تورک دونیاسی اوچون اورتاق دیل - زامانین طلبی
20.جی عصرین اوّللرینده ایستر آذربایجاندا، ایسترسه ده تورک خالقلارینین یاشادیغی دیگر بؤلگهلرده میلّی دیرچلیش، میلّی اویانیش پروسهلری تورک خالقلارینین بیرلیگی ایدئیاسینی دا آکتواللاشدیردی.
تورک خالقلارینین بیرلیگی ایدئیاسیندا اؤنملی مسلهلردن بیری ده اورتاق دیل مسلهسی ایدی. اوزون مودّت تزار روسیهنین اسارتی آلتیندا یاشایان تورک خالقلاری آراسیندا اورتاق اونسیت دیلینین یارادیلماسی مسلهسی دؤورون ضروری پروبلملریندن بیرینه چئوریلمیشدی. اسماعیل بیگ قاسپیرالینین نشر ائتدیردیگی " ترجومان " قزئتی، جلیل محمدقولوزادهنین آذربایجاندا چیخاردیغی " موللا نصرالدین " درگیسی تکجه روسیهنین اسارتی آلتیندا اولان تورک خالقلاری طرفیندن دئییل، هم ده ایمپراتولوغون سرحدلریندن چوخ-چوخ کناردا سئویله-سئویله اوخونوردو. بوندان علاوه ، 20. عصرین اوللرینده تورکیه ایله علاقهلرین گوجلنمهسی ده اورتاق دیل ایدئیاسینی گوندمه گتیرمیشدی. خوصوصیله، تورکیه ده تحصیل آلمیش آذربایجان ضیالیلاری بو ایدئیانین گئرچکلشمهسی اوغروندا موباریزهسینی قئید ائتمک اولار.
20. عصرین اوللرینده هم تورکیه ده، هم ده آذربایجاندا میلّیتچی قووّهلر تورکچولوگو بؤیوک بیر حرکاتا چئویردیلر. بو حرکاتین اؤنجوللری یوسف آکچورا، احمد آغااوغلو، علی بیگ حسینزاده، صیا گؤک آلپ، ابراهیم شناسی، نامق کمال، بکیر چوبان زاده ایدی.
آردینی اوخو/ Ardını oxu