+0 بگندیم
اؤزبک شاعیری : آتایی
آتایی ویا اتایی (15.عصر، بلخ) - یسوی سولاله‌سیندن اولان تورک شاعیری‌دیر. سمرقند، بوخارا و بلخ‌ده یاشامیشدیر.
یاشاییشی و یارادیجی‌لیغی
یسوی درویش‌لریندن احمد یسوی‌نین قارداشی ابراهیم آتانین اوغولو اولان اسماعیل آتانین نوه‌سی‌دیر. اصلا افغانیستانین بلخ شهریندن‌دیر. اؤلوم تاریخی بیلینمه‌ین شاعیرین قبیری ده بورادادیر. نوایی‌نین وئردیگی معلوماتا گؤره آتایی؛ درویش مشرب‌لی، خوش یارادیلیشلی، آلچاق کؤنوللو، شن طبیعتلی بیری ایدی. تورکجه سؤیله‌ین شاعیرلردن اولوب شعیرلری ایله قیسا زاماندا تورک‌لر آراسیندا شؤهرت قازانمیشدی. الیمیزده کی تک اثری دیوانی‌دیر. آتایی دیوانی‌نین پتربورق شرقیات اینستیتوتوندا قئیدلی 22 و- 2456 نؤمره‌لی تک نوسخه‌سینده 260 غزل واردیر. متن، 16. عصرده ایستینساخ ائدیلمیش و تبریزلی بیگلربگی فتحعلی خان طرفیندن ساخلانمیشدیر. سامویلوویچ (1927)، دیوانداکی 17 غزلین متنینی یاییملامیش و دیل اؤزل‌لیک‌لرینی آراشدیرمیشدیر. آتایی دیوانی‌نین تام متنی اؤزبکیستاندا نشر ائدیلمیشدیر . آتایی‌نین یسوی عاییله‌سینه منسوب اولماسی سببیی اله دیوانی‌نین ایلک و سون صحیفه‌لرینده "شیخ‌زاده آتایی" مخلصینی دا ایستیفاده ائدن موتصوّیف بیر شاعیردیر. خالق شعیرینه و مدنیتینه تانیش اولدوغو بللی اولان آتایی، منظومه‌لرینده خالق شاعیرلری کیمی قافیه قایغیسینا دوشمه‌میش، حتّی غزل‌لری‌نین 109-نو خالق شعیرینده کی قوشوق‌لارا اویغون شکیلده عروضلا یازمیشدیر. شعیرلرینده چوخلوقلا تورکجه سؤزلره و آتالار سؤزلرینه یئر وئرن شاعیرین سؤیله‌ییشی ساده و خالق دیلینه یاخین‌دیر. نئجه کی سامویلوویچین ده ایفاده ائتدیگینه گؤره "آتایی‌نین دیلی، چاغاتای دیلی یعنی 14. عصرده ده ایستیفاده ائدیلن اویغور دیلی یئرینه 15. عصرده شکیل‌لنن بیر آز اویغور تورکجه‌سی گؤرونوشلو داها چوخ نثر دیلینه گؤره شکیل‌لنمیش عنعنه‌وی چاغاتای تورکجه‌سینه عایید اولان اوغوز تورکمن عونصورلرینه صاحیب اورتا آسیا (تورکیستان) تورک ادبی دیلی‌دیر ".
شعیرلریندن اؤرنک
خسته کؤنگلومدین خیالی کی بیر زامان گئتمس بگیم،
نئجه کیم وصلینگ اتکیگه قولوم یئتمس بگیم.
نئته‌یین درمانده بولدوم من بو کونگلوم ایلکیده،
سنسیزین هیچ یئرده بیر لحظه قرار ائتمس بگیم.
گرچی سن دشنام ایترسن، من دوعاچی‌من سانا.
عاشیق-ی صادیق جلالدین ایلینگ چکمس بگیم.
سن منی تعظیم ایتیب قول‌لار سانیندا توتماگیل،
ایتلرین خیلینگده بولسام نه مانگا یئتمس بگیم.
طعنه‌دین قاوماس اتایی‌نی ائشیکینگدین رقیب
هئچ گدا ایت اورسه ائشیکنی قویوب گئتمس بگیم.
قایناق‌لار
- Eraslan, Kemal (1987). “Çağatay Şâiri Atayî’nin Gazelleri”. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten. Ankara: TTK Yay. 113-164.
- Eraslan, Kemal (hzl.) (2001). Alî Şîr Nevâyî, Mecâlisü’n-Nefâyis. Ankara: TDK Yay.
- Samoyloviç, Aleksandr (1927). “Materiali po credneaziatsko - Tureçkoy literature, IV Cagatayskiy poet XV veka Atayî”. Zapiski Kollegii Vostokovedov(II): 257-274.
- Seyfullah, Seyfettin (hzl.) (2009). Divan-ı Şeyhzade Atayî. Taşkent: Özbekistan İlimler Akademisi Fen Neşriyatı.
- Üşenmez, Emek (2009). “XV. Yüzyıl Özbek Şairlerinden Mevlana Atayî ve Şiirleri”. İstanbul Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi (40): 325-344.
ائشیک باغلانتی
کؤچورن: عباس ائلچین
