قوتادغو بیلیك كیتابی (Qutadğu bilig kitabı)
قوتادغو بیلیگ، ایسلامی دئویر تورك ادبییاتی نین بیلینن ایلك اثرلریندن بیریدیر. " موتلولوق بیلگیسی " آنلامینا گلن اثر، یوسوف خاص حاجیب(1077-1017)طرفیندن خاقانینه لهجه سییله یازیلمیشدیر. هر ایكی دونیادا دا موتلو یاشاماسی اوچون اینسانا گركلی یولو گؤسترمگی آماجلایان قوتادغو بیلیگ، عروض اؤلچوسویله یازیلمیش، دیداكتیك بیر اثردیر. ایچریك آچیسیندان چوخ زنگین بیلگی، گؤرگو،اخلاق، كولتور اؤگه لری داشییان اثر، هم دولت ایشلگیشی هم ده فردلرین توپلوم ایچینده كی گؤرولرینی قونو آلمیشدیر. اثرده ایده ال بیر توپلومون نئجه میدانا گلجگی و دولت ایداره چیلرینده بولونماسی گركن نیته لیكلر اؤیوت وئریجی بیر طرزده دیله گتیریلمیشدیر.
آلگوریك (تمثیلی) بیرمناظیره كاراكترینده اولان اثرده یازار؛ عدالت، عاغیل، سعادت و دولتی تمثیل ائدن دؤرد قهرمانی قونوشدورور. بو قهرمانلارین (گون دوغدی: حكمدار، قانون؛ آی دولدی: سعادت؛ اؤگدولمیش: عاغیل؛ اودگورمیش: عاقیبت، گله جك) چئوره سینده گلیشن اولایلارلا، دولت ایداره سی نین و سوسیال دوزه نین نئجه اولماسی گركدیگینی آنلادیر.
مثنوی طرزینده یازیلان و 6645 بیتدن میدانا گلن اثرده، دؤرتلوكلره ده یئر وئریلمیشدیر. ادبییاتیمیزدا عروض اؤلچوسونون قوللانیلدیغی ایلك اثر و ایلك مثنوی اولاراق قبول ائدیلن قوتادغو بیلیگ، بیر نصیحت نامه و سیاست نامه دیر.
قوتادغو بیلیگ كیتابیندان اؤیوتلر:
1. عاغیل بزه گی دیل، دیل بزه گی سؤزدور. اینسانین بزه گی اوز، اوز بزه گی گؤزدور. اینسان سؤزونو دیلی ایله سؤیلر؛ سؤزو یاخشی اولورسا، اوزو پارلار.
2. آنلاییش و بیلگی چوخ یاخشی شئیدیر؛ اگر تاپارسان، اونلاری ایشله ت و اوچوپ گؤیه چیخ
3. بیر اینسان بوتون دونیایا تماما صاحیب اولسا بیله، سونوندا دونیا قالیر؛ اونون قیسمتینه آنجاق ایكی توپ بئز دوشر.
4. بو دونیا رنگلی بیر گؤلگه كیمیدیر، اونون آردینا دوشرسن قاچار؛ سن قاچارسان او سنی قووالار..
5. بو دونیانین قصورو مین ، مزییتی ایسه بیردیر. اینسان بونو نئجه گچیریرسه، او اؤیله گئچر.
6. بوتون یاخشیلیقلار بیلگی نین مئیوه سییدی. بیلگی ایله گؤیه داهی یول بولونور.
7. اگر اوزونه جاندان باغلی بیریسینی آختاریرسان، سؤزون قیساسی، اؤزوندن داها جاندان بیرینی تاپانمازسان.
8. دوغولان اؤلور، اوندان ایز اولاراق سؤز قالیر. سؤزونو یاخشی سؤیله، اؤلومسوز اولورسان.
9. الینی اوزاتاراق گؤیده كی اولدوزلاری توتسان و باشین گؤیه دیسه بیله، سونوندا سن یئنه یئرده سن.
10. هانكی ایشه گیررسن، اؤنجه سونونو دوشون؛ سونو دوشونولمه ین ایشلر، اینسانا ضرر گتیرر.
11. باشقاسی نین ضررینی ایستمه، اؤزنه ده ضرر وئرمه؛ هپ یاخشیلیق ائله، اؤز هوا و هوسلرینه حاكیم اول.
12. اینسان نادیر دئییل، اینسانلیق نادیردیر. اینسان آز دئییل، دوغرولوق آزدیر.
13. عاغیل بیر مشعل دیر. كؤر اوچون گؤز، اؤلو وجود اوچون جان، دیلسیز اوچون سؤزدور.
14. چوخ دینله فقط آز قونوش. سؤزو عاغیل ایله سؤیله و بیلگی ایله بزه.
15. گؤنلونو و دیلینی دوغرو توت!
16. غرورفایداسیزدیر، او اینسانلاری اؤزوندن سویوتور. آلچاق گؤنوللولوك ایسه اینسانی یوكسلدیر.
17. هر سؤزو سؤز دییه آغزیندان چیخارما. لوزوملو اولان سؤزو دوشونه رك و احتیاطلا سؤیله.
18. ائنن یوكسه لیر، یوكسلن ائنر، پارلایان سؤنر و یوكسلن دورور.
19. یامانلیق دگرسیز بیر شی اولدوغو اوچون، اونو یاپان دا دگرسیزدیر.
20. منفعت صندلییه یه بنزر؛ باشیندا داشیرسان سنی كیچیلدر، آیاغی نین آلتینا آلیرسان سنی یوكسلدیر.
21. سؤز آغیزدا ایكن یئیه سی نین اسیریدیر، آغیزدان چیخدیقدان سونرا یئیه سی اونون اسیریدیر.
22. عاغیل سنین اوچون یاخشی و یمینلی بیر دوستدور. بیلگی سنین اوچون چوخ مرحمتلی بیر قارداشدیر.
23. اینسان ، مینلرجه یاشاسا، آرزو ائتدیگی شئیلره قاووشسا بئله ، یئنه دیلگی بیتمز.
24. هو مخلوق اؤز نسیبینی آلار. یوروینلر یئیه جكلرینی و اوچانلاردا یئملرینی تاپارلار.
قوتادغو بیلیگ كیتابینی ائندیرین:
Kutadgu Bilig -- Part 1 -- [1993] [11.7 MB]
Kutadgu Bilig -- Part 2 -- [1993] [14.5 MB]
Kutadgu Bilig -- Part 1 -- [1986] [10.7 MB]
Kutadgu Bilig -- Part 2 -- [1986] [7.7 MB]
Kutadgu Bilig -- Part 3 -- [1986] [7.6 MB]
Kutadgu Bilig -- Part 4 -- [1986] [7.8 MB]
Kutadgu Bilig -- Part 5 -- [1986] [7.6 MB]
Kutadgu Bilig -- Part 6 -- [1986] [10.4 MB]
حاضیرلایان: عباس ائلچین
حاضیرلایان :عباس ائلچین