اؤلو توتماق 

 علی نظمی (1946-1878) 

      موللا عمی! بیز موسلمانلار نه قدر کی، دیریلیگیمیزده مردیم‌آزار اولوروق، ایکی او قدر ده اؤلندن سونرا مردیم‌آزار اولوروق. سندن ده عاییب اولماسین، منیم بیر بالاجا اوغلوم وار، سنین نؤکرین. نئچه گوندور برک ناخوش ایدی. نه قدر داوا-درمان ائله‌دیکسه، یاخشی اولمادی. آخیر بو نئچه گونلرده آتاسینا آللاه رحمت ائله‌میش منیم بیبیم گلدی بیزه چیخدی. اوغلومو ناخوش گؤروب، آنامدان سوال ائله‌دی کی، آی قیز ملک‌نیسه، بو اوشاغین آزری ندیر؟ 

  آنام دئدی آی خانباجی، واللاه بیلمیرم. بیبیم دئدی آی قیز، باخیرام اوشاغین گؤزلری سارالیب، کیرپیکلری قوش-قوش اولوب و باشی‌نین توکلری بیز-بیزدیر. یقین اوشاغین بیر آیری آزاری یوخدور، آنجاق اوشاغی اؤلو توتوب! یا رحمتلیک باباسی، یا ننه‌سی، یا دا بیزیم رحمتلیک بدیرجاهان باجیم توتوبدور. دور بونو آپار قیزخانیم باجی نین یانینا، بیر ایی فالینا باخدیر. هر کس، یا هانسی اؤلو توتموش اولسا، بیلسین و دئسین گؤرک اؤلو نه ایسته‌ییبدیر. آنام دا گئدیب قیزخانیم باجینی گتیردیب ائویمیزه اوشاغین یانینا. قیزخانیم خالا الینه بیر ایی آلیب و بیر الک قاباغینا قویدو و الگین اوستونه ایکی پارچا چؤرک و ایکی قیریخ کؤمور قویدو و ایگی بیر نازیک ساپ ایله توتدو الگین اوسته اورتاسیندا... و دوداغی‌نین آلتیندا باشلادی میریلداماغا. اون دقیقه‌دن سونرا ایگی یئره قویوب اوزونو توتدو بیبیمه و دئدی: آی قیز، اوشاغی رحمتلیک بدیرجاهان باجین توتوبدور. و اؤزو ده یوخا ایله حالوا ایسته‌ییبدیر. تئز اولون بیر قازان حالوا بیشیریب پایلایین یئددی ائولی قونشویا، یوخسا اوشاق ایکی گونه کیمی قالماز، اؤلر! 

    موللا عمی، همان ساعت آنام دیرندی اوستومه 4 گیرونکه یاغ، 20 گیرونکه اون، 6 گیرونکه شکر، 2 میثقال زعفران مندنجه آلدی و همان ساعت بیشیریب پایلادی یئددی ائولی قونشویا و قالانین دا اؤزلری آلاباختا پالید اودان کیمی بییاخ اوددولار. ایندی اوشاق یاخشیدیر آللاه بیبیمین ده و قیزخانیم خالانین دا آتالارینا رحمت ائله‌سین، یوخسا اوشاق اؤلوب گئتمیشدی! بوندان سونرا من بئله-بئله ایشلره شکّ ائله‌مه‌یه‌جگم. هه... اونو دئییردیم کی، موسلمانین اؤلوسونو دیریسیندن مردیم آزار اولور، منی گئنه بئش-اون مانات خرجه سالدی.   

  کند خرجینیز مشدی سیژیمقولو 

  " موللا نصرالدین " ، 1907، نؤمره 27.

کؤچورن: عباس ائلچین