ائلچین ELÇİN

تورک دیلی و ادبیاتی

Tatar ataması (etnonimı) xaqında berniçә süz

+0 بگندیم

Tatar ataması (etnonimı)  xaqında berniçә süz

 HAYREDDİN SADIK GÜLEÇYÜZ

Tarixi maglumatlarga qaraganda, „Tatar“ borıñgı  zamannardan birle ber xalıq iseme  bulıp tora. Bu isem, berence bulıp, VIII-nçe gasırda,  Urta Aziәdәge Kük Törek imperiәse  qagannarı (dәwlәt başlıqları) tarafınnan Orhun hәYәnisәyılgaları buylarına quyılgan  taş yazmalarda  „Utız  Tatar“ rәweşendә oçrıy. Annan soñ,  Uygur yazmalarında, „Tugız Tatar“ ataması telgә alına. Bu yazmalarga qaraganda, tugız-tatarlar 747-nçe yıldan soñ uygurlar belәn sugışıp algannar.

842-nçe yıldan başlap, „Tatar“ iseme, Ta-ta” rәweşendә,  Qıtay cıganaqlarında da oçrıy. Bu çıganaqlarga kürә,  ul waqıtlarda „Qara Tatar“ hә„Aq Tatar“dip ike törle tatar xalqı bulgan. Qara-tatarlar bügenge Mongoliәneñ Qıtayga ciktәş urınnarında,  aq-tatarlar isә  Qıtaynıñ könbatış yaqlarında  yәşәgәnnәr. Qıtay cıganaqları әytüençә, aq tatarlar törki xalıq bulgannar hәm tugız qabilәdәn torgannar. (2)

XI-nçe gasırda Qaşgarlı Mәxmud  tarafınnan yazılgan „Diwan-ı Lugat it-Türk“  isemle  garәpçә-törkiçә süzlektә dә,  tatarlar  törki  xalıqlar  törkemenә kertelә. (3)  



آردینی اوخو/ Ardını oxu

آچار سؤزلر : تاتارجا, تورک ائللری, تورک دونیاسی, تاتار, تاریخ,