوانیدیر، یعنی قوچودور، ایچک اونون ساغلیغینا.
بو حالدا اهلی-مجلیسدن بیر نفر " آتا سرچه " یئریندن جلد قالخیب چیغیریر کی، " جاماعات، دایانین. تامادا ایذن وئریر، بیر-ایکی کلمه ده من آرتیریم " .
تامادا ایذن وئریر و " آتا سرچه " دئییر:
- جاماعات، همین مشدی مردان جنابلارینی بلکه سیزدن تانیمایان اولا. من بونو سیزه بیلدیریرم کی، بو جنابین ایگیدلیکده و قوچولوقدا میثلی یوخدور. اونون اللیدن یوخاری دوشمنی وار ایدی، هامیسینی اؤلدوردو. مشهور مشدی قوربان قارداشلارینی بازاردا اؤلدورن ده همین بو جنابدیر. اودور کی، بو ایستکانی اونون ساغلیغینا ایچیب، دیبینی اؤپورم. " آتا سرچه " دئدیگینی ائله ییب، سونرا آرام اولور.
اولده من فیکیر ائدیردیم کی، یاخشی، هرگاه بو تعریف اولونان جناب آدام اؤلدورن و باشکسندیرسه، اوندا بونون یئری سیبیردیر و یا دار آغاجیدیر. بس نئجه اولور کی، هله اونون ساغلیغینا شراب دا ایچیلیر؟
تامادا گؤزلرینی بیر نؤقطهیه دیرهییب، فیکره مشغولدور. گؤرونور کی، ایکینجی نیطقی حاضیرلاییر. فیالواقع تامادا بیر ده ستکانلاری دولدوروب، بو سفر بیر بَی حاقیندا دانیشیر و تکلیف ائدیر کی، اونون ساغلیغینا ایچیلسین. حال بئله ایکن ایکینجی " آتا سرچه " جلد یئریندن قالخیب، با ایذنی-تامادا دئییر:
- حضرات، همین بو بَی جنابلاری جمعیجوملةنی ایکیجه ایل قوْروْدسکوْْْی ایشکوْللادا درس آلیبدیر آما با این همه بو گون آدووْکات، پیرکوُروُر، سوُدیا و بونون کیمی بؤیوکلر مجلیسینده او قدر اوتوروبدور کی، بو ساعات اوروسون زاکوْنوُنوُ ازبر بیلیر. اودور کی، بو گون گؤتوروب بیزیم بیریمیزدن بیر عریضه یازیب ایچرییه گؤندرسه، سیزی ایناندیریرام کی، گونو بو گون همین آدامی سامسیم سیبیره گؤندررلر. ایچیرم بو بادهنی بَییمیزین ساغلیغینا. اوخای….
ایندی من یئنه فیکیر ائدیرم. هرگاه بو بی دوغرودان دا، دانوس یازیب، خالقی سیبیره گؤندریرسه، هئچ یاخشی آدام اولماز. بس نئجه اولور کی، بونون ساغلیغینا شراب دا ایچیلیر؟
تامادایا گؤز یئتیریب گؤرورم کی، اوچونجو نیطقی داها دا هوندوردن حاضیرلاییبدیر، چونکی تاثیری-شراب دخی کؤمک ائتمکدهدیر. بلی، امر گلیر، بوشالمیش ستکانلار تزه دن دولور. تامادا اهلی-مجلیسدن بیر تاجیری تعریف ائدیر. نیطق تامام اولان کیمی، اوچونجو " آتا سرچه " یئریندن قالخیب، تامادانین نیطقی نین دالیسینی اوزادیر. " آتا سرچه " دئییر:
- حضرات، هامان بو تاجیر بو گون کوچه و بازاردا آرشین مالی ساتانلاردان دئگیل، ها! بو جناب اوْپتوُم ساتان آداملارداندیر و اؤزونون ده بو گون مسکو شهرینده او قدر اعتیباری وار کی، گونو بو گون گئدیب موْروْزوْوا و یا بیر غئیری فابریکانتا دئیه کی، واسیلیی فیودوروویچ، مثلا، کربلایی جعفرین ایشی پیس کئچیر، اونا مال بوراخما. بیر ده گؤرورسن کی، کربلایی جعفرین کرئدیتی باغلاندی. یالان دئییرمسه آتام او دونیایا ایت صیفتینده گلسون. اونا بینأن، ایچیرم چاخیری تاجیریمیزین ساغلیغینا و کثرتی-محبتدن گرک، سن اؤلسن، سنین اوزوندن اؤپم، مشدی باغیر " ،- دئییب، قونشوسونو قوجاقلاییر. قونشوسو دئییر کی، " بالام، داها منی نه اوچون اؤپورسن، گئت، تاجیری اؤپ! "
من ده فیکیر ائدیرم کی، یاخشی، هرگاه بو تاجیر، خالقین کرئدیتینی باغلایاندیرسا، یامان آداملارین بیریسیدیر، داها بونون ساغلیغینا ایچمک نه اوچون؟
سونرا گلن نیطقلره قولاق آسیب گؤرورم کی، مجلیسده داها ائله قابیلی-احتیرام آدام یوخ ایمیش و " آتا سرچه " لر دخی جیک-جیک ائلهمیرلر. بس آخیردا معلوم اولور کی، بیزیم مجلیسیمیزین دوزو اوچ نفردیر: بیری باشکسن، بیری دانوس یازان و بیری ده مردومآزار اوغلو مردومآزار.
کؤچورن: عباس ائلچین