علیشیر نوایی‌نین لطیفه‌لری

  آزاد یاشار

 کؤچورن: عباس ائلچین

    تانینمیش شاعیر و صوفی اوستادی علیشیر نوایی (1441 - 1501) زمانه‌سی‌نین نوفوذلو حؤکمداری سولطان حسین بایقارانین (1438 - 1506) ساراییندا وزیرلیک ائدیرمیش. 

   *** 

   بیر گون سولطان اوندان سوروشور کی، دونیانین هاراسیندا آغجاقاناد یوخدور. 

  - اینسانین اولمادیغی یئرده. 

   وزیرینی پیس وضعیتده قویماق و یانیلدیغینی اونا ایثباتلاماق اوچون سولطان اونا آتا مینیب، شهر کنارینا گزینتییه گئتمگی تکلیف ائدیر. اوجقار بیر یئره گلیب چیخیرلار. بیر هووور دینجلمک اوچون بولاق باشیندا اوتوردوقلاری زامان بیر نئچه آغجاقانادین ویزیلتیسی سولطانین زهله‌سینی تؤکور. قانی قارالان حسین بایقارا ایستئهزا ایله نواییدن سوروشور: 

  - بس دئییردین اینسان اولمایان یئرده آغجاقانادلارا راستلانمیر؟ 

  علیشیر نوایی سویوققانلی شکیلده جاواب وئریر: 

  - یوخسا بیز اینسان دئییلیک؟! 

  *** 

   نوایینی چتین وضعیته سالماق اوچون دایم گیروه گزن بایقارا بیر گون اونا دئییر کی، اوچ گونون ایچینده منیم اوچون داشدان پاپاق تیک. نوایی هئچ تؤورونو پوزمادان بیلدیریر: 

 - بوندا چتین هئچ نه یوخدور. آنجاق منیم سؤیود کولوندن اَیریلمیش بیر یوماق ایپه احتییاجیم اولاجاق. اونو تامین ائتسنیز، طلبینیزی یئرینه یئتیررم. 

 حسین بایقارا جیرناییر: 

 - هئچ سؤیود کولوندن ده ایپ اولار؟! بیرینجی دفعه دیر ائشیدیرم. 

 نوایی دیلله نیر: 

  - داشدان پاپاق اولارسا، سؤیود کولوندن ایپ نییه اولماسین؟! 

 *** 

   بیر گون صفرده ایکن حسین بایقارا آغاج آلتیندا اؤزونه یاتاق آچدیریر و اوزانیب دینجلمک ایسته‌ییر. آنجاق یورغان اؤز بویوندان قیسا اولدوغوندان اونو باشینا چکنده آیاقلاری، آیاقلارینی اؤرتنده ایسه باشی آچیقدا قالیر. بوندان عصبی‌لشن سولطان بایقارا اوراداکی وزیر-وکیلینی، عیانلاری و خیدمتچیلری باشینا ییغیب، امر وئریر: 

 - نئجه ائدیرسینیز ائدین، یئتر کی، بو یورغان باشیملا آیاقلاریمی عئینی درجه ده اؤرتسون. 

  هامی سولطانین باشینا ییغیشیب، بو مسله یه بیر انجام چکمه‌یه چالیشیر. بو واخت اونلاری یاریب، ایره لی چیخان علیشیر سولطانین آیاقلارینا زوغال چوبوغویلا گوجلو بیر ضربه وورور. جانی‌نین آغریسیندان آیاقلارینی قارنینا ییغان سولطان نییه بئله ائتدیگینی سوروشور و علیشیردن بو جاوابی آلیر: 

 - من سیزین موبارک امرینیزی یئرینه یئتیردیم. یوخسا سیزینله بیر قصد-غرضلیگیم یوخدور کی! اگر یورغان بویونوزا اویغون دئییلسه، اوندا سیز آیاقلارینیزی یورغانین بویونا گؤره اوزاتمالی‌سینیز. والسالام، شودتامام! 

  *** 

  صفره چیخاجاقلاری گون صوبح تئزدن سولطان بایقارا علیشیر نوایی ایله مزه‌لنمک، اونا ساتاشماق فیکرینه دوشور. بو مقصدله کیمسه‌نی دویوق سالمادان وزیرین آتی‌نین ساخلانیلدیغی تؤوله‌یه گیریر و زاواللی حئیوانین دوداقلارینی کسیر. همین واخت نوایی اویاق اولدوغو اوچون هنیرتی ائشیدیر و مسله‌نین نه یئرده اولدوغونو اؤیره‌نیر. او دا ال‌اوستو گئدیب، سولطانین آتی نین قویروغونو اوزور. 

  بوندان خبرسیز اولان سولطان بایقارا صفر واختی دؤنوب، کینایه ایله نواییدن سوروشور: 

- آتین نییه بئله دورمادان دیشلرینی آغاردیر؟ 

  نوایی سؤز آلتدا قالمیر: 

  - منجه، او، میندیگینیز آتین کسیلن قویروغونا گولور! 

قایناق:   http://kulis.az