دیریلیک (درگی)
دیریلیک - آذربایجان تورکلرینین میلّی وارلیغینی قورویوب ساخلاماق اوغروندا موباریزه آپاران درگی. 1914-جو ایل سئنتیابر آیینین 16-دان 1916-جی ایلین اورتالارینا کیمی چاپ اولونموش سیاسی تورک مجموعهسی.
فعّّالیتی
"دیریلیک" درگیسی 1914-جو ایلین سئنتیابر آیینین 16-دا مطبوعات فعالیتینه باشلامیشدیر. بو درگی میرزه بالا محمدزادهنین یازدیغی کیمی، هم ده سیاسی بیر تورک مجموعهسی ایدی. 1914-جو ایلده 8، 1915-جی ایلده 9، 1916-جی ایلده ایسه 7 نؤمرهسی چاپ اولونموشدور. 1916-جی ایلین اورتالاریندا نشری دایاندیریلمیشدی. مجموعهنین صاحیب ایمتیازی ابولفضل مطلبزاده، مودیری ایسه علیعیاس مذنب ایدی. محمد امین رسولزادهنین، کاظم اوغلونون، عبدالخالق جنّتینین، علی ستارلی، جعفر جبارلینین، علی آغا واحدین ایشتیراک ائتدیگی بو مجموعهده ادبی نومونهلر ده اوخوجولارا چاتدیریلیردی. مطبوعات تاریخینین آراشدیریجیلاری "دیریلیک" درگیسینی ادبی-مفکوره مرکزلریندن بیری حساب ائدیرلر. جومهوریت ایدئیاسینین مؤلیفلریندن اولانمحمد امین رسولزادهنین میلّی شوعور کونسئپسیاسینین پروقرامی اولان "دیریلیک ندیر؟" آدلی مشهور اثری ده بو درگیده چیخمیشدیر. روس ایمپئریاسینین دونیایا حاکیم اولماق پلانلاریندان بحث ائدن "روس ایمپئراتورو بؤیوک پیوترون وصیتنامهسی" آدلی تاریخی سند ده "دیریلیک"ده درج اولونموشدور.
مرامی
مجموعهنین ان باشلیجا مقصد و مرامی آذربایجان تورکلرینین سیاسی شوعورونو فورمالاشدیرماق، اونو میلّی وارلیغینی قورویوب ساخلاماق اوغروندا موباریزهده بیرلشدیرمک ایدی. درگینین ایلک ساییندا باش موحریر علیعباس مذنیبی "مقصدیمیز" آدلی مقالهسینده بشریتین سون اوچ-دؤرد مین ایللیک تاریخینه سیاحت ائدیر، فیکیرلرینی عومومیلشدیریر، خالقی بو تاریخی ایمتاحانلاردان عیبرت درسی آلماغا سسلهییر، فیزیکی و معنوی دیریلیگین اؤلوم-دیریم موباریزهسی ایله الده ائدیلدیگینی گؤستریر. "دیریلیک"ده 20. عصرین اوّللری آذربایجان رومانتیک ادبیاتینین بیر سیرا دَیرلی نومونهلری چاپ اولونموش، ادبی-بدیعی فیکرین فورمالاشماسینا خیدمت ائتمیشدیر. امین عابید مُطلبزادهنین ،ام گلثومون ، رجب افندیزادهنین ادبی یازیلاریندا وطنه محبّت، ایسلام اخلاقینا اویغون اینسانی موناسیبتلر تبلیغ اولونوردو."دیریلیک" بوتون فعالیتی بویونجا آذربایجان خالقیندا میلّی منلیک شوعورونون یوکسهلیشینه خیدمت ائتدی. "دیریلیک" آذربایجان مطبوعاتی تاریخینده ایدئیا رهبری علیعباس مذنبین 1911-جی ایلده آرزو ائتدیگی "مطبوعاتین کلامی، عصرین کلامی اولمالیدیر" شوعاری ایله نشر ائدیلدی و تاریخلشدی.
نشرینی دایاندیرماسی
درگینین نشری 1916-جی ایلین اورتالاریندا دایاندیریلمیشدی.
کؤچورن: عباس ائلچین