هردن منیم خیالیما بیر بئله شئی گلیر:
من اونیوئرسیتئت، یعنی دارولفونوندان تزه قورتاریب وطنیمیزه گلن گونو شهریمیزین قاضیسی آخوند موللا سبزعلی گلدی بیزیم ائوه منیم گؤروشومه. ائویمیزده هئچ كس یوخ ایدی، آنامدان ساوایی. بو اؤورت ده چیخدی او بیری اوتاغا و قاضی ایله بیز باشلادیق صؤحبتی. دئمهیینن یازیق آنام دا قاپی نین دالیندا دوروب قولاق آسیردی.
قاضی ایچری گیرن كیمی من قاباغا یئریدیم و دئدیم: سالام ملئیك. جناب قاضی منه جاواب وئردی آی اسسالامو علئیكوم، آی خوداحافیظ، احوالی-شریف، عناصیری-لطیف، ماشااللاه، ماشااللاه، اخویزاده، نئچه مودتدی مونتظیری-ووجودی-زیجودونوز و موشتاقی-دیدارینیز ایدیم، اینشااللاه ذاتی-عالینیزین مزاجی-موباركلری سالیمدیر.
من بیر شئی باشا دوشمه ییب دئدیم: دا.
جناب قاضی بیر قدر باخدی منیم اوزومه و گئنه باشلادی:
اخویزاده، تحصیلی-فونونوزو انجاما یئتیریبسینیز، یا دوباره تكمیلی-نؤقصان اوچون دارولعئلمه عودت ائتمهلیسینیز؟
من گئنه بیر شئی باشا دوشمه ییب دئدیم كی، جناب آخوند، یاخشی پانیمات ائلمیرم كی، نه عرض ائدیرسینیز.
آخوند سوروشدو: نئجه؟
من دئدیم: چتو؟
صؤحبتیمیز ائله بو جور قورتاردی و آخوند باشماقلارینی گئییب چیخدی گئتدی. آنام گیردی ایچری و منه دئدی: بالام موللاینان نه دیل دانیشیردینیز كی، من هئچ باشا دوشمه دیم.
دئدیم: آنا، موللاینان بیز آنا دیلی دانیشیردیق.
آنام باشینی سالدی آشاغی و بیر قدر فیكره گئدیب دئدی: یازیق آنا دیلی!
هردمخیال
" موللا نصرالدین " ، 27 یانوار، 1907، № 4.
ANA DİLİ
Hәrdәn mәnim xәyalıma bir belә şey gәlir:
Mәn universitet, yәni darülfünundan tәzә qurtarıb vәtәnimizә gәlәn günü şәhәrimizin qazisi Axund Molla Sәbzәli gәldi bizim evә mәnim görüşümә. Evimizdә heç kәs yox idi, anamdan savayı. Bu övrәt dә çıxdı o biri otağa vә qazi ilә biz başladıq söhbәti. Demәyinәn yazıq anam da qapının dalında durub qulaq asırdı.
Qazi içәri girәn kimi mәn qabağa yeridim vә dedim: salam mәleyk. Cәnab qazi mәnә cavab verdi ay әssalamü әleyküm, ay xudahafiz, әhvali-şәrif, әnasiri-lәtif, maşaallah, maşaallah, Әxәvizadә, neçә müddәtdi müntәziri-vucudi-zicudunuz vә müştaqi-didarınız idim, inşaallah zati-alinizin mәzacı-mübarәklәri salimdir.
Mәn bir şey başa düşmәyib dedim: da.
Cәnab qazi bir qәdәr baxdı mәnim üzümә vә genә başladı:
Әxәvizadә, tәhsili-fünunuzu әncama yetiribsiniz, ya dübarә tәkmili-nöqsan üçün darülelmә әvdәt etmәlisiniz?
Mәn genә bir şey başa düşmәyib dedim ki, cәnab axund, yaxşı panimat elәmirәm ki, nә әrz edirsiniz.
Axund soruşdu: necә?
Mәn dedim: çto?
Söhbәtimiz elә bu cür qurtardı vә axund başmaqlarını geyib çıxdı getdi. Anam girdi içәri vә mәnә dedi: balam mollaynan nә dil danışırdınız ki, mәn heç başa düşmәdim.
Dedim: ana, mollaynan biz ana dili danışırdıq.
Anam başını saldı aşağı vә bir qәdәr fikrә gedib dedi: Yazıq ana dili!
Hәrdәmxәyal
"Molla Nәsrәddin", 27 yanvar, 1907, № 4.