حسین نیهال آتسیزین حیاتینا قیسا بیر باخیش

سه شنبه 22 مهر 1393

�

حسین نیهال آتسیزین حیاتی

1922-جی ایلده ایستامبولداكی حربی طیب لیتسئیینه داخیل اولان 17 یاشلی گنج حسین نیهال توركچولوك مفكوره سی ایله یاخیندان ماراقلانماغا باشلادی. تئزلیكله بو گنج، میلتچی روحلو طلبه قزئتلرینده و درگیلرینده تاریخی و سیاسی مضمونلو مقاله لر درج ائتدیردی. 1924-جو ایلده مشهور توركچو ایدئولوقو ضیا گؤك آلپین یاس مجلیسینده میلتچیلییه قارشی اولان طلبه لرله ساواشان نیهال آرتیق موباریز توركچو كیمی تانینیردی. 1925-جی ایلده آنتی-تورك عقیده لی طلبه لره دایم دستك وئرن ائتنیك منشاجه عرب كؤكلو لیتسئی دئكانی مسعود ثورییا افندییه نومایشكارانه ال وئرمه دیگی اوچون نیهال، دئكانین تا كیدی ایله لیتسئیدن قووولدو…

1927-جی ایلده حربی خیدمتدن سونرا ایستانبول اونیوئرسیتئتی نین یوكسك موعلیم مكتبینده اوخویان طلبه نیهال آتسیز آرتیق اؤز علمی مقاله لری ایله، ادبیات شوناس و تاریخچی عالیم مئهمئت فواد كؤپرولونون دیقتینی اؤزونه جلب ائتمیشدی. اؤز میلتچیلیگی، بیر چوخ دیللری بیلن پولیقلوت (لاتین، عرب، فارس، اینگیلیس، فرانسیز، حتی، چینجه) عالیم كیمی، درین بیلیك و آنالیز ائتمه قابیلیتی، همچنین، كیشییه خاص خاراكتئری، یومور حیسسی ایله او، چوخلو صادیق دوست و حؤرمت قازانمیشدی. 1931-1932-جی ایللرده اونون نشر ائتدیردیگی " آتسیز مجموعه " درگیسینده توركچولوك، تورانچیلیق ایدئیاسی تبلیغ ائدیلیردی. بو مجموعه ده هم ده مئهمئت فواد كؤپرولو،عبدالقادیر اینان، روسییادا تاتار میلتچیسی كیمی تانینمیش، بیر چوخ دیللری بیلن تاریخچی عالیم زكی ولیدی توغان كیمی ضیالیلار اؤز علمی اثرلرینی درج ائتدیریردیلر. بو درگی هامی طرفیندن توركچولوگون جارچیسی كیمی قبول ائدیلمیشدیر.

1932-جی ایلده آنكارادا بیر تورك تاریخ كونقرئسینده فرقلی باخیشلاری ایله سئچیلن دوكتور رشید قالیب ایله پروفئسسور زكی ولیدی توغان آراسیندا موباحیثه اولور. رشید قالیب چیخیشیندا: " روسلاردان قاچمیش بیریسی شانلی عوثمانلی تاریخینی آشاغیلاییب، بیزه " شومئر-مونقول " تاریخی اؤیره دیر " كیمی تحقیرآمیز ایفاده سینه جاواب اولاراق نیهال آتسیز " زكی ولیدی نین طلبه سی اولماقلا فخر ائدییك " دئمیشدی. بونو اونوتمایان دوكتور قالیب تحصیل ناظیرلیگینده یوكسك وظیفه توتان كیمی ایستانبول اونیوئرسیتئتی نین ادبیات فاكولته سیندن مئهمئت فواد كؤپرولونون ایستئعفا وئرمه سینه، نیهال آتسیزین ایسه بیر مقاله سینده معاریف سیستئمی نین تنقیدینی بهانه ائده رك اونون دا دئكانلیقدان اوزاقلاشدیریلماسینا نایل اولموشدو. دوكتور قالیبین حیمایه ائتدیگی یئنی دئكان علی موظفر بی آتسیزی " اؤز عاییله سینی دولاندیرا بیلمه ین فاناتیك " آدلاندیرمیشدی. ایشسیز قالماسینا گؤره یوخ، محض عاییله سینه ساتاشان بو سؤزلره گؤره، نیهال آتسیز یئنی دئكانی توكاتلییان چایخاناسیندا دؤیموشدو. بونا گؤره آتسیزا هئچ پولیس ده توخونمادی. چونكی، آرادا عاییله صؤحبتی واردی...

1933-جو ایلده ادیرنه ده ادبیات موعلیمی ایشله یركن نیهال آتسیز " آتسیز مجموعه نین " داوامی كیمی " اورخون " ژورنالینی نشر ائتمه یه باشلادی. اولكیندن فرقلی اولاراق، بو ژورنال گئتدیكجه سیاسی و كسكین میلتچی خاراكتئری آلیردی. تورك تاریخ قورومونون تؤوصییه ائتدیگی تاریخی و ایدئولوژی درسلیكلر بو ژورنالدا كسكین تنقید ائدیلیردی. 9-جو ساییندان سونرا ناظیرلر كابینئتی نین قراری ایله ژورنال باغلاندی. 1943-جو ایلده باسین و یایین گئنئل مودیری وظیفه سینه نیهال آتسیزین یاخین دوستو سلیم سئرپئر تعیین اولوندو. همین واخت آتسیز بوغازیچی لیتسئیینده ادبیات موعلیمی ایشله ییردی. اونون كؤمگی ایله " اورخون " ژورنالی یئنیدن نشر ائدیلمه یه باشلادی. 1944-جو ایلین اولینده آتسیز ژورنالدا درج ائتدیگی مقاله واسیطه سیله تحصیل ناظیرلیگینده ایشله ین بعضی ضیالیلارین كومونیست، آنتی-تورك ایسلامچی مؤوقئعده اولدوغونو باش ناظیر شوكرو ساراچ اوغلونا آچیقلامیشدی. بیر مودت سونرا ایسه، ایكینجی آچیق مكتوبوندا تحصیل ناظیری حسن علی یوجئلین ایستئعفاسینی طلب ائتمیشدی. بو مكتوبلار توركییه ده گئنیش رئزونانس دوغوردوغو اوچون آنكارا، ایستانبول و دیگر شهرلرده كومونیستلر علئیهینه توركچو طلبه لرین چیخیشلاری گوجلندی. بئله كی، ایكینجی دونیا ساواشی باشلایاندان اؤز نئیتراللیغینی اعلان ائتمیش توركییه ده تورانچی قوووه لرله كومونیست قوووه لری آراسیندا كسكین سیاسی موباریزه وار ایدی. تورانچی قوووه لر هیتلئر آلمانییاسی طرفینده اس اس ری-یه قارشی موحاریبه یه باشلاماغی تؤوصییه ائدیردیلر. اونلار روس-ائرمنی-یهودی ظولمو آلتیندا اینله ین تورانین (قافقاز و توركوستانین) قورتولوش واختی نین چاتدیغینی بیلدیریردیلر. بو دؤورده نیهال آتسیزین طرفدارلارینا، او جومله دن، حربی لیتسئیین موداویمی گنج آلپ ارسلان توركئشین قروپلاشماسینا آلمانییانین توركییه ده ائلچیسی فون پاپئنین ماراغی آرتمیشدی. آرتیق روس جبهه سینده ایتكیلر وئرمه یه باشلامیش آلمانلار تعجیلی موتتفیق آختاریردیلار. فون پاپئنین بئرلینه اؤتوردویو گیزلی معلوماتلاردا توركییه ده كی تورانچیلارا ماددی و سیاسی یاردیم ائدیلمه سی نین اؤنملیگی وورغولانیردی. رسمی بئرلین ایسه، تكباشینا روسییا ایمپئرییاسی اوزرینده قلبه یه اینامینی ساخلاییر، قافقازی، وولقا-اورالی و اورتا آسیانی هئچ كیمله بؤلوشمه مك قطعیتینده ایدی.

بوندان باشقا، گیزلی توركچو قروپلاشمالار داخیلینده آلمانییایا آرخالانیب، توركییه نی روسییایا قارشی تحریك ائتمك، بونونلا دا، آنقلو-ساكسون دونیاسی (اینگیلتره، آمئریكا، كانادا، آوسترالییا، یئنی زئلاندییا) ایله یئنیدن موحاریبه یه باشلاماغین اوغورلو اولاجاغی مسئله سینده یئكدیل فیكیر یوخ ایدی. توركییه نین آلمانییانین موتتفیقی كیمی موحاریبه یه قوشولاجاغیندان احتیاط ائدن روسییا (س س ری) توركییه داخیلینده تورانچیلارا ایلكین ضربه وورماغی قرارا آلدی.

قئید ائدك كی، رسمی آنكارا دا بو موحاریبه ده بالانسی ساخلاماغا چالیشیر و سیاسی سپگیده آنقلو-ساكسون دونیاسی نین آرتیق اؤنه چیخمیش قوووه سی اولان آمئریكا ایله موناسیبتلری گوجلندیریردی. آلمانییایا مئییللی تورانچیلار، ناظیم حیكمت و د. باشچیلیق ائتدیگی روس جاسوس شبكه سی دؤولتین جیدی نظارتینده ایدی. دؤولت ده هر ایكی جیناحا ضربه وورماغا حاضیرلاشیردی...

محض، بو عرفه ده تحصیل ناظیری نین تحریكی ایله، آنكارا موسیقی موعلیمی لیتسئیی نین موعلیمی صباحتتین علی تحقیر اولونما ایدیعاسی ایله نیهال آتسیزی محكمه یه وئردی. نیهال آتسیز قاتارلا آنكارایا گلركن توركچو طلبه لر اونو قارشیلایاراق هوتئلده یئرلشدیردیلر.

توركچولر (بوزقوردلار) گونو

26 آپرئل 1944-جو ایلده محكمه نین ایلك ایجلاسی توركچو طلبه لرین ایزدیحاملی میتینقی ایله موشاییعت اولونوردو. آنكارادا كومونیستلرله توركچولر آراسیندا توققوشمالار باش وئردی. دؤولتی ناراحات ائدن اساس مسئله پولیس و اوردونون توركچولره بؤیوك رغبت گؤسترمه سی ایدی. محكمه ایجلاسی مایین 3-نه كئچیریلدی. بو تاریخه كیمی اؤلكه ده سیاسی دوروم گرگینلشدی. دؤولت روس كشفیاتینا ایشله ین بیر سیرا ضیالیلاری حبس ائتدی، همچنین، اوردو و پولیس سیستئمینده آلمان مئییللی موحاریبه طرفدارلارینی نئیتاللاشدیرماغا باشلادی. نؤوبه ده، نیهال آتسیز و اونون طرفدارلاری گلیردی. " 3 ماییس " (3 مای) حادیثه لری نین آنالیزی گؤستریر كی، توركچولرین پولیس و اوردو قوووه لری ایله توققوشماسی، اؤلكه نین رسمی دایره لری نین اؤنجه دن حاضیرلادیغی تخریباتلارین نتیجه سی ایدی. چونكی، توركچو طلبه لرین چیخیشی سیستئم سیز ایدی، پولیسه و اوردویا موقاویمت، دؤولت چئوریلیشینه تحریك ائدیجی شوعارلار اؤنجه دن پلانلاشدیریلمامیشدی. یعنی، بو قروپلاشمانی داغیتماق اوچون دؤولت رسمیلرینه بهانه لازیم ایدی و بو بهانه ائله دؤولتین اؤز تخریباتچیلاری طرفیندن یارادیلدی. قیساجا خاطیرلاداق كی، 3 مای تاریخینده محكمه ایجلاسینا توركچو طلبه لردن عیبارت ایزدیحام بوراخیلمادی. نتیجه ده، بونا اعتیراض علامتی اولاراق توركچو گنجلر آنكارا كوچه لرینه تؤكوله رك خائوتیك میتینق-یوروشلر كئچیردی. بو خائوتیك حركات تئزلیكله تخریباتچیلارین تشویقی ایله نظارتدن چیخاراق ایغتیشاشلارا چئوریلدی. پولیس و اوردو حیصه لری ایله توققوشمالاردا آنكارادا هر ایكی طرفدن چوخلو یارالانان اولدو. آلینمیش یارالاردان توركچو گنجلر آراسیندا علیل و هلاك اولانلاری دا وار ایدی. بو حادیثه لردن سونرا توركچولر و كومونیستلر آراسیندا حبسلر كوتلوی حال آلدی. دؤولت بیر ضربه ایله هر ایكی جیناحی ووردو و ایكینجی دونیا ساواشیندا توركییه ده آنقلو-ساكسون سییاستینه لازیم اولان بالانس برپا ائدیلدی. 3 مای ایسه، دونیا توركچولری طرفیندن ایندییه ده ك " توركچولر گونو " و یا " بوزقوردلار گونو " كیمی قئید ائدیلمكده دیر.

اساسسیز اولاراق، صباهتتین الینی " میلت خایینی " كیمی تحقیر ائتدیگی اوچون نیهال آتسیز شرطی اولاراق 4 آی حبس جزاسینا محكوم ائدیلدی و محكمه زالیندان بوراخیلدی. قئید ائدك كی، سونرالار روس جاسوسو اولدوغو آشكار ائدیلدیگی اوچون صباهتتین علی بولقارییایا قاچدی. بو سونرا اولاجاقدی. نیهال آتسیز ایسه، 9 مای 1944-جو ایل تاریخینده محكمه بیناسیندان چیخاندا، كوچه ده حبس ائدیلدی و بو دفعه اونا قارشی دؤولت چئوریلیشینه جهدین اساس تشكیلاتچیسی كیمی ایتتیهام ایره لی سورولدو. بو ایتتیهاملا حبس ائدیلنلر ایچریسینده آلپ ارسلان توركئش كیمی حربی موداویمله یاناشی، پروفئسسورلار، موعلیملر، دوكتورلار و طلبه لر ده وار ایدی. ایستینطاق زامانی اونلارلا كوبود داورانمیش، اونلار تحقیره و ایشگنجه لره معروض قالمیشلار. تورانچیلارا قارشی دؤولت طرفیندن بو جور آقرئسسیولیك ایندییه دك موباحیثه مؤوضوسودور. اساس مسئله اوندادیر كی، پرئزیدئنت، ایستیقلال موجادیله سی نین قهرمانی، آتاتوركون سیلاحداشی عیصمت اینؤنو كومونیستلره قارشی توركییه ده كی رئپرئسسییالارا گؤره، موحاریبه ده قلبه لر قازانان استالین روسییاسی نین آرتان غضبینی و " آلمانییا طرفدارلاری " كیمی آد چیخارمیش توركچولره موناسیبتده مولاییم داورانیشدان ناراضی قالمیش آنقلو-ساكسون و یهودی قوووه لری نین تپكیسینی حیسس ائدیردی. تورانچیلار دا ایستینطاق زامانی اؤز پرینسیپیال مؤوقئعلریندن ال چكمیر، توركییه ده حاكیم دایره لرین كومونیستلره، آنتی-توركچو قروپلاشمالارا مئییللی اولدوغونو بیان ائدیر، اؤز حركتلری نین حاقلی اولدوغلارینی وورغولاییردیلار. " عیرقچیلیك-تورانچیلیق داواسی " آدی ایله مشهور اولان بو محكمه پروسئسی 7 اییول 1944-جو ایلدن 29 مارت 1945-جی ایلدك داوام ائتمیش، سون 65 –جی ایجلاسدا اوخونموش حؤكمه گؤره نیهال آتسیز ان بؤیوك مودتلی جزانی آلاراق 6،5 ایل مودتینه حبسه محكوم ائدیلمیشدی. آما پاییزدا اونون و دیگرلری نین جزاسی شرطی جزا ایله عوض ائدیلدی. " كئنان اؤنئر – هاسان عالی یوجئل داواسی " كیمی تانینان یئنی محكمه دارتیشماسی نین 31 مارت 1946-جی ایل حؤكمو ایله " 3 مای " حادیثه لرینه گؤره بوتون محكوم ائدیلمیشلر برات آلدیلار. هامییا بللی ایدی كی، تورانچیلار دؤولت چئوریلیشینه جهد ائتمه میشدیلر، هم ده هیتلئر آلمانییاسی آرتیق تاریخه چئوریلمیشدی...

پرویز ائلای،آراشدیرماچی، " میلتچیلیك " قزئتی نین باش رئداكتورو

حاضیرلایان : ائلچین

نیهال آتسیزین " بوتون تورك گنجلیگینه " شئعیری

BÜTÜN TÜRK GENÇLİĞİNE

Yer bulmasın gönlünde ne ihtiras, ne haset.
Sen bütün varlığınla yurdumuzun malısın.
Sen bir insan değilsin; ne kemiksin ne de et;
Tunçtan bir heykel gibi ebedi kalmalısın.

Iztırap çek inleme... Ses çıkarmadan aşın.
Bir damlacık aksa da bir acizdir göz yaşın;
Yarı yolda ölse de en yürekten yoldaşın,
Tek başına dileğe doğru at salmalısın.

Ezilmekten çekinme... Gerilemekten sakın!
İradenle olmalı bütün uzaklar yakın,
Dolu dizgin yaparken ülküne doğru akın,
Ateşe atılmalı, denize dalmalısın.

Ölümlerden sakınma, meyus olmaktan utan!
Bir kere düşün nedir seni dünyada tutan?
Mefkuresinden başka her varlığı unutan,
Kahramanlar gibi sen ebedi kalmalısın...

II

Sen ne elde ve dilde gezen billur bir sağrak,
Ne de sıska bir göğse takılan bir çiçeksin;
Senin de bu dünyada nasibin var savaşmak!...
Kayalarla güreşip dağlarda öleceksin.

Yoldaşlık ederekten gökte güneşle, ayla,
Aşarsın tepe, ırmak; yürürsün ova, yayla...
Hayata ne biçimde geldinse bir borayla
Daha sert bir kasırga içinde biteceksin.

KIZIL ELMA uğruna kılıç çekince kından,
Bahtiyarlık denen şey artık geçmez yakından.
Mesut olup gülmeyi sök, çıkar hatırından.
Belki öldükten sonra bir parça güleceksin.

Yüz paralık kurşunla gider 'HAYAT' dediğin;
'Tanrı yolu' uzaktır; erken kalk sıkı giyin.
Yazık, bütün ömrünce o kadar özlediğin
Güzel Kızıl Elma'na varmadan öleceksin.

III

Belki bir gün çöllerde kaybedersin eşini,
Belki bir gün ağlarsın kaçtı diye karına.
Işıksız kulübende boranın esişini
Dinleyerek çıkarsın bir ümitsiz yarına.

Gün olur ki mertliğin uğrar kahpe bir hınca;
Namert bir el arkandan seni vurur kadınca;
Bir gün sabrın tükenir... Silahını kapınca
Haykırarak çıkarsın yurdunun dağlarına...

Hayatın kamçısıyla sızar derinden kanlar,
Senin büyük derdinden başkaları ne anlar?
Vicdanını 'Paris'e, 'Moskova'ya satanlar,
Küfür diye bakarlar senin dualarına.

Hey arkadaş!... Bu yolda ben de coşkun bir selim,
Beraberiz seninle, işte elinde elim.
Seninle bu hayatın gel beraber gülelim,
Ölümüne, gamına, tipisine, karına...

IV

Atandan kalmış olan kılıcı iyi bile,
Onu bütün gücünle vuracaksın çağında.
Savaş... Bunun tadını ey Türk sen bulamazsın,
Ne sevgili yanında, ne baba ocağında...

Savaşmaktan kaçınır, kim varsa alnı kara,
Kan dökmeyi bilenler hükmeder topraklara...
Kazanmanın sırrını bilmiyorsan git, ara
'Çanakkale' ufkunda, 'Sakarya' toprağında.

Siyasette muhabbet... Hepsi yalan, palavra...
Doğru sözü 'Kül Tegin' kitabesinde ara...
Lenin'den bahsederse karşında bir maskara,
Bir tebessüm belirsin sadece dudağında.

Yatağında ölmeyi hatırından sök, çıkar!
Döşeğin kara toprak, yorganındır belki kar...
Sen gurbette kalırsan, ben ölürsem ne çıkar?
Ruhlarımız buluşur elbet 'Tanrıdağı'nda...

V

Mukadderat isterse seni yoldan çevirsin,
Sen hele bu yollarda yıpranarak aşın da,
Varsın bütün ömrünce bir an nasip olmasın,
Yorgunluğu gidermek serin bir su başında.

Bir gülüşten ne çıkar, ne çıkar ağlamaktan?
Kullar kancıklık eder, bela bulursun Hak'tan.
Gün olur ki bir yudum su ararsın bataktan,
Gün olur ki bir tutam tuz bulunmaz aşında.

Bir çığ gibi yürürsün bir lahza durmaksızın,
Bir ilahi kaynaktan geliyor çünkü hızın.
Duyguların ölmüştür... Tapınılan bir kızın,
Bir füsun bulamazsın gözlerinde, kaşında.

Istırabı kanına kat da göz kırpmadan iç!
Varsın gülsün ardından, ne çıkar, bir iki piç...
Bu varlık dünyasında yalnız senin hiç mi hiç,
Bir şeyin olmayacak hatta mezar taşında...