+0 بگندیم
سید اشرف الدین قزوینی (1943-1872)
کؤچورن: حسین قاراقانلی
سید اشرف الدین حسینی قزوینده 1872 ایلینده (1287 هجری قمری) دونیایا گلمیشدیر. اوشاق ایکن آتاسی سید احمد حسینی قزوینی اولوب، سید اشرف یئتیم قالمیشدیر. جوانلیق چاغیندا عراق یولون توتولوب کربلایا گئتمیشدیر اما اوردا قالا بیلمه ییب وطن دؤنموشدور. تحصیل آلماق آماج ایلا تبریز گئدیب، مقدماتی تحصیلی اوردا گئچیرمیشدیر. تحصیلی بیتیردیکدن سونرا 1908 ایلینده رشت گلیب نسیم شمال و سور اسرافیل آدیندا قزئتلری چیخارماقا باشلامیشدیر. بونا گؤره اونا سید اشرف الدین گیلانی و نسیم شمالدا دئییلر.
سید اشرف الدین گونئی آذربایجانین مشروطیت انقلابی دؤنمی شعرینین اؤنم‌لی تمسیلچیلریندن‌دیر. او قزئتلرده یازدیقی شعرلرده گونون اؤنم‌لی مسئله لرینی، طنز، هجو و فکاهی بیچیمده باشارییلا یازمیشدیر. اثرلرینده ایران تورک خالقی‌نین اوزون ایل‌لار وئردیگی آزادلیقا موجادیله سینی و بو موجادیله نین قهرمان‌لاری‌نین قان‌لاری باهاسینا الده گتیرتیگی نسبی آزادلیق و اعلان ائدیلن آنایاسایی آلقیشلامیشدیر. او یان‌دان یئنی قورولان مجلیسی بؤیوک اومودلار بسله دیگینی گؤرستمیشدیر.
سید اشرف الدین قزوینی، او دؤنمین سیاسی و اجتماعی طنزی نین، تنقیدی رئالیزمی‌نین گؤزل اؤرنکلرینیدن اولموشدور. شعرلرینده اؤزللیکله مشروطیت حرکتی و ایران تورکلرینین میللی موجادیله لرینی قاباردیب اؤزه چیخارتمیشدیر. آیریجا قزوینی، «شاهنامه» و «فقیر فقرا» و «یوخسول‌لارین و دؤولتلی لرین مقایسه سی» کیمی شعرلرینده اؤلکه ده حؤکوم سورن آچلیق و دیلنچی‌لیگی تصویر ائتمیشدیر. خالقین پیس دوروما دؤشمه سینده شاهی گناهلی اولدوقونو ایره لی سورموشدور.
سید اشرف الدین آذربایجانین، فارس و روس ایش بیرلیگی ایله ییخیلیب، ایکی یه بؤلونمه سین بؤیوک بیر تاثر ایله «ای وای وطن وای» و بیر چوخ آیری شعرلرینده دیله گتیرمیشدیر. قزوینی نین شعرلری 1928 ایلینده «نسیم شمال» آدی آلتیندا بالاجا بیر مجموعه شکلینده بمبی ده و داها سونرادا “کیتاب بار بهشت” عنوان ایله نئچه دفعه تهراندا نشر ائدیلمیشدیر. سید اشرف الدین قزوینی 1943 ایلینده تهراندا وفات ائتمیشدیر. آشاغی دا سید اشرف الدین نین شعرلریندن بیر نئچه اؤرنک اوخویا بیلرسیز.
ظفر ترانه سی
حق اولا امداد رس کارینیز!
میللت-ی تبریز، خدا یارینیز
هامینیز، ای میللت-ی ناموسکار
اولدو ایگیدلیکده رشادت سوار
لؤح-ی زرینده قالیر یادیگار
شؤهرتینیز، شانینیز، آثارینیز
میللت-ی تبریز، خدا یارینیز!
ظلم کؤکون ائیله دینیز تار و مار
باغ-ی وطن اولما‌لی‌دیر خلد زار
قالدی او شان‌لی آدینیز پایدار
فخر-ی جهان اولدو نگهدارینیز
میللت-ی تبریز، خدا یارینیز!
اهل حسد رغمینه اول ارجمند
ائیله دی ایران‌لی‌لاری سربلند
پشه هجومو اولاماز سودمند
باد-ی ظفر اولدو ایناندارینیز
میللت-ی تبریز، خدا یارینیز!
ای وطن، اولسون سنه بیزدن سلام،
ارض-ی غم افزا، سنه اولسون سلام،
قبر-ی شهیدان، سنه اولسون سلام،
شیرفکن‌دیر او علمدارینیز،
میللت-ی تبریز، خدا یارینیز!
شیرپسندانه هنر ائتدینیز،
سعی ایله احراز-ی ظفر ائتدینیز،
خلعت حریتی خوش گئیدینیز،
به... نه گؤزل کیسه زر تارینیز!
میللت-ی تبریز، خدا یارینیز!
سیزسینیز ایراندا شجاعان بو گون
میللت اوچون اولمادا قوربان بو گون،
عدل سیزینله تاپاجاق جان بو گون،
مین یاشاسین باقر و ستارینیز،
میللت-ی تبریز خدا یارینیز!
بایراقینیز لوحه-ی فتح و ظفر،
رهبر-ی حریتتینیزدیر هنر،
باغ-ی حقیقتده اوچان روحلر،
نصرت-ی فیاض مددکارینیز،
میللت-ی تبریز، خدا یارینیز!
رشت ناسیلدیق سیزه اولسون عیان:
رشت آییق، قان‌لاری آتشفشان،
اولدو سیپهدار بیزه پاسیبان،
بلی، اودا یار و هوادارینیز،
میللت-ی تبریز، خدا یارینیز!
رشت بهشت اولدو او سالار ایله
گؤزلریمیز آیدین او رخسار ایله
تووم اولا حفظ بو دیدار ایله
شاد ائدییور کؤنلومو اخبارینیز
میللت-ی تبریز، خدا یارینیز!
عشق ایله جان وئرمگه گیلانی‌دن
دورمادا‌دیر، دورمادا پیر و جوان
جمله مسلح دورور ای قهرمان
گؤزلری جوینده-ی دیدارینیز!
میللت-ی تبریز، خدا یارینیز!
جنبشه آماده صفاهانیان
شورشه حاضر همه گیلانیان
بونلار ایله فخر ائدیر ایرانیان
آیدین اولا چشم-ی عمل بارینیز،
میللت-ی تبریز، خدا یارینیز!
وقت-ی صفا، موسم-ی عشرت دئییل
حفظ-ی وطندن نه گؤزل‌دیر؟ دئییل
اشرفه واردیر می سخنده بدیل؟
گؤزله ییرم تا گله اشعارینیز
میللت-ی تبریز، خدا یارینیز
قولاق آسان کیمدی
قانون دئیه نعره چئکک، فریاد ائدک هاچاناجان؟
کیم‌دیر بونا قولاق آسان؟
فقیرلرین احوالینی وار می سوران، اونا یانان؟
کیم‌دیر بونا قولاق آسان؟
بی حال دوشن سر خوشلارین مکانی‌دیر بوتون بازار
هامی دیندن اولوب بئزار
قالماییب‌دیر آبیر حیا، قالماییب‌دیر اینصاف وجدان
کیم‌دیر بونا قولاق آسان؟
نه علم وار، نه ترقی، گؤرونمه ییر معروف آدام
دییشیب‌دیر اخلاق تمام
هانی ائله بیر عالیم کی، حق یولونو وئره نیشان؟
کیم‌دیر بونا قولاق آسان؟
مقدس‌لیک شعله سیندن محروم اولوب بوتون عالم
چولغاییب هر یانی غم
پالتار هانی بیز گئیینک اینیمیزه راحت، آسان؟
کیم‌دیر بونا قولاق آسان؟
“ارباب رجال” دؤورودور مو، آشیب داشا هر قباحت
شخصیت لر اولا قحط؟
هانی، هانی بارماق ایله گؤرسه دیلن بیر مرد اینسان؟
کیم‌دیر بونا قولاق آسان؟
عالیملرده روح‌دان دوشوب، اولوب‌دورلار خانه نشین
ماتمگاها دؤنوب‌دور دین
بس بیز نیه یاس پالتاری گئیمه میشیک بو واختا جان؟
کیم‌دیر بونا قولاق آسان؟
توی‌دور بو گون قونشولوقدا، آی هر سیرره بلد ملا
بارک الله، بارک الله
نه واخت نبات پاییمیزی آلاجاییق بیز او توی‌دان؟
کیم‌دیر بونا قولاق آسان؟
یوز یوز صدا عرشه قالخیب، نئشه لره وئریلمیر سون
اوخودوقجا گرامافون
گؤره جئییک علمینی فاضلرین بس نه زمان؟
کیم‌دیر بونا قولاق آسان؟
عیاش لاردان، قاتلردن نه گؤزلرسن بئله گونده؟
ای گناهکار، عاصی بنده
هارادا‌دیر بو موشگولو، بو چئکیلمز دردی یازان؟
کیم‌دیر بونا قولاق آسان؟
هاردا قالدی “ان سرت من البصره الی الکوفه”ده
هاردا قالدی “مؤقوفه”ده
هاردا قالدی غریبلره وئریلن او فطره- احسان؟
کیم‌دیر بونا قولاق آسان؟
شراب، قمار مجلیسینده تاراج اولور ائلین واری
بوشدور احسان قازان‌لاری
مسجید اهلی هاردا قالیب، قدسیه چاغیریش، اذان؟
کیم‌دیر بونا قولاق آسان؟
بیری سوردو: “هارا گئتدی رحم دیل‌لیک، مردلیک، حیا؟”
جاواب گئلدی: “آه... هاوایا”
هارا اوچوب خوش خبرلر مژده چی‌سی؟ دؤنر هاچان؟
کیم‌دیر بونا قولاق آسان؟
یئدیلر علم حالواسینی گنجلر درسه گئده گئده
هضم ائتدیلر مدرسه ده
لوت درویشین پایی هانی، آی بامزه، لؤتو حسن
کیم‌دیر بونا قولاق آسان؟
معارفدن اوزاق دوشوب ایران اوغلو، ایران قیزی
کؤردو لالدی تن یاریسی
مظلوم‌لارین اللرینده یوخدور علاج، یوخدور عصا
کیم‌دیر بونا قولاق آسان؟
امکچیلر ایلشمیشدی چیمنلیکده غم‌لی ناشاد
بیردن دوردو ناله، فریاد:
“هانی بیزیم اشرفیمیز، دردیمیزی یازیب پوزان؟”
کیم‌دیر اونا قولاق آسان؟
قایناق: آغ داغ کیمی ویقارلی
